نقدی بر مقاله دکتر عایشه شهری تحت عنوان «چند همسری فضیلتی فراموش شده»
محمد الهدیان در نقدی بر مقاله خواهر فاضل دکتر عایشه شهری یادداشتی نوشته اند، ایشان در مقدمه این مقاله می گویند:
نظر به اینکه در دین مبارک ما مبادی کامل و شامل و متکامل و دقیقی برای تمام زمان ها و مکان ها آمده است و کسی که آن را بپا دارد، باعث تکامل و بزرگی او از نظر اخلاق و عفت و دل و درون و عقل و چشم می شود.
در ادامه می گویند که ما سخنان دکتر عایشه را رد نمی کنیم و نمی گوییم صحیح نیست، از جهاتی درست می باشد و کمال تشکر را از ایشان برای طرح چنین مسأله مهمی داریم و تشکر از شفافیت و روشنی که در تعبیرهای ایشان وجود دارد. خانواده های زیادی از مسلمانان به خاطر عدم تطبیق جریان تعدد زوجات دچار ضرر و زیان بزرگی شده اند. خداوند در همه حال یاری دهنده می باشد، ولی علاقه‌مند هستم که این مبحث را از بعضی جوانب مورد برسی قرار دهم و روشنگری ایجاد شود.
دکتر عایشه به روشی نرم و عاطفی به این موضوع به اتفاق دردناک نگاه کرده اند و اگر نگاهی کامل به موضوع بیندازیم و تمام جوانب آن را بنگریم، در آن طبق نظر دکتر عایشه خوف و ترس را می بینیم.
ولی این دلیل ترک تعدد زوجات از سوی مردان نمی باشد، چون مردان خود از نظر ژنتیک دارای خصوصیت درشت گویی و سنگدلی و خشونت هستند. اگر به گذشته و ادوار دور بنگریم، مردم قوانینی را وضع می کنند و هر کاری را که بخواهند انجام می دهند، بدون ترس از اعضای خانواده و گاهاً بدون هیچ ترسی آنها را تهدید می کنند و یا آنها را از طلاق یا تنبیه و یا دوری کردن از معاشرت می ترسانند. خواهر ما در این مقاله از مخالطه زیاد مردان با زواج خود و شناخت حالات روحی و عاطفی و مالی مردان توسط همسرش، سخن به میان آورده اند و این را باید دلیل بر هیبت و بزرگی آن مرد دانست و فکر غیر از این اشتباه است. چنین مردی مقابل چشم همسرش دارای هیبت و بزرگی می باشد و به خاطر مجالست زیاد با ایشان می باشد. همانطور که همسر حضرت عمر(رضی الله عنه) می گوید که برترین کار برای او زمانی بود که در کارهای روزانه و هفتگی منزل کمک می کردند. خداوند از ما و شما و همگی راضی باشد.
اگر زنان بر مردان تسلط دارند، پس چطور به مسافرت می روند و یا با دوستان و نزدیکان خود به گردش می روند… پس با این توصیفات این موضوع نیاز به حلاجی کردن و عبور از حصار مشکلات عمیق و بزرگی دارد و نباید سطحی به آن نگریست و از روی عقلانیت تعدد را تایید و یا رد کرد.
متأسفانه این معضل یک حقیقت تأسف بار در اجتماع و تهدیدی برای بدتر شدن جامعه می باشد. بنده نظر خود را بر حسب مشاهدات و حالات آشکار و ملموسی که در جامعه امروز که تعداد آنها هم کم نمی باشد، بیان می کنم.
انسان عاقل در نگاه اول نمی تواند مسئله ازدواج و علاقه مردان به تعدد زوجات را منکر شود.
تفاوت زن جدید با زن قدیم در این است که زن قدیم در تربیت خانه و خانواده نقش اصلی را داشته و بر سر مبادی دین و آموزه های آن پایبند و پابرجا بوده اند و این خود دلیل بر صلاحیت آنها در تمام مکان ها و زمان ها می باشد. زمانی که دختر را تربیت می کند و قداست مرد و احترام به او را می آموزد، از کودکی به او می آموزد که او مرد و تو عائله او هستی، او نان آور و تأمین کننده زندگی توست، او کسی است که برای سربلندی تو و فرزندانت تلاش می کند و این مرد است که صاحب رأی و نظر است و راضی بودن مرد برابر رضایت خداوند متعال است.
