تاریخ

نگرشی اجتماعی به قربانی

نگرشی اجتماعی به قربانی از دیدگاه قرآن

آیین قربانی ، قدمتی طولانی دارد .قرآن در این مورد می فرماید: وَلِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۗ فَإِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا ۗ وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ ـــ (قربانی تنها منحصر به شما مسلمانان نبوده، و بلکه) ما برای هر ملّتی (که پیش از شما به خدا ایمان داشته‌اند) قربانی را (که سمبل آمادگی انسان برای فدا شدن در راه خدا است) مقرّر کرده‌ایم، تا به نام خدا چهارپایانی را ذبح کنند که خدا بدیشان عطاء نموده است. خدای شما و ایشان خدای واحدی است (و برنامه‌ی او هم برنامه‌ی واحدی است. حال که چنین است) پس‌تسلیم (فرمان) او بوده، و (اعمالتان خالصانه برای او باشد. ای پیغمبر) مژده بده مخلصان متواضع (در برابر فرمان خدا) را (به بهشت و پاداش فراوان آفریدگارشان) سوره حج آیه ۳۴

کلمه منسک ، از ظاهر جمله (لیذکروااسم الله ،تا نام خدا ببرند ) برمی آید که مصدر میمی و به معنای عبادت باشد، عبادتی که مشتمل برقربانی و ذبح هم هست و معنایش این است که ما در امتهای گذشته آنهایی که ایمان داشتند عبادتی و پیشکشی قربانی قرار داده بودیم ، تا آنان نیز نام خدا بر بهیمه انعام که خدا یشان روزی کرده بود ببرند ، و خلاصه شما پیروان ابراهیم ، اولین امت نیستید که بر آنها قربانی مقرر شده بلکه برای قبل از شما هم مقرر شده بود .

البته معنای منسک وسیعتر از قربانی است و دیگر عبادت مخصوصامناسک حج را در بر می گیرد اما در این آیه به قرینه (لیذکروا اسم الله )معلوم می شود که منظور همان قربانی است . 

معنای آیه این است که برای هر امتی از امتهای گذشته ، از زمان ابراهیم بخ بعد ، نوعی از قربانی قرار دادیم و سبب آن است که نام خدا را بر مناسک ذکر کنند ، آنچه که عرب برای بت ذبح می کردند عتر و عتیره نظیر ذبح و ذبیحه نامیده می شد .

قربانی هابیل و قابیل 

قرآن از این فراتر رفته و سابقه قربانی را مربوط به قبل از زمان حضرت ابراهیم می داند و ماجرای قربانی فرزندان ادم که ظاهرا نخستین قربانی است به صراحت بیان می کند :

سوره مائده آیه ۲۷الی ۳۰

داستان به طور اجمال از این قرار بود که هابیل یکی از بهترین انعام خود را برای قربانی حاضر کرد ولی قابیل که دارای ایمانی ضعیف بود قربانی نامرغوبش را به این امر اختصاص داد ، خداوند هدیه هابیل را که روی صدق و خلوص نیت انجام شده بود پذیرفت و قربانی قابیل را که نشانی از اخلاص در آن نبود ، نپذیرفت .این موضوع کینه قابیل را برانگیخت و سبب رشک و حسد او به مقام و منزلت هابیل ، در نزد خداوند شد، وسرانجام اقدام به قتل برادرش هابیل کرد و بدین ترتیب خون هابیل ،برزمین ریخته شد .

