تعلیم وتربیت در مدرسه نبوی۴
خالد روشه
مترجم:محمود خالدی زاده
در بخش سوم این مقاله ، توازن را در مدل تربیتی نبی مکرم اسلام(ص) مورد کنکاش قرار داده و آن را ویژگی بارز درشیوه تربیتی بزرگترین مربی عالم بشریت برشمردیم والبته یادآور شدیم که این صفت درتمام زمینه های زندگی رسول الله(ص) نمود داشته است ؛ لذا امتی متوازن وآیینی موزون را رهبری و به جامعه بشریت اهدا کرده و به تمام و کمال ، مسئولیت خود را ادا نموده وما و تک تک افراد امت برآن شهادت داده و ازآن پیروی خواهیم کرد.
۵-عملی بودن تربیت
تربیت اسلامی که پیامبر آن را مدیریت کرده ،تربیتی است عملی و تنها در کلمات خلاصه نمی شود ؛ بلکه تربیتی است که کلمات را به عملی سازنده و رفتاری برتر و متعادل مبدل می کند و سلوک بشری را به زیباترین شیوه تغییرداده وآن را به قله رسانده است.
تولستوی متفکر بزرگ روس می گوید:ارائه هزاران نظریه ، سهل وآسان است ولی عملی کردن تنها یک نظریه بسیار دشوار و بغرنج می نماید ، برای همین است که تربیت اسلامی اهمیت زیادی جهت عملی کردن ایده ها و برنامه هایش قائل است،اینجاست که امام غزالی می فرماید:اگرصد سال کسب علم کنم و هزاران کتاب بنویسم مادامی که آن علم را عملی نکنم مشمول رحمت الهی نخواهم شد(وان لیس للانسان الا ما سعی).
امام غزالی همچنین می فرماید:علم بدون عمل جنون وعمل بدون علم امکان پذیر نیست واگرعلم ، شما را از معاصی دور نکند و به اطاعت خدا وادار ننماید مانع گرفتارشدن به عذاب جهنم نمی شود ؛ درنتیجه انسان درروز قیامت خواهد گفت:فارجعنا نعمل صالحا(خدایا ما را به دنیا بازگردان تاعمل نیک انجام دهیم).
عمل دراسلام واجب و بزرگی وشرف است وسبب اجر و پاداش اخروی خواهد بود و در توصیه ها و فرمایشات نبی مکرم نیز ارزش محسوب می شود و آن چنان با ارزش است که پیامبر(ص) می فرماید:اگرنهالی جهت کاشتن در دست داشتید و قیامت فرا رسید آن را بکارید واز کاشتن آن دست نکشید.
پس مومن ومسلمان باید اهل علم وعمل باشد واز شعاردادن خودداری کند و متوجه بشود که تنها با علم وعمل می تواند تحولی مثبت ومفید در جامعه ایجاد نماید.
۶-اخلاقی بودن تربیت
اخلاق نیکو وزیبا به خصوص درتربیت افراد جامعه ، شرطی اساسی در جهت کسب تربیتی موفقیت آمیز می باشد و هرچند تربیت افراد بیشتر بر آن استوار باشد به همان اندازه پیشرفت به دست خواهد آمد وهر اندازه مربی بدان آراسته شود افراد بیشتری به گرد او جمع خواهند شد.
این جاست که رسول خدا(ص) اهمیت آن را درک کرده وتربیت اصحاب را بر اخلاق نیک استوار ساخته وحتی شخص شخیص ایشان نیز به شدت به اخلاق نیک وخوش خلقی آراسته بوده است وتا آنجا پیش رفته که قران می فرماید: انک لعلی خلق عظیم.
وخود ایشان نیز فرموده:انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق(برای اتمام وکامل کردن اخلاق نیک برانگیخه شده ام).
درروش تربیت اسلامی اخلاق نیک جوهره تربیت می باشد ودرهمه جا از جمله قول وعمل ، در منزل و خیابان، درمحل کار و دکان درمعاملات و استراحت باید بدان آراسته بود وهرعمل ورفتاری بدون اخلاق نیک رنگ می بازد و هدف تربیت نبوی وارد کردن اخلاق نیک به همه لایه های زندگی اشخاص و جامعه می باشد و این پدیده درجهت کسب منفعت ومصالح نیست بلکه از عقیده وباور مسلمان ناشی می شود وسرچشمه می گیرد.
اخلاق نیک تمام کننده تمام مصالح زندگی در همه عرصه ها می باشد وانسان را به احترام گذاشتن به همه پیمان ها واداء امانت ها و صدق و دوری از حیله و نیرنگ وخیانت به کیان جامعه واشخاص برحذر می دارد وفرد را به احترام گذاشتن به عدل وموازین وپیمان ها وادار می کند و او را ازغدر وصفات قبیح دور می کند.
پس مومن با کسب این نوع تربیت اخلاقی از رسول اکرم ، به فردی قانونمند و مطیع اوامر الهی و آراسته به اخلاق نیک ومهربان و شجاع مبدل می شود واز تمام فضایل انسانی خود بهره مند خواهد شد ودر جامعه فردی مفید وبه مهره ای مثبت مبدل خواهد شد وباعث عمران وآبادانی زمین وخدمت به هم نوعان خواهد شد واین گونه خداوند را نیز به نیکی بندگی خواهد کرد.
والسلام
