سنت پیامبر اکرم (ص) ازلحاظ اهمیت بعد از قرآن کریم است ، وبیان کننده برای قرآن و هر کس به قرآن مراجعه کند و در آن مفقود خود را نیافت برای گمشده خود به سنت نبوی مراجعه می کند ، ودراین مورد خلافی بین صحابه کرام وسلف صالح امت وجود ندارد.
متاسفانه کسانی پیدا شده اند که سنت نبوی را به عنوان یک حجت قبول ندارند ودر پی گمراه کردن مسلمانان هستند، این درحالی است که سنت نبوی توسط قرآن کریم ودرفرمایش رسول الله صلى الله عليه وسلم وإجماع امت ثابت شده، همانطور که عقل هم این را می پذیرد.
حجت بودن سنت نبوی در قرآن.
قل أطيعوا الله وأطيعوا الرسول فإن تولوا فإنما عليه ما حمل وعليكم ما حملتم وإن تطیعوه تهتدوا وما على الرسول إلا البلاغ المبین . نور 54 : بگو : ازخدا و پیامبر اطاعت کنید اگر سرپیچی کردید وروی گردان شدید، براو (که محمد وپیغمبر خداست) انجام چیزی واجب است که بر دوش وی نهاده شده است وبر شما هم انجام چیزی واجب است که بردوش شما نهاده شده است ، اما اگر از او اطاعت کنید هدایت خواهید یافت بر پیغمبر چیزی جز ابلاغ روشن وتبلیغ آشکار نیست.
وهمچنين خداوند متعال میفرمایند (ومن یطع الله ورسوله ویخش الله ویتقه فأولئك هم الفائزون ) نور 52 هرکس از خدا وپیغمبرش پیروی کندواز خدا بترسد واز او بپرهیزد این چنین کسانی به مقصود خود رسیدگانند.
وهمچنين خداوند متعال میفرمایند ( وما آتاکم الرسول فخذوه ومانهاکم عنه فانتهوا واتقوا الله إن الله شدید العقاب ) حشر7 چیزهایی را که پیغمبر برای شما آورده است اجرا کنید ، وازچیزهایی که شما را از آن بازداشته دست بکشید ، از خدابترسید که خدا عقوبت سختی دارد.
ودر جای دیگر خداوند متعال میفرمایند ( یا ایهاالذین آمنوا استجیبوا لله وللرسول إذا دعاکم لما یحییکم واعلموا أن الله یحول بین المرء وقلبه وأنه الیه تحشرون ) انفال 24 ای مؤمنان فرمان خدا را بپذیرید ودستور پیغمبر اورا قبول کنید هنگامی که شما رابه چیزی دعوت کند که به شما زندگی بخشد وبدانید که خدا میان انسان ودل او جدایی می اندازد وبدانید که همگان در پیشگاه خدای سبحان گرد آورده میشویید.
ودهها آیات دیگر که مردم را از مخالفت با امر رسول الله صلى الله عليه وسلم نهی میکند ودستور به طاعت او میکنند ، همه اینها دلیل بر حجت بودن سنت نبوی و مراجعه به سنت در زندگی دنیوی است.
حجیت سنت پیامبر از فرمایشات ایشان.
هنگامی که رسول الله صل الله عليه وسلم معاذ بن جبل را به عنوان قاضي بسوی یمن فرستاد از معاذ سؤال کردنند به چه چیزی قضاوت می کنی ؟ معاذ در جواب گفت : به کتاب خداوند متعال : پیغمبر از او پرسیدند اگر در کتاب خداوند متعال جواب را نیافتی ؟ معاذ گفت به سنت رسول الله صل الله عليه وسلم :پیغمبر باز پرسیدند : اگر در سنت جواب را نیافتی ؟ معاذ گفت : اجتهاد میکنم . پیغمبر بادست مبارک خود بر سینه معاذ زد و فرمودند : سپاس خدایی را که رسول رسولش را توفیق دادند که مطابق رضای خدا و رسولش قضاوت می کند. رواه الترمذي.