قربانی حضرت ابراهیم

حضرت ابراهیم پس از پشت سر گذاردن ابتلائات بسیار و بعد از دهها سال انتظار در دوران پیری صاحب فرزند شد .از این لطف الهی بسیار خرسند شد و به فرزندش علاقه وافری پیدا کرد .در این زمان خداوند آزمایشی توحیدی برای این قهرمان راستین تدارک دید و آن گذشتن از فرزندش بود ،حضرت ابراهیم که جان بر کف نهاده و همه مصیبتها و مشقتها را به جان خریده بود و از آتش انتقال مشرکان هراسی به خود راه نداده بود اکنون ماموریت یافته بود که فرزند محبوبش ا به دست خود قربانی کند ، به راستی نیل به مقام قرب مستلزم تحمل این آزمونهای کمر شکن است .ودر این انتخاب ، یکبار دیگر ابراهیم ، غلبه خویش ، بر شیطان نفس را به نمایش گذارد و ندای پروردگار را لبیک گفت و فرمان الهی را به اسماعیل ابلاغ کرد و آن فرزند پاک و برومند ، که رشد یافته در مکتب پدر بود، با آغوش باز از قربانی شدن در راه خدا استقبال و از خداوند طلب صبر و شکیبایی کرد .آنگاه که هر دو مهیای اجرای فرمان پروردگار شدند و ابراهیم کارد بر گلوی اسماعیل گذارد ، ندا رسید که ای ابراهیم تو امر خدای را اطاعت کردی ، اینک گوسفندی به جای اسماعیل ذبح کن ، مهم آن بود که علاقه به اسماعیل ، تحت الشعاع عشق و علاقه به پروردگار قرار گیرد و محبت خدا سایه گستر و فوق همه محبتها باشد و این امر مهم هم تحقق یافت که دیگر فرزندکشی و یا خودخوشی صورت نگیرد تنها خون گوسفند ی ریخته شود ، به نشانه آنکه فرد حاضر است در راه خدا عزیزترین سرمایه اش را فدا کند و در هر شرایط دستور خداوند را بر همه چیز مقدم دارد .

قران ماجرای قربانی حضرت ابراهیم را چنین بیان می کند: وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّكَ ۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ

داستان دو پسر آدم (قابیل و هابیل) را چنان که هست برای یهودیان و دیگر مردمان بخوان (تا بدانند عاقبت گناهکاری و سرانجام پرهیزگاری چیست). زمانی که هر کدام عملی را برای تقرّب (به خدا) انجام دادند. امّا از یکی (که مخلص بود و هابیل نام داشت) پذیرفته شد، ولی از دیگری (که مخلص نبود و قابیل نام داشت) پذیرفته نشد. (قابیل به هابیل) گفت: بیگمان تو را خواهم کشت! (هابیل بدو) گفت: (من چه گناهی دارم) خدا (کار را) تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد!. مائدە ۲۷

لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي مَا أَنَا بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ ۖ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ

اگر تو برای کشتن من دست دراز کنی، من دست به سوی تو دراز نمی‌کنم تا تو را بکشم. آخر من از خدا (یعنی) پروردگار جهانیان می‌ترسم. مائدە ۲٨

إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ

من می‌خواهم با (کوله‌بار) گناه من و گناه خود (در روز رستاخیز به سوی پروردگار) برگردی و از دوزخیان باشی، و این سزای (عادلانه‌ی خدا برای) ستمگران است. مائدە ۲۹الصافات آیه102

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَىٰ ۚ قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ

وقتی که (او متولّد شد و بزرگ گردید و) به سنّی رسید که بتواند با او به تلاش (در پی معاش) ایستد، ابراهیم بدو گفت: فرزندم! من در خواب چنان می‌بینم که باید تو را سر ببرم (و قربانیت کنم). بنگر نظرت چیست؟ گفت: ای پدر! کاری که به تو دستور داده می‌شود بکن. به خواست خدا مرا از زمره‌ی شکیبایان خواهی یافت.

الصافات آیه103

فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ

هنگامی که (پدر و پسر) هر دو تسلیم (فرمان خدا) شدند (و ابراهیم پسر را روی شنها دراز کشاند) و رخساره‌ی او را بر خاک انداخت.

الصافات آیه104

وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ

فریادش زدیم که: ای ابراهیم! الصافات آیه105

قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

تو خواب را راست دیدی و دانستی (و برابر فرمان آن عمل کردی و مأموریّت خود را به جای آوردی. دست نگهدار که در این آزمایش بزرگ موفّق شدی. بیش از این رنج تو و فرزندت را نمی‌خواهیم)، ما این گونه به نیکوکاران سزا و جزا می‌دهیم.

الصافات آیه106

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ

این (آزمایش بزرگ که ذبح فرزند با دست پدر است) مسلّماً آزمایشی است که بیانگر (ایمان کامل و یقین صادق به خداوند هستی) است.

پس زائران برای احیای سنت ابراهیم و تجلیل از فداکاری و صبر اسماعیل و اعلام آمادگی برای کشتن و کشته شدن در راه خدا اقدام به قربانی می کنند .اگر نظرشان تنها قربانی گوسفند باشد و اسرار و حکمتهای آن را نادیده بگیرند هدف والایی که متوقع است حاصل نمی شود و لذا باید گوسفند را به عنوان فدیه عزیزترین چیزها نظیر فرزند تلقی کرد .اگر امت اسلامی ، در هنگام ذبح ، چنین معنایی را مد نظر داشته و واقعا به آن ایمان بیابند یعنی در صحنه های زندگی اجتماعی برای اطاعت دستورات الهی حاضر شوند که از دنیا ومافیها بگذرند ، چنین امتی رهرو راه ابراهیم حنیف هستند .و سعادت دنیا و آخرت نصیبشان خواهد شد ، اما اگر از ریختن خون در راه خدا هراس داشته باشند و نتوانند از محبت متاع دنیوی دل برکنند ، دشمنان به راحتی از این نقطه ضعف استفاده و با تهدید ، بر آنان تسلط یافته و ذلت و خواری را به آنان پیش کش خواهند کرد .

در مراسم حج جمعیت انبوه زائران ، همانطور که بر گرد خانه خدا پروانه وار می چرخند و در آتش عشق می سوزند ، آستینها را هم بالا زده و پا به مسلخ می گذارند تا به اجانب نشان دهند که تنها زاهدانی تسبیح به دست و ورد به لب نیستند ، بلکه در میدان هم سربازانی تیغ به دست و فریاد بر لب هستند که در راه خدا از ریختن خون و جنگ و پیکار هراسی ندارند .همانطور که در مطاف ، ازدحام جمعیت بسیار زیاد است در قربانگاه نیز غلغله جمعیت ، شور و هیجان خاصی ایجاد می کند ، در این صحنه ، خوب است که هر زائر شخصا شرکت کرده و ذبح را انجام دهد .ولی چون جمعیت و ازدحام است نائب گرفتن کاری بسیار مناسب است .

رها سازی مراسم قربانی از خرافات کهن

اسلام مراسم قربانی را از خرافات و انحرافات رها ساخته و آن را به صورت برنامه ای سازنده و موثر در جامعه عرضه داشت . برای نمونه “عادت نکوهیده قربانی بشری در بسیاری از اقوام پیشین و ملل باستانی از جمله فنیقی ها و کنعانیان و مصری ها و اروپاییان نیز معمول و رایج بوده لیکن دین مقدس اسلام ، قربانی برای بتان و قربانی انسان و سوزاندن ذبایح را امضا و قبول نکرد و کشتن قربانی را در روز عید قربان به عنوان یک عبادت تشریع و آن را در راه منفعت مردم و انفاق به فقرا بکار برد.

قربانی از شعائر الله است

الحج آیه36

وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ۖ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ ۖ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

ما (ذبح) شتران (چاق و فربه، و دیگر چهارپایان) را (در حجّ) برای شما از جمله‌ی مراسم و مناسک (دین و نشانه‌های آئین) الهی قرار داده‌ایم، و در چنین حیواناتی خیر (دنیا و اجر آخرت) شما است. پس در حالی که به صف ایستاده‌اند (و دستها و پاها را جفت هم کرده‌اند و آماده‌ی ذبح می‌باشند) نام خدا را بر آنها ببرید (و به نام خدا ذبحشان کنید)، و هنگامی که (نقش زمین شدند و) بر پهلوهایشان افتادند، خودتان (اگر خواستید) از گوشت آنها بخورید و به مستمند (غیر گدا) و به فقیر (گدا پیشه) بخورانید. این گونه (که می‌بینید) شتران را رام و مطیع شما کرده‌ایم تا این که (از الطاف کریمانه و انعام بزرگوارانه‌ی آفریدگار خود) سپاسگزاری کنید.

