اندیشه

 فقط خانم های روزه دار بخوانند!(۲-۱)

 

الحمد لله رب العالمین، والصلاه والسلام على أشرف الأنبیاء والمرسلین، نبینا محمد وعلى آله وصحبه أجمعین.. أما بعد:

به مناسبت ماه رمضان، سخنانی کوتاه و فراخوانی با ارزش را به زن مسلمان و دختران مؤمنان هدیه میکنیم از خداوند میخواهیم هرکس آن را بخواند، برایش مفید واقع شود و کمکی باشد برایش بر بندگی خداوند و دستیابی بیه رضایت و مغفرت او در این ماه بزرگ.

توصیه نخست: رمضان نعمتی است که باید شکر آن را بجا بیاوری

خواهرم! بی گمان ماه رمضان یکی از بزرگترین نعمتهای خداوند بر بندگان ایمان دارش است. رمضان ماهی است که در آن رحمت های خداوند نازل می شوند وگناهان و نافرمانی های بندگان مورد بخشش خداوند قرار می گیرد و پاداش اعمال چند برابر می گردد وخداوند در این ماه بندگانش را از آتش دوزخ نجات می بخشد. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «إذا دخل رمضان فتحت أبواب الجنه، وغلقت أبواب جهنم، وسُلْسِلت الشیاطین »؛ هرگاه رمضان بیاید درهای بهشت، باز می شوند و درهای جهنم بسته می شوند، و شیاطین در زنجیرها قید می گردند” [متفق علیه]

و نیز فرمود: « من صام رمضان إیماناً واحتساباً غُفر له ما تقدم من ذنبه، ومن قام رمضان إیماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه» کسی که رمضان را از روی ایمان و اخلاص روزه گیرد، گناه گذشته اش آمرزیده می شود. کسی که قیام رمضان را از روی ایمان و اخلاص بجای آورد، گناهان گذشته اش آمرزیده می شود. »

در حدیثی قدسی آمده است که خداوند می فرماید:« کل عمل ابن آدم له إلا الصیام فإنه لی وأنا أجزی به» [متفق علیه].  هر عملی که فرزند آدم انجام دهد، برای خودش می باشد، جز روزه که مخصوص من است. و من خودم پاداش آنرا خواهم داد».

پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «إن لله فی کل یوم ولیله عتقاء من النار فی شهر رمضان، وإن لکل مسلم دعوه یدعو بها، فیستجاب له » [رواه أحمد بسند صحیح] وفیه لیله القدر، قال تعالى: لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ  [القدر:۳]

خداوند در هر شب و روز ماه رمضان بندگانی را از آتش دوزخ آزاد می سازد وهر مسلمانی در ماه رمضان دعایی دارد که از او پذیرفته می شود و در این ماه شب قدر قرار دارد که خداوند در خصوص آنمی فرماید: این شب از هزار ماه بهتر است.

خواهر مسلمانم! اینها برخی از فضیلت های رمضان هستند که عظمت و بزرگی این نعمت خداوند را که به تو بخشیده بیان می کند که خداوند تو را بدان برگزیده و تو را برای روزه گرفتن در این ماه و شب زنده داری توفیق عطا نموده است. کسان زیادی بودند که سال گذشته را با ما روزه گرفتند اما الآن در طبقات زمین در زیر خاک قرار گرفته اند . پس ای خواهر مسلمان!  در مقابل این نعمت ها خدا را شاکر باش وجواب نعمت های خداوند را با گناه ونافرمانی نده که در نتیجه ی آن نعمتها از بین رفته و فنا شوند. سخن این شاعر را بخاطر بسپار و ببین چه زیبا سروده است:

 إذا کنت فی نعمه فارعها *** فإن المعاصی تزیل النعــم

وحُطْها بطاعه رب العبــاد *** فربُّ العباد ســـریع النِّقم

هر وقت  از نعمتی برخوردار بودی، شکر آن را بجا بیاور، بی گمان گناهان، نعمتها را از بین می برند.

نعمتهای خداوند را با عبادت پروردگار احاطه کن، چه بسا بندگانی که زود گرفتار عذاب می شوند.

توصیه دوم: چگونه از رمضان استقبال می نمایی؟!

