دراین نوشتار بحثی پیرامون احادیث وارده در خصوص نیمه‌ی شعبان و آنچه موسوم به«شه‌وی جیژنی به‌رات» یا «جشن برائت» ،گنجانده شده و سعی در تبین درجه‌ی صحت احادیث روایت شده در این موضوع میشود..
@ حدیث: در این شب«شب برائت» خداوند به آسمان دنیا قدم نهاده و از گناه بندگانش درمی گذرد غیر از کسی که برای پروردگار شریکی قائل شده و یا با مسلمانان دشمنی کند ، بدون دلیل شرعی»
ابن حجر عسقلانی (رحمه الله) این حدیث را صحیح نمی داند و از آن به حدیثی غریب یاد می کند..
حدیث:علی بن ابی طالب(رض) در حدیثی از رسول خدا(ص) نقل می کند که فرمودند:«هرگاه نیمه‌ی شعبان فرا رسد و کسانی قیام کنند و به خداپرستی بپردازند ،در شب نماز و در طول روز روزه بگیرند،پروردگار در هنگام شب به آسمان دنیا می آید و می فرماید: کسی هست طلب استغفار کند و من از گناهش درگذرم و طلب رزق و روزی کند و به وی ببخشم، و کسی هست به بیماری دچار شده و طلب شفا کند و من شفایش دهم؟؟ و تا صبح این حال ادامه دارد..»
این حدیث نیز صحت ندارد و شیخ ألبانی در سلسله الحادیث الضعیفه آن را حدیثی ساختگی و موضوع می داند..
وآنچه با نام “صلاه التسبیح” مشهور گشته در نیمه‌ی شعبان،هیچ حدیثی بر صحت آن وجود ندارد همچنان که امام شوکانی در مختصر می فرمایند : این نماز(نماز تسبیح نیمه‌ی شعبان) باطل است و اساسی ندارد..
همچنین نویسنده‌ی کتاب” کشف الخفاء” نماز نیمه‌ی شعبان را بدون اصل نام برده است.
در حدیثی دیگر چنین می خوانیم:
«پنج شب هستند که در آن دعا و استغفار و گریه و زاری بندگان بدون جواب نمی ماند:اول شب ماه رجب-شبی در نیمه‌ی ماه شعبان به نام«شب برائت»-جمعه شب-شب عید رمضان و شب عید قربان»
شیخ البانی در سلسله الحادیث الضعیفه این حدیث را نیز ساختگی می داند ونیز بسیاری دیگر از احادیث حول این موضوع روایت شده که درجه‌ای از صحت ندارند.
در حقیقت در عالم اسلامی مسلمین به انجام اعمال و مناسک گوناگون اقدام می کنند از جمله شبی موسوم به شب برائت یا «شه‌وی جیژنی برات» ،که بدون سند و دلیلی از شرع مقدس و بر پایه‌ی روایاتی ساختگی بر این اعمال پافشاری کرده و آن رابا نام عبادت انجام داد؟؟ بدون شک خیر خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید( امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را برشما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آئین جاودان شما پذیرفتم) مائده-۳
حضرت عایشه(رض) از رسول اکرم(ص) روایت می کند که فرمودند:« هرکس در دین ما عملی را زیاد کند و انجام دهد که فرمان ما برآن نباشد،پس آن عمل مردود و غیر قابل قبول است»
همچنین در حدیثی دیگر از صحیح مسلم روایت شده که جابر(رض) از رسول اکرم روایت می کند که در خطبه‌ی نماز جمعه فرمودند:«بهترین و ارزشمند ترین سخن آن است که در کتاب و شرع خدا باشد و بهترین هدایت هدایت پیامبر محمد(ص) است و بدترین کارها بدعت و نوآوری در دین است و هر بدعتی گمراهی و سرانجام آن دوزخ است»
این آیات و احادیث بر این دلالت دارد که مسلمین بر کتاب خدا و سنت صحیح رسول خدا(ص) چنگ زنند و از امور خُرافی و افزوده شده به دین و ساختگی پرهیز کنند و بدینوسیله خویشتن را از آتش جهنم محفوظ بدارند ان شاءالله..
پس از این مختصر بحث نتیجه می گیریم که جشن گرفتن نیمه‌ی شعبان و شب زنده داری و روزه گرفتن در آن نزد رسول اکرم(ص) و یارانش ثابت نشده و ایشان براین عمل نبوده اند..
در پایان آنچه درباره‌ی روزه در ماه شعبان بدان اشاره شده چند مورد زیر است:
۱-اگر کسی برطبق سنت رسول اکرم(ص) دوشنبه و پنج شنبه را روزه بگیرد و در این هنگام یکی از این روزها مصادف با روز نیمه‌ی شعبان(۱۵شعبان) باشد، اشکالی ندارد.
۲-اگر کسی بر سنت عملی پیامبر در هر ماه سه روز(ایام البیض) را روزه بگیرد و ۱۵ شعبان را نیز روزه باشد،ایرادی بر آن نیست. منظور از ایام البیض روزهای ۱۳-۱۴-۱۵ هر ماه است چراکه پیامبر در این ایام روزه میگرفتند هر ماه
۳-هر کس بر این عادت باشد که یک روز در میان روزه بگیرد،سپس روز قبل از نیمه‌ی شعبان(۱۵ ماه شعبان) روزه نباشد برای روز بعد یعنی مصادف با نیمه‌ی شعبان می تواند روزه بگیرد..
پس اختصاص دادن یک شبانه روز برای شب زنده‌داری درآن و روزه داری در طول روز،که موسوم به شب برائت یا(جیژنی به‌رات) است و آن را با جشن نام بردن بدعت در دین و نوآوری است و محلی در شرع اسلام نداشته و پرهیز ازآن لازم است..
منبع:مجموع الفتاوی(از شیخ بن باز- جزء دوم -صفحه‌ی۸۸۲) و سایت اسلام پیک
ترجمه :فاروق راک
