بلوغ و نوجوانی – بلوغ پسران – بلوغ دختران
مطلبی که خواهید خواند ترجمه ای است از دکتر جواد محمودی قرائی که برگرفته از منبع: Adolescents & Puberty جان بان‌کروفت و جون مک‌آور راینیش، انتشارات دانشگاه آکسفورد می باشد.
مراقبت‌ها و کنترل‌های والدین بر نوجوان و تقبیح رفتار جنسی زودهنگام باعث کاهش رفتارهای جنسی در نوجوان می‌شوند.
*******
بخشی از تکامل دستگاه تولید مثل در دوران جنینی و اوایل شیرخوارگی اتفاق می افتد. در دوران کودکی این فرایند تا حد زیادی کند و فعالیت‌های جنسی مهار می شود. انتقال از این وضعیت مهار شده کودکی به فعالیت جنسی دوران بزرگسالی در طی دوران بلوغ و حدود ۴ تا ۵ سال طول می‌کشد.
فرایند بلوغ با شروع ترشح هورمون‌های جنسی مدت‌ها قبل از ایجاد تغییرات جسمی و ظاهری بلوغ آغاز می‌شود.
بنابراین مدت‌ها قبل از آنکه والدین متوجه تغییرات ظاهری شوند ممکن است فرایند بلوغ شروع شده باشد. هرچند برخی عوامل را در ترشح اولیه‌ی هورمون‌های جنسی و فعال شدن فرایند بلوغ مؤثر می‌دانند ولی همه‌ی عوامل مؤثر دقیقا شناخته نشده‌اند و محققین همچنان در تلاش هستند که این عوامل را پیدا کنند.
شروع بلوغ در دخترها یک تا دوسال زودتر است. اولین نشانه های بلوغ در پسرها بزرگ‌تر شدن اندام‌های تناسلی است که بدنبال آن رشد موهای ناحیه‌ی تناسلی آغاز می شود. در مورد دخترها رشد جوانه پستان و رویش موهای تناسلی اولین علائم بوده و حدود ۲ تا ۳ سال بعد دوره‌ی پریود ماهیانه ایجاد می‌شود ولی ممکن است چند سال طول بکشد تا پریود ماهیانه منظم شود.
فرایند بلوغ جنسی را به چهار مرحله نموده‌اند که هر یک از این مراحل دارای ویژگی‌های خاص خود است. بعنوان مثال رشد جسمی در دخترها در مرحله دوم (مرحله رشد جوانه پستان) و در پسرها در مرحله ۳ و ۴ اتفاق می افتد.
عوامل مختلفی نظیر عوامل ژنتیک، قومیتی، جغرافیائی، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، سلامت، تغذیه و وضعیت‌های هیجانی زمان شروع بلوغ را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سوء تغذیه و بیماری مزمن شروع فرایند بلوغ را به‌تعویق انداخته و موجب بلوغ دیر رس می شوند. استرس شدید با و بدون کاهش وزن و فعالیت فیزیکی بیش از حد نیز باعث تأخیر بلوغ می شود.
بر این اساس می توان عوامل مؤثر بر شروع یا تأخیر بلوغ را در سه دسته عوامل زیستی (هورمونی)، محیطی و روانی اجتماعی قرار داد که تعامل بین این عوامل زمان شروع بلوغ را مشخص می کند.
عوامل زیستی و محیطی نه‌تنها شروع و تداوم فرایند بلوغ را تحت تأثیر قرار می‌دهند بلکه بر بروز رفتارهای جنسی نیز اثر دارند. بروز رفتارهای جنسی تحت تأثیر هورمون‌های جنسی و عوامل اجتماعی است.
هورمون‌های جنسی باعث ایجاد میل جنسی می شوند و عوامل اجتماعی و تأییدهائی که فرد بدنبال بروز رفتارهای جنسی از محیط دریافت می کند باعث ایجاد انگیزه برای تداوم فعالیت جنسی می شود.
عوامل محیطی معمولا از طریق مراقبت‌ها و کنترل‌های والدین بر نوجوان و تقبیح رفتار جنسی زودهنگام باعث کاهش رفتارهای جنسی در نوجوان می‌شوند با اینحال برخی از نوجوانان از این حلقه‌ی کنترلی فرار می‌کنند و به رفتارهای جنسی زودهنگام روی می‌آورند.
این موضوع می تواند علت‌های مختلفی داشته‌باشد از جمله کنترل ناکافی از سوی بالغین و یا برخی ویژگی‌های نوجوان که انگیزه کافی برای بروز رفتار جنسی را علی‌رغم مخالفت والدین و اطرافیان به او می‌دهد.
عامل دیگری که می‌تواند بروز رفتارهای جنسی را در نوجوانان تحت تأثیر قرار دهد امکان تعامل با جنس مخالف یعنی حضور یا عدم حضور نوجوانی دیگر از جنس مخالف و یا فقدان جذابیت لازم در جنس مخالف است.
براین اساس به‌عقیده مترجم شروع به موقع بلوغ (نه خیلی زود و نه دیر هنگام) اهمیت زیادی دارد و همانطور که بلوغ زودرس آسیب‌زا است بلوغ دیرهنگام نیز با آسیب‌های زیادی همراه خواهد بود.
برای حفظ سلامت کودک در طی فرایند بلوغ لازم است کودک از تغذیه مناسب (به‌نحوی که کودک دچار افزایش وزن یا کاهش وزن مفرط نشود) برخوردار باشد ، مواجهه‌ی کودک با استرس‌های شدید به حداقل برسد، کودک به انجام فعالیت فیزیکی مناسب (نه خیلی کم و نه خیلی زیاد وافراطی) ترغیب شود و معاینات دوره‌ای برای پایش فرایند بلوغ از سنین پائین‌تر انجام پذیرد.
همچنین عدم تأیید و تشویق رفتارهای جنسی زودهنگام و رفتارهای نشان دهنده جذابیت جنسی، محدودیت تعامل با جنس مخالف بخصوص در اوایل نوجوانی، آموزش مهارت‌های لازم برای مراقبت از سلامت جنسی کمک خواهد کرد که بروز رفتارهای جنسی پرخطر و زودهنگام کاهش یابد.
منبع: iacap.ir