۱ –  با توبه ی صادقانه چنان که خداوند میفرماید: «وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» [النور:۳۱]

ای مؤمنان ! همگی به سوی خدا برگردید تا رستگار شوید.

۲ – با دوری از همه منکرات از قبیل دروغ، غیبت، سخن چینی، دشنام دادن، آواز، خودآرایی، اختلاط با مردان نا محرم و…

۳ – تصمیمی صادقه و اراده ای قوی مبنی بر انجام اعمال نیک در رمضان وضایع نکردن اوقات شریف آن در اعمال غیر مفید.

۴ – با ذکر، دعا، استغفار  و تلاوت بسیار قرآن.

۵ – با محافظت بر نمازهای پنجگانه در اول وقت شان و خواندن نمازها با آرامش و خشوع و خضوع کامل.

۶ – با محافظت بر نمازهای سنت بعد از انجام واجبات.

 توصیه سوم: احکام رمضان را یاد بگیر.

بر زن مسلمان واجب است که احکام ، واجبات، سنت ها و  آداب روزه را فرا گیرد تا اینکه روزه اش صحیح واقع شود و مقبول درگاه الهی واقع گردد که در اینجا به خلاصه ای از این احکام اشاره خواهیم کرد:

۱ – گرفتن روزه بر هر زن بالغ و عاقل به شرط اینکه مسافر نباشد، و یا عذر شرعی مانند: حیض، نفاس نداشته باشد، واجب است.

۲ – هر وقت دوشیزه ای در وسط روز [با کامل شدن سن شرعی] بالغ شود، بر او واجب می شود بقیه روز را امساک کند؛ زیرا در این صورت بالغ شده و کامل کردن روزه بر شخص بالغ واجب است. اما قضای روزهای گذشته بر او واجب نیست؛ زیرا قبل از این که به سن بلوغ برسد، اهلیت وجوب نداشته است.

۳ – در روزه ی  واجب، نیّت شرط است و همچنین برای هر نوع روزه ی و ا

 جب مانند روزه ی قضا، روزه کفاره و …. نیّت واجب است به دلیل این حدیث که پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «لا صیام لمن لم یبیت الصیام من اللیل»؛ کسی که در شب نیّت روزه را نیاورده باشد، روزه اش باطل است. [به روایت ابوداود]

پس نیّت کردن برای گرفتن روزه در هر بخش از شب حتی اگر لحظه ای قبل از فجر باشد، صحیح است.

۴ –  مبطلات روزه هفت چیز هستند:

جماع

انزال منی؛ چه با تماس مستقیم زن و مرد با یکدیگر یا بوسیدن یا در آغوش گرفتن باشد.

خوردن و آشامیدن و آنچه که در حکم خوردن و آشامیدن باشد مانند سروم تغذیه ای.

استفراغ عمدی.

خروج خون حیض یا نفاس

۵ – زن حائضه هر وقت به اطمینان رسید که آخرین علایم پایان حیض را – مایعات سفید رنگی که از رحم وی خارج می شود –  دیده است هرچند هنوز غسل نکرده باشد، نیّت روزه را می آورد و بعد از فجر در صورت اطمینان از پاک شدن غسل کرده و نمازش را می خواند و روزه اش را می گیرد.

۶ – برای زن حائض بهتر آن است که در  حالت طبیعی خود بماند و به آنچه که خداوند بر او نوشته راضی باشد و داروی تأخیر عادت ماهانه اش را بکار نگیرد؛ زیرا این چیزی است که خداوند بر دختران آدم  نوشته است.

۷ – اگر زن بعد از زایمان قبل از اینکه چهل روزش کامل شود، پاک شود، باید غسل کرده ،  نماز بخواند (و در صورت عدم نیاز کودک به شیر) روزه بگیرد. و در صورتی که خونریزی زایمانش بیشتر از چهل روز طول بکشد باز باید غسل کرده و روزه بگیرد و خونریزی بعد از چهل روز، خونریزی استحاضه اعتبار می شود مگر اینکه موافق با وقت عادت ماهانه اش باشد که در این صورت جزو حیض محسوب می شود..

۸ – خونریزی استحاضه هیچ تأثیری بر روزه ندارد.