الحج آیه37

لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَىٰ مِنْكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ ۗ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ

گوشتها و خونهای قربانیها (که مظاهر و صور ظاهری هستند، به هیچ وجه مورد توجّه خدا نبوده و) هرگز به خدا نمی‌رسد (و موجب رضای او نمی‌گردد) و بلکه پرهیزگاری (و ورع و اخلاص) شما بدو می‌رسد (و رضا و خوشنودیش را کسب می‌کند). این گونه که (می‌بینید) خداوند حیوانات را مسخّر شما کرده است تا خدا را به خاطر این که هدایتتان نموده است (و به سوی انجام اعمال نیکو رهنمودتان کرده است) بزرگ دارید و (سپاسگزار الطاف او باشید. ای پیغمبر!) نیکوکاران را (به پاداش عظیم و لطف عمیم خدا) مژده بده.

الحج آیه38

إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ

خداوند دفاع می‌کند از مؤمنان (و به سبب ایمانشان پیروزشان می‌گرداند). چرا که مسلّماً خداوند خیانت پیشگان کافر را دوست نمی‌دارد (و دوستان مؤمن خود را در دست خیانتکاران ملحد رها نمی‌سازد).

الحج آیه28

لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۖ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ

(آنان به این سرزمین مقدّس بیایند) تا منافع خویش را با چشم خود ببینند (و به سود مادی و معنویشان برسند و ناظر فوائد فردی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و اخلاقی حجّ باشند)، و در ایّام معیّنی که (روز عید قربان و دو و یا سه روز بعد از آن است، به هنگام ذبح قربانی) نام خدا را بر چهارپایانی (همچون بز و گوسفند و شتر و گاو) ببرند که خدا نصیب ایشان کرده است. پس (از ذبح حیوانات، ای حجّاج) خودتان از (گوشت) آنها بخورید و بینوایان مستمند را نیز بخورانید.

قربانی به عنوان یکی از شعائر الله کا در آن خیر وجود دارد مطرح و در مورد مصرف گوشت آن دستوراتی صادر شده است:اولین نکته ای که اهمیت قربانی را می رساند لفظ شعائر الله است ، یعنی قربانی نیز در ردیف سایر مناسک مثل صف و مروه و شهر حرام و کعبه از شعائر الله است و نقش بر جسته ای در پیشبرو مقاصد اسلامی دارد .کلمه بدن جمع بدنه به معنای شتر چاق است ، شتر که حیوانی بیش نیست وقتی در را خدا کشته شود و اثار سیاسی ، اجتماعی و معنوی و اقتصادی بر آن مترتب گردد، شعائرالله قرار می گیرد که خیر دنیا و آخرت در آن وجود دارد .

در قربانی امت اسلام قبل از هر چیز یاد خدا مورد توجه است ، یعنی اولین قدم باید صف مسلمانان از مشرکان جدا شود ، تا گروهی نپندارند که این برنامه نظیر همان برنامه های زمان جاهلیت و آمیخته با خرفات است ، بلکه با ذکر نام خدا که هدف نهایی قربانی و قرب و نزدیکی به اوست ، مرز ایمان و شرک مشخص گردد و معلوم شود که این ذبح برای بتها نیست .

در سوره حج آیه ۲۸: 

لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۖ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ

(آنان به این سرزمین مقدّس بیایند) تا منافع خویش را با چشم خود ببینند (و به سود مادی و معنویشان برسند و ناظر فوائد فردی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و اخلاقی حجّ باشند)، و در ایّام معیّنی که (روز عید قربان و دو و یا سه روز بعد از آن است، به هنگام ذبح قربانی) نام خدا را بر چهارپایانی (همچون بز و گوسفند و شتر و گاو) ببرند که خدا نصیب ایشان کرده است. پس (از ذبح حیوانات، ای حجّاج) خودتان از (گوشت) آنها بخورید و بینوایان مستمند را نیز بخورانید.

