(تربیت ملائکه ای) یکی از بزرگترین اشتباهات تربیتی است؛ منظور این است که پدر و مادر به دید ملائکه به فرزندانشان نگاه کنند که آنهااشتباه نمی کنند، که اگر اشتباهی انجام دادند، سبب ناراحتی آنها می شوند. از اشتباه فرزندان اینکه حرف گوش نکند، یا اینکه برادرش را کتک بزند، یا الفاظ رکیک به کار ببرد.
اما اشتباهات بزرگان: تنبلی و سستی در وقت نماز و به تأخیر انداختن نماز، اظهار گوش فرا دادن به حرف والدین در حالیکه بر عکس آن کار را انجام می دهند، هر وقت فرزندان بزرگ شدند و کار ناشایستی را انجام دادند یا با دوستان گناهی مرتکب شدند یا بوسیله گوشی موبایلش گناهی انجام دادند! والدین به شدت ناراحت می شوند. به چند نمونه توجه فرمایید.
بسیار مشاهده و شنیده ام که رابطه بین والدین و فرزندان به تیرگی گراییده به سبب اشتباهی که فرزندان انجام داده اند و یا گناهی کرده اند و از عجیب ترین این قضایا قطع ارتباط بین والدین از دخترشان به مدت ۵ سال به سبب رعایت نکردن پوشش اسلامی “حجاب” و یا قطع ارتباط بین پدر و پسر به سبب اینکه پسر نماز نمی خواند و یا علاقه دخترانه دارد و یا قطع ارتباط والدین با پسرشان به مدت ۱۰ سال به خاطر کارهای… وغیر، این موارد که والدین مجازات سنگینی را در مقابل فرزندانشان اتخاذ می کنند و فکر می کنند که این کار فرزندانشان را تبدیل به ملائکه می کند.
نمی گویم که فرزندانمان را نصیحت نکنیم، یا وقتی کار اشتباهی کردند، خوشحال شویم؛ بلکه می گویم واقع نگر باشیم و برای انجام دادن کوچکترین اشتباه از کوره در نریم، باید به فرزندانمان فرصت دهیم تا اشتباهات خود را تصحیح کنند، به خود اجازه ندهیم بخاطر کوچکترین اشتباه آنان را سرزنش کنیم. تربیت “ملائکه ای” این فرصتها را از ما می گیرد. رسول اکرم(ص) به ما یاد داده که چطور با انسان ها برخورد کنیم، آنجا که می فرمایند: «والذی نفسی بیده لولم تذنبوا لذهب الله بکم وجاء بقوم یذنبون فیستغفرون الله فیغفر لهم)»
یعنی: «قسم به ذاتی که روحم در قبضه اوست، اگر گناه نکنید خداوند متعال شما را برداشته و به جای شما قومی را می آفریند که گناه کنند، اما از خداوند متعال طلب استغفار و پشیمانی کنند و خداوند هم از آنها در می گذرد.»
پس چرا این روش تربیتی را برای خود قبول داریم، اما براى فرزندانمان قبول نداریم؟ چرا فرزندانمان را بر این روش تربیت نمی کنیم؟ ارتکاب اشتباه، اشتباه نیست؛ بلکه مداومت بر اشتباه، خطا و اشتباه است. ما که مانند قوم نصاری نیستیم که گناه و اشتباه را نبخشیم مگر نزد راهبی که به قول خودشان کلید بهشت در دستان اوست. بلکه لازم است که به فرزندانمان یاد دهیم که اگر اشتباهی انجام دادند راه توبه را در پیش گیرند و اگر اشتباهی در حق مردم انجام دادند از آنان عذرخواهی کنند که این تربیت صحیح است نه تربیت “ملائکه ای”.
بهمین خاطر می بینیم که خداوند متعال در قرآن کریم چند نمونه از اشتباهات و خطأ پیامبران (علیهم السلام) راذکر می کند و این پیام را به ما می رساند که ماهم انسانیم و در معرض خطأ و اشتباه هستیم.
خداوند متعال می فرمایند: «و عصی آدم ربه فغوی» یعنی: «حضرت آدم از فرمان پروردگار سرپیچی کرد.»
درباره نوح: «قال رب انی أعوذ بک أن أسألک مالیس بی علم»
یعنی: «خداوندا درباره چیزی که آگاهی به آن ندارم و از شما می خواهم، به تو پناه می برم.»
درباره داود(وظن داود أنما فتناه)
یعنی: «داود مطمئن شد که ما او را امتحان کرده ایم».
درباره سلیمان (ولقد فتنا سلیمان)
یعنی: «ما سلیمان را امتحان کردیم.»
درباره یوسف: «ولقد همت به وهم بها»
یعنی: «زلیخا و یوسف نفس اماره شان نسبت به یکدیگر سرکشی کرد.»
درباره موسی: «قال رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی»
یعنی: «خداوندا من مرتکب ظلم شدم نسبت به خودم.«
و درباره پیامبرمان(ص): «عبس وتولی أن جاءه ألا عمی»
یعنی: «رویش را ترش کرد وقتی که نابینا پیش وی آمد.
افرادی از اصحاب بوده اند که شراب خواری کرده، با وجود اینکه می دانستند حرام است، مانند نعیمان بن عمر الأنصاری(رضی الله عنه) و پیامبر بر وی حد جاری کردند؛ همچنین قدامه بن مظعون(رضی الله عنه) که حضرت عمر(رضی الله عنه) بر وی حد جاری کرد، حال اینکه هر دو صحابی در غزوه بدر شرکت داشتند.
همه این مثال های قرآنی و زندگی أصحاب، ما را راهنمایی می کنند برای این قواعد چهار گانه که عبارتند از:
۱- فرزندانمان را براصل پایداری واستقامت تربیت کنیم و اگر لغزش و اشتباهی انجام دادند، آن را قبول کنیم.
۲- به فرزندانمان یاد دهیم که اگر مرتکب اشتباهی شدند، به سوى توبه گام بردارند.
۳- به فرزندانمان یاد دهیم که آشکارا گناه و لغزشی انجام ندهند، بلکه در پنهان آن را انجام دهند، البته هر وقت مصمم به انجام آن شدند.
۴- به فرزندانمان یاد دهیم که با بزرگتر از خود مشورت و همفکری کنند، تا آنان را از لغزش و اشتباه دور کنند.
این قواعد چهار گانه بهترین روش برخورد با فرزندانمان است و از همه مهمتر اینکه با آنان قطع رابطه نکنیم، همانطور که حضرت یعقوب “علیه السلام” این کار را در حق فرزندانش نکرد، وقتی که حضرت یوسف “علیه السلام ” را در چاه انداختند.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته
نوشته دکتر جاسم المطوع.
مترجم: عبدالله احمدی