۹ – بر اساس قول راجحِ فقهاء، زن حامله و شیر دهنده بر زن بیمار قیاس می شود؛ یعنی میتوانند روزه نگیرد اما باید بعد از رفع مشکل آن روزها را قضا کند؛ زیرا پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «إن لله وضع عن المسافر الصوم وشطر الصلاه، وعن الحامل والمرضع الصوم » [رواه الترمذی وقال: حسن]. 

خداوند از مسافر روزه و نصف نماز را برداشته و برای او تخفیف داده است و از زن حامله و  شیر دهنده هم روزه را تخفیف داده است.

۱۰ – زن روزه دار می تواند غذا را با قرار دادن در دهانش آزمایش کند تا مزه ی آن را بفهمد اما نباید چیزی را در گلویش فرو برد بلکه باید بعد از آزمایش کردن بیرون بیاندازد.

۱۱ –  عجله کردن در شکستن روزه قبل از خواندن نماز مغرب و تأخیر در سحری مستحب است زیرا پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: « لا یزال الناس بخیر ما عجَّلوا الفطر» [متفق علیه]

مردم پیوسته  بر خیر هستند  که در شکستن روزه (در صورت اطمینان از غروب آفتاب) عجله کنند.

توصیه چهار: رمضان ماه روزه است نه ماه خوردن و آشامیدن

خواهرم مسلمانم! خداوند روزه ی ماه رمضان را از این جهت بر مسلمانان واجب نموده که به صبر و تحمل عادت کنند تا اینکه بیشتر بتوانند نفس خویش را  کنترل نمایند، شهوتش را سرکوب کنند و تقوای پروردگارشان را پیشه سازند چنان که خداوند می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» [البقره:۱۸۳]

((‏ ای کسانی که ایمان آورده‌اید ! بر شما روزه واجب شده است ، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است ، تا باشد که پرهیزگار شوید . ‏))

 از یکی از علمای سلف سؤال شد که چرا روزه واجب گردیده است؟ در جواب گفت: تا ثروتمند طعم گرسنگی را بچشد و فقیر و نیازمند را فراموش نکند!!

اما جای تأسف است که در این ماه در خوراکی ونوشیدنیها شاهد اسراف در میان مردم  هستیم تا جایی که مقدار خوراکی هر خانوار در ماه رمضان بیشتر از هر ماه دیگری است!! و زن بیشتر ساعت های روزش را در آشپزخانه جهت تهیه انواع غذاهای رنگارنگ و نوشیدنی ها سپری می کند.

پس چنین زنی کی قرآن بخواند؟ و چه وقت مشغول ذکر و استغفار و دعا گردد؟

و چه وقت احکام روزه و آداب شب زنده داری را فرا گیرد؟ و چه وقتی را به عبادت و بندگی خداوند اختصاص دهد؟

پس ای خواهرم! برحذر باش از اینکه اوقات گرانبهای این ماه را در غیر از بندگی خداوند سپری کنی، بی گمان ناامید و خسارت دیده است کسی که ماه رمضان را دریابد اما کاری نکند که گناهانش آمرزیده شود. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ می فرماید: «ما ملأ ابن آدم وعاء شراً من بطنه، بحسب ابن آدم لقیمات یقمن صلبه،فإن کان لا محاله فثلث لطعامه، وثلث لشرابه، وثلث لنفسه» [رواه أحمد والترمذی وصححه الألبانی].

شکم بدترین ظرفی است که از طعام پر می شود. (کنایه از حالت پرشدن است) برای آدمی همانقدر خوردن کافی است که پشتش را راست دارد (تا قادر به انجام اعمال و ضروریات زندگی باشد) اگر چاره ای جز خوردن نیافت، باید شکمش را به سه بخش تقسیم کند: یک سوم برای غذا، یک سوم برای آشامیدنی و یک سوم 

دیگر را برای نفس کشیدن خالی بگذارد.

توصیه پنجم: رمضان ماه قرآن است

ماه رمضان بخاطر نزول قرآن در آن امتیازی دارد که دیگر ماه ها ند ارند؛ خداوند می فرماید: :  «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ»  [البقره:۱۸۵].

ماه رمضان است که قرآن در آن فرو فرستاده شده است  تا مردم را راهنمایی کند و نشانه‌ها و آیات روشنی از ارشاد ( به حق و حقیقت ) باشد و ( میان حق و باطل در همه‌ی ادوار ) جدایی افکند.

پس رمضان و قرآن لازم وملزوم یکدیگر هستند؛ یعنی هر جا که ذکری از رمضان شود، قرآن نیز ذکر می شود. در صحیحین از ابن عباس رضی الله عنهما روایت شده که  : «کان النبی  أجود الناس، وکان أجود ما یکون فی رمضان حین یلقاه جبریل، وکان جبریل یلقاه کل لیله فی رمضان فیدارسه القرآن، فرسول الله حین یلقاه جبریل أجود بالخیر من الریح المرسله »

رسول خدا صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ دست و دل باز ترین مردم بود، و در رمضان از هر وقت دیگر بخشنده تر بود، هنگامی که جبرئیل علیه السلام با او دیدار می نمود. و جبرئیل در هر شب با وی دیدار نموده و قرآن را با وی تکرار می کرد. و رسول خدا صلی الله علیه وسلم در هنگامی که جبرئیل با او دیدار می کرد از بادی که می وزد در توزیع مال جواد تر بود. 

این حدیث ، بر  استحباب تلاوت وتدریس قرآن در ماه رمضان دلالت می کند اینکه  مستحب است شبانه قرآن تلاوت شود؛ زیرا در شب آنچه که ذهن و فکر انسان را به خود مشغول کند، قطع می شود و  فکر و خاطر انسان جمع وجور می گردد و دل و زبان انسان بر تدبر در قرآن یکی می شوند چنان که خداوند می فرماید:

«إِنَّ نَاشِئَهَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْءاً وَأَقْوَمُ قِیلاً » [المزمل:۶ ]‏ عبادت شبانه ،  ( افعال آن ) مؤثّرتر و ماندگارتر ، و اقوال ( آن ) درست‌تر و پابرجاتر است . ‏

سلف امت در ماه رمضان بیشتر قرآن تلاوت می کردند تا جایی که برخی از آنان هر سه شب یک بار کل قرآن را در نمازهای شب می خواندند و برخی در هفت شب وبرخی نیز در ده شب ختم می کردند. قتاده (یکی از دانشمندان سلف) عادتش بر این بود که همیشه هر هفت روز یک بار قرآن را ختم می کرد اما در ماه رمضان هر سه روز یک بار  و در ده روز آخر رمضان هر روز یک بار قرآن را ختم می کرد.

زهری (یکی دیگر از علمای سلف) با داخل شدن به ماه رمضان می گفت: رمضان عبارت است از تلاوت قرآن و غذا دادن به نیازمندان.

ابن عبدالحکم گفته است: هر وقت ماه رمضان فرا می رسید، مالک قرائت حدیث و مجالست علما را رها می کرد و به تلاوت قرآن روی می آورد.

عبدالرزاق گفته است: هر وقت ماه رمضان فرا می رسید، سفیان ثوری همه عبادتها را ترک می کرد و به تلاوت قرآن می پرداخت.

ای خواهرم مسلمانم! تو هم باید وِرد روزانه ای برای تلاوت قرآن داشته باشی تا بدان وسیله قلبت زنده گردد ونفست تزکیه شود و اعضایت فروتن شود وبدین وسیله مستحق شفاعت قرآن در روز قیامت گردی. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ می فرمایند: «الصیام والقرآن یشفعان للعبد یوم القیامه، یقول الصیام: أی ربی منعته الطعام والشهوه، فشفعنی فیه، ویقول القرآن: منعته النوم باللیل فشفعنی فیه. قال: فیُشفَّعان » [رواه أحمد والحاکم بسند صحیح].

“روزه و قرآن برای بنده خدا (برای کسی که در روزها و شبهای رمضان آن را قرائت کند) در روز قیامت شفاعت می کنند، روزه می گوید: پروردگارا! من در روزها او را از خوراکیها و شهوات منع کردم مرا شفیع وی قرار ده و شفاعتم را برای او بپذیر، و قرآن می گوید: من در شبهای رمضان او را از خواب بازداشتم پس شفاعت مرا درباره او قبول کن پس هر دو شفیع قرار داده می شوند”

منبع: جمعیه البر بالریاض

ترجمه: خالد ایوبی نیا

 

نمایش بیشتر

خالد ایوبی نیا

استان آذربایجان غربی - ارومیه مترجم - نویسنده فعال دینی و حافظ قرآن

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا