*چندپیامی برای کسانی که به حج وعمره می روند*
“پیام دهم “
زن وحج
حج قسمت وسهم زنان مسلمان ازجهاد است مادر مومنان عایشه (درود خدا براوباد)به عرض رسول الله(ص)رساندوفرمود ایابرزنان جهادلازم است، فرمودند: بله جهادی که جنگ دران نیست (حج وعمره)
“حج وشروطی عام برای زن ومرد”
۱-موسلمان ۲-عقل ۳-ازادی ۴-بلوغ ۵-توانای مالی
حج وشروطی خاص به زنان
۱-همراه بودن محرم
برای زنان لازم است درهنگام عزیمت به سفر حج محرمی (پدر،شوهر، برادر، فرزندیا….) همراه داشته باشند پیامبر(ص)می فرماید:باید هیچ مردی با زنی خلوت ننماید، مگر محرمی با انان باشد، مردی عرض کردند ای رسول خداهمسرم تصمیم دارد به حج برود ومن خودم را برای جهاد اماده کرده ام ،پیامبر (ص)فرمود:همراه همسرت به حج برو
احادیث دراین مورد خیلی زیاد می باشند، دلیل همراه بودن محرم با زنان این است، که زنان به نسبت مردان ضعیف ترند ودچار خیلی ازمشکلات وناراحتی ها می شوند .
۲-اگرزنی قصد حج سنت را داشت ،باید حتما ازشوهرش اجازه ی رفتن به خانه ی خدا را بگیرد،(به خاطر ضایع شدن حق مرد )برای همسر جایزاست(ان حق را داراست) که مانع سفر زن به حج سنت شود .
۳-صحیح ودرست است که زن به نیابت ازمردان به حج وعمره برود (به اتفاق نظر علما)همانگونه که جایز است به جای زنان (دختر، خواهر،یا غیرانان )برود.
۴-اگرزن هنگام حرکت ودرراه به حج با حیض یانفاس مواجه گردید، راه خودرا ادامه وحج را کامل انجام می دهد (مثل زنان پاک دیگر )امابایدازطواف کردن بپرهیزد،اگربه هنگام احرام بستن درحیض افتاد، احرامش را می بندد، چون برای بستن احرام پاکی شرط نمی باشد.
۵-زنان به مانند مردان درهنگام احرام بستن باید پاکی ونظافت جسمی را رعایت بنمایند .
۶-هنگام نیت برای بستن احرام زنان نقاب وروبند خودرا برمی دارند، اگر قبل ازاحرام ان را زده بودند، پیامبر(ص)می فرماید: زن محرم نباید نقاب بزند،اما می تواندبا پارچه ای دیگردست وصورتش را هنگام وجود نامحرم وبیگانه گان بپوشاند.
۷-جایزاست برای زنان درحال احرام بستن هرلباس زنانه ای که مشابه لباس مردا ن نباشد بپوشند(ازلباس تنگ وشفاف وکوتاه بپرهیزند، اهل علم اجماع نموده اند که برای زنان محرم پوشیدن پیراهن، شلوار،به همراه چادر جایز، اما تعین رنگ لباس ننموده اند، وهر زمان خواست می تواند لباسهایش راعوض کند.
۸-سنت است برای زنان تلبیه کردن بعدازبستن احرام به اندازه ای که فقط خودشان بشنوند (بلندکردن صدا برای زنان مکروه است)همانگونه که برای انان سنت نیست که اذان یا اقامه بگویند، وحتی هنگام نماز خواندن برای اگاه ساختن وخبرکردن دست راست رابه دست چپ می زنند.
۹-واجب است زنان هنگام طواف کاملا محجوب باشند، صدای خودرا کاملا پایین بیاورند، مواظب چشمان خودباشند، وهیچ گونه مزاحمتی برای مردان به هنگام نزدیک شدن به سنگ حجر الاسودورکن یمانی ایجادننمایند، وسعی کنند درجاهای خالی وخلوتر مشغول به طواف شوند، چون مزاحمت موجب فتنه وناراحتی وحرام می باشد .
