آفریننده جهان هستی، انسان‌ها را گونه‌ای خلق کرده است که به همه ی آنها توانایی خیر و شر، سرسختی و ملایمت و محبت را داده است.
خداوند برای این توانایی‌ها حدی مقرر داشته‌است؛ زیرا اگر حد مشخصی نداشته باشند، سرنوشت بدی از آن حاصل می‌شود که یکی از آنها ” سخت گیری ” است.سخت گیری شناسه‌ی مشخصی ندارد و در هر جایی به گونه‌ای خود را نشان می‌دهد.
سرچشمه ی سخت گیری:
سرچشمه‌ی اصلی آن از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فکری است که باعث بروز مشکلاتی در خانواده و بعد از آن اجتماع می‌شود.
در زندگی، عدالت و نیکوکاری بهترین راه است که سفارش خداوند و رسولش نیز بر آن هست. ( إنَّ ٱللّٰه یَأمُرُ بِٱلْعَدْلِ وَٱلْإحْسَانِ…نحل،۹۰).
همچنین ده‌ها آیه و حدیث وجود دارد که مسلمانان را به خوش‌اخلاقی و بخشندگی سفارش می کند.
پیامبر(ص) می‌فرماید: آرامش هر کاری را زیبا می‌کند و هر کاری که فاقد این خصیصه باشد، معیوب و زشت می‌شود. رواه مسلم
در روایت دیگری از امام بخاری آمده است که ابوهریره(رض) می‌فرماید: مردی در مسجد ادرار کرد؛ مردم خواستند اذیتش کنند که پیامبر (ص) فرمودند: تنهایش بگذارید، یک سطل آب بیاورید و جایش را پاک کنید؛ ما برای این آمده ایم که کار را آسان کنیم نه اینکه سخت بگیریم. (اشتباه با اشتباه چاره نمی‌شود).
تضاد نرم‌خویی، عصبانیت است که عامل اصلی سرسختی است و در اسلام به شدت از آن جلوگیری شده است.
ابوهریره(رض) می‌فرماید: مردی نزد پیامبر آمد وگفت: مرا پند ده، فرمودند: عصبانی نشو، آن مرد چند بار سوالش را تکرار کرد و ایشان در جواب می‌فرمودند: عصبانی نشو.رواه بخاری
چند بار تکرار نمودن این جواب بی حکمت نبوده وجای تعقل است.
آن مرد می‌گوید بعداً به این پند پیامبر (ص) فکر کردم، زیرا فهمیدم عصبانیت سرچشمه‌ی همه‌ی بدی‌هاست.
در روایتی دیگر پیامبر(ص) فرموده است: عصبانی نشو که بهشت مال توست. چون هر کاری هنگام عصبانیت انجام شود از شیطان است و سزایش پشیمانیست و پشیمانی نیز سودی ندارد.
انسان وقتی عصبانی می‌شود دچار سخن زشت، عمل بد و گاها دچار قتل نیز می شود.
عصبانیت بر تندرستی و سلامتی تٲثیر منفیِ فراوانی می گذارد، بیماری هایی مانند: فشار خون، ضربان قلب، تنگی نفس، قند خون و حتی گاهاً سکته های قلبی ناشی از عصبانیت بیش از حد هستند.
انواع سخت گیری:
۱-سخت گیری بین خانواده: پیامبر (ص) مردان را به خوش اخلاقی با زنان سفارش می‌کند و می‌فرمایند که: با زنان به خوبی رفتار کنید. همچنین در روایتی دیگر می فرمایند: بهترین شما خوش‌رفتارترینتان با خانواده‌اش است.
۲-سخت گیری بدنی: عبارت است از اذیت دادن جسمی و فیزیکی انسان، مانند: خسته کردن فرد، کتک زدن او و…
۳-سخت گیری و اذیت دادن روحی و درونی انسان، مانند: بی احترامی و کوچک شمردن کسی. در دین اسلام یکدیگر کوچک شمردن و صدا کردن همدیگر با القاب زشت، منع شده است.
۴-سخت گیری جنسی، مانند: تجاوز جنسی به زنان و….
اسلام زنا، نربازی و…. را حرام کرده است و برایش مجازات نیز گذاشته است، تا حیا و حرمت انسان‌ها، خصوصاً زنان محفوظ بماند.
۵-سخت گیری اقتصادی: مانند کسانی که زنان را مجبور می‌کنند که خود کار کنند و نیازهای زندگی خودشان را تأمین کنند، یا کسانی کە زنان را از ارث شان محروم می کنند.
در حالی که دین اسلام این وظایف را بر دوش زنان بر داشته و بر مردان واجب کردە است کە نفقەی زنان را بعنوان همسر، دختر و یا خواهر پرداخت نمایند و آنان را از لحاظ مالی تٲمین نمایند.
راه چار‌ه‌ی کلی:
اول: پابند شدن به روش اسلام
پیامبر (ص) می‌فرمایند: کسانی که مورد احترام قرار می گیرند، انسان‌های بزرگ و فهمیده هستند و جاهلان مورد احترام قرار نمی‌گیرند. رواه‌مسلم
او همچنین می‌فرماید: کسی که از نظر جسمی قدرتمند باشد پهلوان نیست، بلکه پهلوان به کسی گفته می‌شود که هنگام عصبانیت خود را کنترل کند. متفق علیه
« صبر تلخ است اما ثمرەاش شیرین »
چینی‌ها بعد از ۵۰۰۰ سال تحقیقات، به این حکمت رسیدند که هر کس به آرامی و با حوصله قدم بردارد بیشتر می‌رود.
بزرگان ما نیز زیبا گفته‌اند که، با عصبانیت کار حل نمی‌شود.
دلیل به وجود آمدن سختگیری در بچه‌ها:
۱-فاصله گرفتن از منهج و روش اسلامی
۲-سریال‌های مبتذل تلویزیونی
۳-داشتن دوستان بد
۴-جدا شدن پدر و مادر از همدیگر و ماندن بچه درکنار دو نفر دیگر، که هرگز جای پدر مادر اصلی را نمی‌گیرند.
مسئلەی مهم در مورد بچه‌ها که باید به آن توجه کرد، پدر ومادرانی هستند که بچه‌های خود را تنبیه فیزیکی می‌کنند؛ از جمله کتک زدن، ترساندن، تهدید کردن و… که کار اشتباهی است.
پرورش نادرست، نه‌تنها به خانواده ضرر می‌رساند بلکه برای اجتماع نیز زیان‌بار خواهد بود. زیرا هر فردی اعضای کوچکی از جامعه است؛ برای همین است که اسلام برای خانواده اهمیت زیادی گذاشته است.
جان اِسپُزیتو از دانشگاه جُرج واشنگتن: دین اسلام، دین مهربانی، با هم زیستن و به دور از سخت گیری است.
نویسنده: ماموستا ملااحمد قامیشی
مترجم: یوسف حاجی زاده – مهاباد
ویراستاری: سۆزی میحڕاب