از قربانی با کنایه اسم خداوند یاد شده است .در بعضی تفاسیر بیان شده که ذکر و نام خدا در اینجا کنایه از ذبح و نحر است زیرا مسلمانان هنگام نحر و ذبح نام خدا را ذکر می کنند و در این مطلب تنبیه است بر اینکه غرض اصلی در آنچه که به وسیله آن تقرب به خداوند حاصل می شود ذکر نام خداست و اینکه با مشرکان که برای بتها ذبح می کردند مخالفت شود .

و نیز در آیه مذکور آمده است : (فکلوا منها)که ظاهرا امر به خوردن شده است یعنی آنکس که قربانی می کند از قربانی خود بخورد .که مفسرین معتقد هستند غالبا امر در اینجا ترخیصی و برای بیان اباحه است .یعنی مراد از (کلوا)اذن است نه امر ، زیرا اگر جاهلیت گوشت قربانی را بر خود حرام می دانستند بدین بار دیگر جدایی صف مومنان از مشرکان روشن می شود .بعضی قائلند که امر در اینجا برای وجوب است زیرا اهل جاهلیت از آن گوشت نمی خوردند ، چون خود را برتر و والاتر از فقرا می پنداشتند ، پس خداوند مسلمانان را به خاطر مخالفت با کفار و مساوات با فقرا و به کارگیری تواضع ، امر به خوردن کرد و البته اکثرا معتقدند که این امر واجب نیست

به هر حال این دستور امر واجب و یا مستحبی است که ارتباط زیادی با مسائل اجتماعی دارد و دیدگاه اسلام را پیرامون مساوات و ایجاد جامعه ای سالم و به دور از تفاخر و استکبار نشان می دهد ، جامعه ای که فاصله اغنیا و فقرا به حداقل ممکن برسد و گروهی به خاطر عدم دسترسی به امکانات مادی مورد تحقیر و تمسخر قرار نگیرند بلکه ارزشهای انسانی ملاک برتری و شخصیت و حقوق افراد محفوظ باشد و صاحبان ثروت و مکنت ، عنان گسیخته ، به هر کاری دست نزنند و خود را طبقه ممتاز و مختار به شمار نیاورند .

بعد اقتصادی قربانی

بعد از آنکه زائر یکرنگی و مساوات خود را با فقرا نشان داد و از مرکب غرور و انانیت فرود آمد و خاکساری و تواضع خویش را با خوردن گوشت قربانی عملا ثابت کرد ماموریت می یابد که قانع و معتر را اطعام کند ، مسکین و فقرا را دریابد ، قربانی را به خاطر الله انجام داده و در راه عبادالله بذل کند و به این طریق علاوه بر جهات معنوی و سیاسی قربانی ، بعد اقتصادی آن را که درس کمک به نیازمندان و تلاش جهت برای ریشه کن کردن فقر است به نمایش گذارد .با این ترتیب معلوم می شود که قربانی از دیدگاه اسلام دارای ابعاد مختلف است و بیشترین استفاده از آن باید صورت بگیرد ، قربانی صرفا یک عمل فردی نیست که قصدش تنها این باشد که زائر حاضر شود از مال خود در راه خدا چشم بپوشد و حرص و آز خود را سرکوب گرداند ، بلکه در کنار آن نفع گرسنگان و محرومان در نظر گرفته شده که از گوشت قربانی استفاده کنند لذا دستور طعام فقرا وارد شده است .و این برخلاف اعتقاد گروهی است که قبل از اسلام به این جهات توجهی نداشتند و در مواردی گوشت قربانی را می سوزاندند .چنانچه گفته اند : در زمان حضرت موسی به عقیده یهودیان دو نوع قربانی معمول بوده ، قربانی دموی و قربانی غیر دموی .

قربانی دموی سه قسم دادشته: ۱_قربانی که آن را به آتش می سوزاندند و جز پوست آن ، چیزی باقی نمی گذاردند .