وهمچنين پیامبر میفرمایند : بنده خدایی که بر تخت نشسته ودرباره کلام پیغمبر صحبت میکند و می گوید : دربین ما وشما کتاب خدا (قرآن) حاکم است هرآنچه حلال فرموده ماهم آن راحلال میدانیم و هر آنچه حرام فرموده ما آن را حرام میدانیم ، هوشیار باشید که در حقیقت هر آنچه رسول الله صلى الله عليه وسلم حرام فرموده مانند آنکه خداوند آن را حرام فرموده باشند. ابن ماجه . و این فرموده پیامبر اسلام معجزه ای است که خبر از اقوامی در آخر الزمان میدهد که که نام خود را قرآنیین نامیده اند که دعوت بسوی ترک سنت پیامبر اسلام را سرلوحه کار خود قرار داده اند که اینها گمراه و میخواهند که مردم را هم گمراه کنند.
سنت قولی پیامبر شامل این فرموده رب العالمين است که میفرمایند (وما ینطق عن الهوی إن هو إلا وحی یوحی ) النجم 4 : پیامبر از خود حرف نمی زند هر آنچه میفرمایند به ایشان وحی شده است .
وفرمایش پیامبر اسلام که ” من اطاعنی فقد اطاع الله و من عصانی فقد عصی الله ” رواه الشيخان : هرکس از من اطاعت کند در حقیقت خداوند متعال را اطاعت کرده و هر کس از من سخنان من سرپیچی کند بی امری خداوند متعال انجام داده.
پس هرچی که رسول الله صل الله عليه وسلم آورده لازم است که از آن اطاعت کنیم ، که این جزیی از شریعت خدای سبحان است.
اجماع امت بر حجت نبوی :
تمام امت اسلامی از عصر صحابه کرام تا امروز متفقند که باید در تمام مراحل زندگی باید به سنت نبوی مراجعه کنیم ، وهیچ مفسر قرآنی نبوده مگر اینکه از فرمایشات رسول الله صلى الله عليه وسلم بیشترین استفاده برده .
دلیل عقلی برای سنت نبوی :
هیچ انسان عاقلی قبول ندارد که خداوند متعال رسولی برای بندگانش بفرستد و بعد امر کنند که کلام رسولش را قبول نکنید واز او اطاعت نکنید ؛ بلکه عقل سلیم میگوید : فرستاده خداوند هر آنچه میگوید از طرفخداوند است (ولو تقول علینا بعض الاقاویل لاخذنا منه بالیمین ثم لقطعنا منه الوتین فما منکم من أحد عنه حاجزین ) الحاقه 44-47: اگر محمد پاره ای سخنان رابه دروغ بر ما می بست ، ما دست راست اورا می گرفتیم ، سپس رگ دلش را پاره میکردیم ، وکسی از شما نمیتوانست مانع شود.
بلکه برعکس تایید خداوند برای پیامبرانش بوسیله معجزات دلیل محکمی است تا بندگان خداوند دین خداوند را از پیامبران الهی تحویل گیرند ( وما ارسلنا من رسول إلا لیطاع بإذن الله ولو أنهم إذ ظلموا أنفسهم جاوءک فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحیما فلا وربک لا یوءمنون حتی یحکموک فیما شجر بینهم ثم لا یجدوا في أنفسهم حرجاً مما قضیت ویسلموا تسلیما ) النساء 64: وهیچ پیغمبری را نفرستادیم مگر بدین منظور که به فرمان خدااز او اطاعت شود و اگر آنان بدان هنگام که به خود ستم میکردند ، به نزد تو می آمدند واز خدا طلب آمرزش مینمودند و پیغمبر هم برای آنان درخواست بخشش می کرد ، بی گمان خدا بس توبه پذیر و مهربان می یافتند. اما نه ! به پروردگارت سوگند که آنان مؤمن به شمار نمی آیند تا تو را در اختلافات ودرگیریهای خود به داوری نطلبند وسپس ملالی در دل خود از داوری تو نداشته وکاملا تسلیم (قضاوت تو) باشند.
رابط الموضوع :http:// www. alukah.net .
ترجمة :عبدالله احمدی