قطعاً چنین مردی است که بعد از مرگش، فرزندانش با یک عمر طولانی برای او باقیات و صالحات می شوند، اطاعت کردن از مرد طبق فرمان خداوند واجب است.
از دیگر قداست ها و بزرگی های مرد، آموزش دختران کوچک است، خانه مخزن نسل پایبند به اخلاق و فرهنگ می باشد و جای تعامل های اخلاقی است، پس خانه منبع تمام چیزهای زیباست.
امروزه اگر برادر به خواهر خود بگوید که لباس بلندی بپوشد و اعضای بدن خود را بپوشاند، نه تنها جواب نمی دهد، بلکه در پاسخ می گوید والدین من هنوز زنده اند و تو نمی توانی بر من سلطه داشته باشی. چون فکر و ذهن دختر از رفتارهای نابجای مادر پر شده است و پدر نیز فهم مسموم و نادرستی از ماهیت مرد را نشان می دهد. به طوری که ذهنیت او را در مورد جایگاه مرد که باید مانند یک رهبر در ذهن او باشد، در هم می شکند. پس نگردیم که نه می توانیم احترام زمان قدیم را بیابیم، نه قدرت و نه هیبت و نه بزرگی و اهتمام آن زمان را نمی توان یافت.
اگر در حال و وضع جوانان خود بنگریم، نشانه های کم کاری مادران در داخل منزل نمایان می باشد. سستی در معاشرت ها و اهمال در سخن گفتن با یکدیگر و نگفتن سخنان زیبا، عبارات و جملات زیبا با یکدیگر و اهمال در بیشتر جوانب نفسی و عاطفی و حتی در رفت و آمدهای خانوادگی، مشاهده می کنیم که مردان زنان خود را با صدای بلند و کلمات دیگر صدا می زنند و این خود باعث این است که زنان از مردان خود ترس نداشته باشند، زن دائما از او چیزهای دیگری را در خواست می کند که دوستانش دارند و یا سفرهای آنچنانی می خواهد و مواردی از این قبیل… علی ای حال دلیل بر عدم قدرت مردان می باشد.
امروزه مشاهده می کنیم که بعضی از زوج ها برای بیرون رفتن از خانه، از همسران خود اجازه نمی گیرند و از او سر پیچی می کنند و سخنان مهمل به همسران خود می گویند و یا از نزد آنان می روند و تمام خواسته های آنان غایت است نه وسیله، سفر و لباس و خانه و امثال آن غایت هستند نه وسیله و بیشتر این نیازها که زن می خواهد برای نمایش دادن و خودنمایی در اجتماع در برابر دوستان و نزدیکان و اطرافیان می باشد و این وسیله خوشبختی نیست و تنها وسیله ای که مرد می تواند استفاده کند صبر است.
مسئله تعدد زوجات برای مردان حقیقتا مساله ای حساس و مهم می باشد و آن نیاز به تعقل و حکمت مرد دارد، پس مرد امروز مانند مرد زمان قدیم نیست و نمی توان این را منکر شد.
همانا اگر در حال جوانان تامل کنیم، موارد نادرست و اشتباهی را می یابیم؛ مانند اهمال کردن زنان در داخل خانه هایشان، اهمال از نظر احساس، اهمال در تبادل گفتگو و سخن گفتن، اهمال در مرتب بودن و زیبا بودن ظاهر و در بیشتر زمینه های نفسی و عاطفی، حتی در رابطه بین زوج ها که باعث شده مردان از بیشتر این حالات زده شوند.
به این خاطر که امروزه زنان در موارد زیادی بر مردان خود سخت می گیرند و مدام چیزهایی را که دوستانشان دارند را می خواهند، مانند رفتن به مسافرت همچون اطرافیانشان و… این در حالی است که مردان امروز قادر به انجام همه آنها نمی باشند.
رفتارهایی را که از سوی این زوج ها می بینیم، مثلا برای خارج شدن از منزل از شوهر خود سرپیچی می کنند و یا سخنان مهمل و ناشایست به همسر خود می گویند و یا مبادرت به ترک همسر خود خواهند کرد. همه این موارد و خواسته ها و نیازها غایت هستند نه وسیله. پس سفر، لباس، منزل و چیزهایی از این دسته همگی غایت هستند نه وسیله که زن فقط برای نمایش دادن آن در زمان برخورد با اقوام و دوستان و آشنایان می خواهد و این وسائل نقشی در خوشبختی مرد ندارد. و مردِ گرفتار تنها تحمل و صبر می کند.
با بیان و انتقال این مسائل مهم و حساس، حقیقتاً جزء مسائلی می باشند که مردان را از تعدد زوجات زده و منصرف می کند.
اگر مرد با حکمت و تأمل تعقل کند، می بیند که مرد امروز مثل مرد سابق نمی باشد و این امری غیر قابل انکار است. امروزه مردان مشکلات و سختی های زیادی را به خاطر فرزندانشان متحمل می شوند. رسول اکرم(صلی الله علیه و سلم) می فرمایند: مردان به خاطر فرزندانشان و غصه ی آنها از خارج شدن و رفتن به جهاد سر باز می زنند و همچنین به دلیل پذیرایی سخت و تشریفاتی امروزه مهمان را کمتر مورد اکرام قرار می دهند. این سه موضوع از نشانه های علاقه پدر به فرزندان می باشد.
متأسفانه امروز مثل گذشته و دوران پدرانمان نیست، با کمال تأسف امروزه مادر به تنهایی تصمیم به ترک خانه و زندگی می کند و فرزندان برای تربیت شان به دایی و عموها سپرده می شوند و یا اینکه تکفل آنها بطور کامل به مادرشان داده می شود که در این دوره زمانه مصیبت بسیار بزرگ می باشد. متأسفانه فرزندان آنها در این میان قربانی خطاهای مادرشان می شوند.
پدران امروز به فکر تربیت فرزندان نیستند و بیشتر تلاش آنان برای محافظت از آنها از نظر استقلال در زندگی و پایبندی نفسی و معنوی بر آنان می باشد. در حالیکه فرزندان در مراحل سخت زندگی که امروزه بیشتر با آن روبرو هستند، نیاز به کسی دارند که بر آنها نظارت کند. در نهایت خدا را شکر می کنیم که ما را قادر به انجام کارهای مهم خانواده می کند.
نیازهای مادی در مقابل خانه و فرزندان اوست و از سختی هایی که متحمل می شود، تربیت فرزند دختر یا فرزند پسرش می باشد. به این خاطر این موضوع نیازمند روشنگری زیادی می باشد، امیدارم روزی از روزها در سایه تکنیک تکنولوژی امروزی این امر محقق شود، پس مرد مدام در فکر گرفتن تصمیمات عاقلانه و حکیمانه می باشد و برای تعدد زوجات اقدام نمی کند. طبق توضیحاتی که اشاره شد می توان گفت:
۱- تربیت کردن دختران مانند دختران سابق کاری مشکل می باشد، چون باید تربیت آنان طوری باشد که شما به فکر تعدد زوجات نیفتید.
۲- همسر او به فکر آینده فرزندان نمی باشد و از او طلب جدایی می کند، اگر دوباره ازدواج کند.
٣- و در پایان از خداوند بلند مرتبه خواهانم من و شما و ما را یاری دهد که نسلی از جوانان را تربیت کنیم که قلبشان مملوء از عشق و محبت نسبت به همسرانشان باشد و افکار و عقلشان مملوء از حکمت باشد و خداند متعال تمام خانواده ها را زیر سایه خیر و برکتش قرار دهد.
دکتر عایشه همچنان از خداوند طلب منفعت برای خودم و شما را مسئلت دارم و از خداوند متعال می خواهم درهای خیر را بر روی من و شما بگشاید و درهای شر را ببندد، همانا او قادر و توانا می باشد.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
نویسنده: محمد الهدیان
ترجمه : مژگان جواهری
ویراستار: سوزی میحراب
برای مطالعه مقاله «چند همسری» فضیلتی فراموش شده!! کافیست برعنوان آن کلیک کنید