نزدیک بودن به سنگ حجرالاسود وبوسیدن ان هردوسنت هستند اگرمیسر شود، اما برای اجرا نمودن سنت نباید مرتکب حرام شد،پس سنت است اگر میسرنگردید ،ازدوربه ان اشاره شود.
۱۰-طواف وسعی زنان به صورت رفتن عادی می باشد، واهل علم می فرمایند هروله وباشتاب رفتن نه درطواف ونه به هنگام سعی دربین صفاومروه ونه اضطباع (دردورچهارم سنت است وسط احرام رازیربغل راست نهاده وطرف دیگرراروی شانه ی چپ وسرعت حرکت را زیاد کند )برانان نیست .
۱۱-امازنان حایضه انچه انجام وانچه انجام نمی دهند: زن حایضه کل عبادت حج (احرام وقوف عرفه مبیت در مزدلفه رمی جمار) را انجام می دهد ،بجزطواف تاکاملا ازحیض پاک نگردد، پیامبر (ص)خطاب به یکی ازنان فرمود انجام بده انچه حجاج انجام می دهند به جزطواف کردن .
زنان حایض نباید سعی بین صفا ومروه را انجام دهند، مگر بعدازانجام دادن طواف ،پیامبر(ص) خطاب به زنان فرمودند: سعی را انجام ندهید درحالی که طواف راانجام نداده اید.
جمهورعلما می فرمایند: که حاجی اگرسعی راقبل ازطواف انجام دهد سعیش باطل ودرست نمی باشد.
اگاه کردن :اگر زنی طوافش راانجام ودرهنگام تمام شدنش درحیض افتاد، دراین حالت سعی راانجام می دهد چون برای سعی کردن پاکی شرط نمی باشد.
۱۲-برای زنان درست وجایزاست که همراه ناتوانان وضعیفان ازمزدلفه قبل ازطلوع افتاب به سوی منی برای رمی جمارحرکت نمایند(به خاطرشلوغی وازدحام)
۱۳-زن به اندازه ی سرانگشتان ازموی سرش رامی برد،اماتراشیدن سربای اوجایزنمی باشد .
۱۴-زن حایض هرگا ه رمی جمرات وکوتاه کردن موی سرش راانجام داد،همه چیزبه غیرازشوهرش، براوحلال می گردند،وان هنگام که طواف افاضه را انجام داد، شوهرش نیزبراوحلال می گردد اما اگرقبل ازانجام دادن طواف افاضه با شوهرش همبستر شد،براوفدیه(یک گوسفنداست که ان را درمکه ذبح وبرفقرا توزیع می کند) واجب می گردد.
۱۵-هر وقت زن بعد ازطواف افاضه درحیض افتاد،او به هرکجا که خواست می تواند برود وطواف خداحافظی ازاوساقط می شود ،مادرمومنان عایشه (درودخدابراوباد)می فرماید: صفیه درحیض افتاد پیامبر (ص) فرمودند طواف خداحافظی ازتو ساقط وبه هرکجا که خواستی می توانی بروی، وروبه مردم کردند، وفرمودند: اخرین کارشما درخانه ی خدا طواف خداحافظی است مگر زنان حایضه ودارای نفاس .
“پیام یازدهم “
عیدوشادی مسلمانان
اسلام دینی است که انسان را شاد می کند،وشاد آور ونشاط بخش است ،و چیزی راحرام نکرده بجزانچه که برای انسان مضرباشد، وحلال ننموده،جزانچه درمصلحت انسان است.
برای انسان دوعید بزرگ راحلال نمودندعید اول عیدفطر (بعدازتمام شدن روزه ی یک ماه دررمضان )عیددوم عید قربان(روز دهم ویازدهم ودوازدهم وسیزدهم ذی الحجه معروف به ایام التشریق می باشد)پیامبر(ص) می فرماید:روزهای ایام التشریق روزهای خوردن ونوشیدن وذکرویاد خداوندهستند.
برادر وخواهرحاجی خودرا بپرهیزازگناهانی که بعضی ازمردم درایام عید وایام التشریق دچارمی شوند ،بی حجابی زنان نمایان کردن زیبایی وزینتهایشان برای بیگانگان ،اختلات وقاطی شدن زنان ومردان، پیامبر(ص) می فرماید: هیچ فتنه ای مضرترنیست ،اززنان برای مردان بپرهیزازالات وادوات لهو ولعب وموسیقی واوازهای غربی وتماشا کردن زنان لخت وبی حجاب ، درحدیث امده است که دراخر زمان دسته وجماعتی ازامتم پیدا می شوندکه حریر وابریشم وشراب والات موسیقی را حلال می نمایند.
بپرهیز از غیبت وسخن چینی ودروغ کردن، پیامبر(ص) می فرماید: انسان تهمت زن وبدگو داخل بهشت نمی شود.
بپرهیزازمانند کردن ومشابه کردن خودت به کافر، درلباس وعادات وجشن ها، براستی مسلمان دارای شخصیتی پاک ونایاب وشایسته می باشد.
و بی‌گمان شما راملّت میانه‌روی کرده‌ایم (نه دردین افراط وغلّوی می‌ورزید ،ونه درآن تفریط و تعطیلی می‌شناسید .حق روح و حق جسم رامراعات می‌دارید وآمیزه‌ای ازحیوان و فرشته‌اید[البقره: ۱۴۳]
” پیام دوازدهم “
تلبیه (لبیک اللهم لبیک)
تلبیه استجابت وپاسخ دادن انسان هاست به دعوت خداوند ،انان که به خانه ی خدا امده اند،برای پاسخ دادن به فرمان خدا وفرمان برداری ورسیدن به اهدافشان ،وبه زبان حال وتضرع می گویند، پاسخ ما را بده ای خدا با پاسخی که استجابت رابه دنبال داشته باشد.
پس توبرادرحاجیم ،گردن نهادی وفروتنی کردی به فرمان خدا، بپرهیزازمعصیت ومخالفه ی اوامر خداوند، بپرهیزازدعا ونذر ومناجات کردن ازغیرخداوند،حاجت هایت وخواسته هایت را ازخدایی درخواست نما که صاحب اسمان وزمین است ،وازانجام هیچ کاری(درهمه کائنات) عاجزوناتوان نمی گردد،فروتنی نما دربین دستان خداوند ،اوست که واحد وتنهاست ،امیدوارم که شامل رحمت پروردگارت گردی وبرتومنت بذارد با چشم پوشی وامرزش ازگناهانت .
“پیام سیزدهم”
خطاهائی که حجاج مرتکب می شوند
برادروحجاج گرامی، اینها بعضی ازخطاهایی می باشند، که بعض کثیری ازحجاج باجهل یا فراموشی وسهل انگاری مرتکب می شوند، که چند نمونه عرض می شود، امیداست حجاج ازاین گونه لغزشها به دورباشند .
۱-خطاهائی که به هنگام بستن احرام انجام می گیرند.
-ترک بستن احرام درمیقات –اضطباع (لباس احرامش را از زیر بغل راست به شانه ی چپ انداخته باشد)هنگام بستن احرام-دورکعت نمازهنگام پوشیدن احرام .
۲-خطاهای بین میقات ومسجدالحرام.
-ترک تلبیه ومشغول شدن به حرف زدن –وقت تلف کردن با گوش دادن به موسیقی –تلبیه گفتن به صورت دسته جمعی .
۳-خطا هنگام داخل شدن به مسجدالحرام .
-اعتقاد داشتن به اینکه باید ازدری تعین شده داخل حرم شوند –بعضی بافشار وناراحتی ایجاد کردن برای خودشان ازدرعمره یافتح یا ازقسمتی ازدرهای دیگر وارد می شوند، درحالی که این امر روشن است ،که ازهردری که امکان داشت وارد شود –بدعت گذاری درخواندن دعاهایی معین هنگام داخل شدن به حرم، درحالیکه ما برای حرم دعایی خاص سراغ نداریم ،وانچه وارد شده است برای داخل شدن به تمامی مساجد علل الخصوص حرم می باشد ((بسم الله والصلاه والسلام على رسول الله، اللهم اغفر لی ذنوبی وافتح لی أبواب رحمتک))
۴-خطا کردن درطواف
نطق وتلفظ کردن نیت-بعضی ازمردم می گویند نیت دارم هفت دوربه دورخانه کعبه بزنم، این گونه نیت ها از پیامبر واصحاب وارد نشده است –شروع نکردن طواف ازجهت حجرالاسود-مزاحمت درست کردن درکنا رحجرالاسود ورکن یمانی –گمان بردن به بوسیدن حجرالاسود که شرط درست بودن طواف باشد –بوسیدن رکن یمانی درحالی که دست کشیدن یا اشاره به ان سنت است –گمان بردن دست کشیدن به حجر الاسود یارکن یمانی به خاطر تبرک جستن درحالی که فقط متابعه پیامبراکرم است –با هروله رفتن درهمه ی دورها این هم خطایی دیگراست، که باید درسه دوراول این کارانجام گیرد –تخصیص کردن هردوری ازطواف به دعائی خاص (کتابی دردست داشتن وخواندن دعاهای که معنی انها را نمی فهمد )-التزام نبودن درنگرداندن شانه ی چپ به کعبه (بایدکعبه درجهت شانه ی چپ قرارگیرد)-دست کشیدن به تمامی پایه ورکنهای خانه ی کعبه –بلند نمودن صدا به هنگام دعا خواندن (این کارباعث ازبین رفتن خشوع وشوریده کردن شکوه وعظمت خانه ی بیت وطواف کنندگان می گردد )–گمانبردن به این که دورکعت نمازطواف باید حتما نزدیک به مقام ابراهیم خوانده شودوبه همین سبب باعث ناراحتی طواف وبه ستوه اوردنشان می شوند –طول دادن به دورکعت نماز طواف که مخالف سنت می باشد(باعث ناراحتی ومزاحمت حجاج می شود) پیامبر(ص)این نمازرا خیلی خفیف می خواندند-تخصیص کردن دعا برای مقام ابراهیم که بدعت می باشد،واگربه صورت جمعی باشد،بدعتش بیشترهم می شود –دست کشیدن به روی مقام ابراهیم که دراین موردهیچ گونه نصی وارد نشده است .
۵-خطا درسعی کردن
تلفظ نیت بازبان- بلندکردن دستان درکوه صفا واشاره کردن با انان به سوی کعبه به مانند نماز –ترک کردن هروله درسعی ودربین دوعمود برای مردان – خواندن ایه {إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَهَ} [البقره: ۱۵۸]هنگام بالا رفتن ازکوه صفا یا مروه –سعی کردن درغیرعبادت بعضی گمان می کنند که انجام دادن سعی سنت مثل طواف ثواب دارد.
۶-خطا درتراشیدن یا اصلاح مو
-تراشیدن بعضی یا قسمتی ازسر –بریدن چند تارموی سرازیک جهت سر،درحالی که بریدن موی سردرسنت عموم جهات سر را شامل می نماید –تراشیدن یا اصلاح سربعدا زدراوردن لباس احرام ،واجب انست که درلباس احرام این کار صورت گیرد. واگرکسی ازروی جهل این کارراانجام داد، باید دوباره لباس احرام را بپوشد واصلاح یا تراشیدن راانجام دهد.
۷-خطاهای روزترویه(هشتم ذی الحجه )
-داشتن لباس جدید برای احرام –اضطباع(لباس احرامش را از زیر بغل راست به شانه ی چپ انداخته باشد) بعدازاحرام-ترک کردن جهر(باصدای بلند) وتلبیه کردن هنگام رفتن به منی .
۸-خطاهای رفتن به سوی عرفه
-ضایع کردن وقت ،بدون فایده علی الخصوص گذراندن وقت درکارهای حرام وبی ارزش (عکس گرفتن، گوش دادن به موسیقی واهنگ های حرام ،وگفتن حرفهای بدو بی راه ،واذیت نمودن مردم )–خروج ازعرفه قبل ازغروب شمس.
۹-خطاهای هنگام دورزدن به مزدلفه
-سرعت شدید-برگشت وپائین امدن قبل از رسیدن به مزدلفه –خواندن نماز مغرب وعشا درراه قبل از رسیدن به مزدلفه –به تاخیرانداختن نمازعشا ازوقت خود، به خاطرنرسیدن وعجله کردن به مزدلفه –انجام دادن واقامه کردن نماز صبح قبل از رسیدن وقت ان (بعضی ازحجاج مراقب اوقات نمی باشند،) –خارج شدن از مزدلفه ونماندن شب درانجا .
۱۰-خطاهای هنگام رمی
پیامبر(ص)می فرماید: ما به خاطر برپاداشتن ذکرویاد خداوند طواف وسعی ورمی را انجام می دهیم
-گمان بردن به انکه جمرات شیاطین هستند،که اینگونه افکار مشکلاتی به بارمی اورند، این گونه فکرکردن خطاست ،مابه خاطر اقامه ویاد وذکرخداوند وبرای اعلام امادگی وبندگی رمی جمرات را انجام می دهیم –بعضی باخشم وکینه شدید وقدرت خود عبادتشان را تبدیل به عملی غیرشرعی می کنند ،به خاطر پرتاب کردن سنگهای بزرگ وچوب وحتی کفشهایشان –بعضی گمان می کنند که باید حتما تیرشان به هدف بخورد، وسنگها به عمودجمرات اصابت کند –وکیل گرفتن برای کسانی که خودشان توانائی دارند.
۱۱-خطاهای که درمنا انجام می گیرند
ترک کردن ونماندن شب درمنی–ماندن درمکه یا عزیزیه -خارج شدن ازمنی قبل از زوال در روز دوازدهم ذی الحجه
“پیام چهاردهم”
نصیحت های پزشکی
حج مراسمی بی همتا ونمونه ای است ،که درزیارتگاهی واحد برای چندهفته بیشترازدومیلیون مسلمان از اقصی نقاط دنیا درانجا جمع می شوند.
گمان دراین نیست که حج برای حجاج مشکلاتی هم دارد (سختی سفر،رفت وامدبرای ادای شعایرحج ،عوض شدن آب وهوا درفصل تابستان درمکه ومدینه، پس عجیب نیست که بعضی ازحجاج احساس خستگی ودرد می کنند، که این هم ازنتیجه ی تغیرات جویی وآب وهوایی درآنجا می باشد، همانگونه که این تغیرات جوی ناراحتی وسنگینی هایی رابرقلب وسینه وکلیه ها، برای کسانی که دارای کسالتهایی دراین اعضا باشند به بارمی آورد ، وچون انجام دادن واجبات حج دروقتی معین انجام وبه اتمام میرسد، جمعی ازحجاج ازمشاوره ومراجعه ومداوا تردید دارند ، بعضی ازانان به هنگام مداوا برای خروج ومرخصی ازبیمارستان عجله می کنند که زوتر برای کامل کردن واتمام شعایر اقدام نمایند.
*امراض شایع دربین حجاج*
۱-التهابات معده۲- التهابات روده ۳-التهابات ریه ۴- افتاب زدگی ۵-امراض قلبی میباشد .
“پیام پانزدهم”
درجوارمسجدپیامبر
زیارت کردن مسجد پیامبر (ص)سنت است.
پیامبر(ص)می فرماید قصدسفرنکنید مگربرای زیارت سه مسجد مسجدالحرام ومسجدمن(مسجدالنبی)ومسجدالاقصی.
هروقت حاجی یا عمره کننده به سوی مسجد پیامبر سفرکرد،کاروهدف اولش درانجا بایدنمازخواندن وسلام کردن به رسول الله وهمراهانش واصحاب کرام باشد(البته باشیوه ای شرعی وبدورازبدعت گذاری)
برادرگرامی بدان که هیچ گونه ارتباط وعلاقه ای بین حج وعمره وزیارت مسجد النبی وجودندارد، امااهل علم(رحمت خدا برانان باد)زیارت مسجد النبی را رادرکتابهای فقهی درباب حج ذکرنموداند، وچون برای مردم درایام قدیم سخت بود، که به صورت جداگانه به زیارت مسجد النبی بیایند، درهنگام انجام حج وعمره به زیارت رسول الله واصحاب ویاران پیامبر(ص) می رفتند .(ودرحال حاضرهم این کار ادامه دارد)
*اداب زیارت *
با ادب وپرهیز ازانجام هرگونه عمل بدعت (دست کشیدن به درودیوار به خاطر تبرک جستن انان ،پرهیزازشرکیات ،شرکی که امروزه در بین مردم رواج دارد، درهنگام دعا کردن وطلب کردن ودرخواست ازپیامبر(ص) وطلب نجات دادن ازسختی ها ونارحتی ها وغیره ازایشان، این گونه کارها ودرخواستها ازشرکیات می باشند،وبرای مسلمان
جایز نیستند،چون پیامبر کسی است حتی نمی تواند به نفس خودش هیچ گونه نفع یا ضرری برساند،ایشان انسانی است که محتاج خداوند است ،ونمی تواند هیچگونه جلب نفع یا دفع ضرری برای کسی داشته باشد.
بگو : من مالک سود و زیانی برای خود نیستم ، مگر آن مقداری که خدا بخواهد و( ازراه لطف برجلب نفع یا دفع شرّ، مالک و مقتدرم گرداند) [الأعراف: ۱۸۸]
بگو : من نمی‌توانم هیچ گونه زیانی و سودی به شما برسانم ،و به هیچ وجه نمی‌توانم گمراهتان سازم یا هدایتتان دهم[الجن: ۲۱]
“پیام شانزدهم”
زیارت گاهای مکه ومدینه
زیارت کردن قبرستان بقیع ومسجد قبا شرعی وسفارش شده می باشند ،پیامبر(ص)به بقیع می امدند به اهالی قبرستان سلام می کردند، وامرفرموده اند به زیارت قبور،به زیارت قبرها بروید چون اخرت را به یاد می اورند ۰
پیامبر(ص)به زیارت مسجد قبا رفتند، ودرانجا دورکعت نماز خواندند،پس لازم است هنگام زیارت،جلوانداختن زیارت مسجد النبی وقبر پیامبر واصحاب کرام بر زیارتهای دیگر انجام شود،امازیارت کردن کوه ثور وغارحراءدرمکه وزیارت هفت مسجد درمدینه هیچ گونه اصل واساسی برای مستحب بودن این مواضع ومکانها وجودندارد، وشرعی نیستند،پس هرکس غیراین راادعا می کند باید دلیل بیاورد .
“پیام هفده هم”
نماز نماز
اخرین سفارش ووصیت پیامر(ص)ازسفارشهایشان خواندن نماز و با دادگری رفتارکردن با زنان بود،می فرماید فاصله ی میان اسلام وکفر،به جای نیاوردن نمازاست .
خانواده‌ی خود رابه گزاردن نمازدستوربده (چراکه نمازمایه‌ی یاد خداوپاکی و صفای دل وتقویت روح است ) وخود نیز بر اقامه‌ی آن ثابت وماندگار باش . [طه: ۱۳۲]
“پیام هیجدهم “
حج واثرات ان
براستی حج نعمتی بزرگ وعظیم است ،=، وآن را برتواسان ساخت ،پس شکرخداوندرا براین نعمت به جا اور،وبراثاروفضایل ان محافظه نما ،ازخداوندخواستارم که حج وعمره ات قبول،وبدان براستی دست یافتن به این عبادت ازنعماتی است که شکرمی طلبد.
مطیع اوامر خداوند باش،وبپرهیزازنهی ونا فرمانی او،خیرونکوئی یادگیروان رابه مردم بیاموز،ودراین راه کوشاباش،فرزندانت راباایمان سیراب گردان ،دستهایشان را به سوی خیرونیکی بگیروانان را ازشرومنکرات دوربنما ،خانواده وهمسرت را به نیکی وحجاب فراخوان ،عیب ونقص هایشان را پنهان نما،انان راازازنمایان کردن زینت خودوبی حجابی ودوربودنشان ازمحرمات نهی وسفارش نما،حریص باش بر توحید ویکتاپرستی ، ومردم رابه توحید ویکتا پرستی فراخوان،حریص باش برعمل کردن وانچه انجام می دهی ،براستی که بدون عمل هیچ گونه رستگاری ونجاتی نخواهدبود.
نویسنده: إسلام محمود درباله
مترجم :محمد محمودی