۲_ قربانی که برای جبران گناه تقدیم می کردند و قسمتی از آن را می سوزاندند و قسمت دیگر را برای کاهنان باقی می گذاشتند .

۳_قربانی که برای تندرستی انجام می دادند و در خوردن گوشت آن مختار بودند .

طبق این اعتقاد قسمی از قربانی را می سوزاندند و از بین می بردند در حالی که اسلام دستور می دهد از گوشت آن به بهترین وجه استفاده شود .

بعضی معتقد هستند که از گوشت قربانی حتی به غیر مسلمان هم می توان عطا کرد و فقرا را از هر مذمت و مرام سیر کرد و به این ترتیب آنان را از نتایج حج ، بهره مند ساخت یعنی منافع حج و قربانی عاید همه مردم عالم می شود .یعنی اسلام دین جهانی است و همه را در نظر دارد و مبنایش بر آن است که فقر را از بین ببرد حال در هر جا و مربوط به هر کسی که باشد و اینگونه جامع نگریهاست که نظر همگان را به اسلام جلب و این مکتب را محبوب القلوب ساخته است .مستضعفی که می بیند اسلام بدون توجه به مرام و مسلک او به کمکش می شتابد و منافع او را تامین می کند خواهناخواه به این مکتب علاقمند شده و نجات خود را به التزام به آن می بیند .در جهانی که هر گروه و دسته برای استثمار دیگران طرح و برنامه ریزی می کنند و تنها به مصالح خود و اعوان و انصار خویش می اندیشند ، بدون شک تنها مکتبی چون اسلام ، که دارای چنین تفکری بشردوستانه و خیرخواهانه است و عملا آن را به اثبات رسانده ، قابل اعتماد و اطمینان است .

نکته دیگری که در آیات وجود دارد و شیوه مسلمانان را از کفار جدا می کند این است که در جاهلیت بعد از قربانی، خون آن را با دیوار کعبه می مالیدند و با این کار می پنداشتند که عملشان بهتر مورد قبول قرار می گیرد .خداوند از این گونه اعمال خرافی جلوگیری کرد و فرمود :(لن ینال الله لحومها و لادماوءها ولاکن یناله التقوا)

قربانی ها اثر معنوی برای آورنده اش دارد و آن صفات و آثار معنوی است که جا دارد که به خدا برسد ،به معنای اینکه جا دارد که به سوی خدایتعالی صعود کند و صاحبش را به خدا نزدیک کند ، آنقدر نزدیک که دیگر حجابی بین او و خدا نماند .بله آنچه که جاودان برای فرد باقی می ماند تقواست و این توشه جلب رضایت خدا را به همراه دارد .اگر عمل همراه با تقوا و به خاطر خدا نباشد هرگز مورد قبول واقع نمی شود و فرد را به خدا نزدیک نمی سازد همانطور که قربانی قابیل مورد پذیرش قرار نگرفت.

پس با برسی این آیات روشن می شود که انسان موحد در تک تک اعمالش خدا را درنظر دارد و در مسایل دیدگاهش کاملا با اهل شرک و کفر متفاوت است و در مواردی به مخالفت سرسختانه با رسوم غلط آنها می پردازد و از این رو ممکن است دشمنی آنها رد بر انگیزد و آنان درصدد از بین بردن او برایند که خداوند در اینجا نومید می دهد که محکم و استوار راه خود را ادامه دهند زیرا خداوند حامی و مدافع انهاست(ان الله یدافع عن الذین آمنوا)خدایی که منشا قدرت و قوت است اگر مدافع کسی باشد ، دیگری چگونه می تو اند بر او غلبه یابد ؟!واقعا اگر کسی به این مرحله از باور برسد که خدارا مدافع خویش بیابد دیگر از هیچ قدرت ظاهری و پوشالی نخواهد ترسید و راه خود را با همه سختیها ادامه خواهد داد .

بیان عزیزی /پاوه

نمایش بیشتر

بیان عزیزی

استان کرمانشاه - پاوه مترجم - نویسنده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا