سخنی با امام جماعت و خطیب مسجد

حمدو ستایش سزاوارپروردگاراست ،درود وسلام برخاتم انبیا حضرت محمد {ص}وآل واصحاب آن بزرگوار باد.
برامام مسجد تکالیف وواجباتی وجود دارد که لازم است به آنهاعمل کند ، به برخی ازآنها دراین مقاله اشاره خواهیم کرد ان شاءالله.
۱ـ در ادای نماز جماعت به امامت احساس مسؤلیت کند، طوریکه اگرنتواند خود حضورداشته باشدنایبی برای خود تعیین نماید .
۲ـ درمسجد کلاس های موعظه ،تربیتی ودوره های آموزشی نافع وسود مند برگزارکند، وبرای آبادی مسجد وکیفیت بهتر آموزش دینی می تواند ازشخصیت ها وافراد برجسته گاهاً دعوت نموده وکنفرانس ها ومحاضراتی تشکیل دهد،که دراین عمل نوعی تجدد واستفاده ازتوانمندی های هم دیگر وجود دارد.
۳ ـ چنانچه پیامبر{ٌص} ازکسانی که درمسجد حضورپیدانمی کردند، ومدتی غایب می شدند، می پرسید وجست وجو می فرمود، امام هم وظیفه دارد ،ازمأمومین خود که درمسجد حضورنمی یابند وغیبت دارند، بپرسد وازاحوالشان باخبر گردد .
ابو سعید خدری درحدیثی که ازپیامبر {ص}روایت می کند می فرماید : رسول خدا {ص} هنگامی که تأخیری نسبت به حضوردرمسجد ونماز جماعت درمیان برخی ازاصحاب مشاهده می کرد به آنها فرمود : پیش قدم باشید ،ومن رابه عنوان الگو قراردهید،تا اینکه دیگران که بعد ازشما می آیند ، شما را اسوه والگوی خود بدانند، بدانید کسانی که خودرا به تأخیر می اندازند،خداوند ایشان رابه عقب می برد.
به روایت از مسلم{۴۳۸}

درحدیثی دیگررسول خدا {ص}می فرماید :دوست داشتم به اصحاب بگویم خود نماز بخوانند ، ومن به منازل آنانی بروم که درنمازجماعت شرکت نکرده اند وخود را به تأخیرانداخته اند وسقف ساختمان هایشان را روی آنها بسوزانم. به روایت ازبخاری(۲۴۲۰)
این حدیث دلیل براین است که امام جماعت  باید از احوال مأمومین جست وجوکند ، وازباب نصیحت آنهاراتذکردهد.
۴ ـ باعملکردخوب خود کاری کند که موجب جذب مردم باشد ،نه اینکه آنان رامتنفرو از مسجد برهاند امام جماعت نباید کاری کند مردم که ازآمدن به مسجد وشرکت درنمازجماعت و حضور در مسجد احساس بی زاری نمایند.
امام جماعت باید متوجه باشد که رسول خدا {ص}چگونه مسجد را اداره نموده است ، وازاعمال مشقت آمیز و تنفرآورهمچون طولانی نمودن نمازوخطبه وعدم رعایت حال نمازگزاران بپرهیزد.
ازابی مسعود روایت شده :شخصی پیش رسول خدا {ص}قسم یادکرد: که به علت طولانی بودن نمازبه امامت فلانی درنماز جماعت صبح شرکت نخواهم کرد ، رسول خدا {ص} طولانی نمودن نماز توسط امام جماعت رامحکوم نمود، وباایراد یک سخنرانی شدیداللحن که تابه حال پیامبر{ص}راباچنین خشم شدیدی ندیده بودم فرمود : کسانی درمیان شما وجود دارند که به جای جذب مردم ،ایجاد تنفر می کنند ،آگاه باشید هرگاه یکی ازشما نماز را به امامت خواند، متوجه باشد که برای رعایت حال مأمومین آن راطولانی نخواند ،زیرا درصفوف جماعت ضعیف ،پیر وکسانی دارای عذروجود داردند.
به روایت ازبخاری {۷۰۲} ومسلم۴۶۶)
ازجابر پسر عبدالله {رضی الله عنه } روایت شده : مردی شب هنگام و در حالی که دو وسیله آبیاری همراه داشت در حالی وارد مسجد شد که اتفاقا معاذ نمازرا به امامت می خواند ، آن شخص وسایل همراه را کنارگذاشت وبه معاذ اقتدانمود، معاذ باتلاوت سوره های {البقره والنساء} نمازراطولانی کرد،بعد ازاتمام نماز، شخص خسته وملول پیش رسول خدا {ص}رفت وازاطاله نماز معاذ شکایت کرد.
پیامبر {ص}معاذ را صداکرد وفرمود: ای معاذ آیا شما آشوبگرو فتنه گیرهستی؟سه مرتبه این جمله تکرارفرمودند،بعد فرمود چرانمازت رابا سوره های {سبح اسم ربک الأعلی ، والشمس وضحاها ، واللیل اذایغشی }نمی خواندید زیرا درمیان کسانی که به شما اقتدا می کنند پیر ، ضعیف وممعذوری وجود دارند.به روایت از بخاری(۷۰۵)
حافظ ابن حجرمی گوید :می توان به این روایت استنادنمود :که سبک خواندن نماز توسط امام برای رعایت حال مأمومین سنت است ،ودرجواب کسانی که می گویند اگرنمازگزاران راضی باشند کراهتی وجود ندارد،می توان گفت :همیشه امام ازرضایت مأمومین اطلاع ندارد، بخصوص هنگامی که درحال برگزاری نمازاست وشخصی تازه وارد و به امام اقتدا می کند.
لذا درهرشرایطی طولانی کردن نماز توسط امام کراهت دارد،به استثتای اینکه تعداد نماز گزاران افرادی مشخص ودرمکانی مشخص باشندوبارضایت خاطر همه نمازبرگزارگردد.  فتح الباری تألیف :ابن حجر {۲۱۹۷}دارالمعرفه
لازم به یاد آوری است که امام جماعت باید مواظب باشد به بهانه سبک خواندن نماز ، خللی به واجبات وارکان نماز وارد نکند،واعتدال ومیانه روی کامل را رعایت کند،وبه همه سنت ها وواجبات آن توجه کند .
۵ ـ امام مسجد برای جلب محبت مردم وحفظ شخصیت وجایگاهش ،اعتماد آنهارا جلب نماید،که این اعتماد سازی اثراتی دربر داردازجمله :مقبولیتش میان مردم بیشترشده سخن وتوجیهاتش برای آنان پذیرا وموثرتر خواهد بود.
امام جماعتی مورد اعتماد مرد م است که دارای چنین صفاتی باشد:
سیرت واخلاق حسنه ،درون وبیرون سخن وعملش یکی باشد ،درصفات صبر ،مهربانی ،حلم وعدالت ،سخاوت وحیاءصداقت ودرستکاری به رسوا اکرم {ص}اقتدانماید.
درآخرازپروردگار عالمیان آرزوی توفیق برای همه ی مسلمانان را دارم .

منبع :سایت امام المسجد
مترجم : حسن علی پور{سردشت }