اصول

هاوسه ر گیری”ازدواج” مسیار

مسیار لەچیەوە هاتووە؟

المسیار لەسەر وەزنی مفعال- صیغه مبالغه اسم الفاعل من سار یسیر سیرا ومسیرا، والمسیار هو: الرجل الکثیر السیر) واتە ئەو پیاوەی کە زۆر دەڕواتو هاتو چو دەکات، فنقول رجل مسیار وسیار واتە پیاوی زۆر ڕۆشتوو زۆر هاتو چوکەر، بەڵام هەندێک لە لێکۆڵەرەوان دەڵێن وشەی مسیار وشەیەکی عامیە بەکار دەهێنرێت لەهەرێمی نجد لە وڵاتی عەرەبستانی سعودیە بەمانای (الزیاره النهاریه) واتە سەردانیکردن بەڕۆژدا، بۆیە بەم جۆرە هاوسەرگیریە دەوترێت مسیار لەبەر ئەوەی پیاو بەزۆری بەڕۆژدا سەردانی خێزانەکەی دەکات.

پێناسەی هاوسەرگیری مسیار:( هاوسەرگیری کردنی پیاوێکی باڵغی عاقڵە لەگەڵ ئافرەتێکی باڵغی عاقڵدا کەحەڵاڵ بێت بۆی لەشەرعدا کەهاوسەرگیری لەگەڵدا بکات، لەسەر مارەییەکی ئاشکرا، وەبە ئامادەبونی دووشایەت کەمەرجەکانی شایەتی دانیان تێدابێت وەبەشایەتەکان دەوترێت ئەم هاوسەرگیریە نهێنیەودەبێت شاراوەبێت و نابێت ئاشکرابکرێت، تێیدا ئافرەت تەنازول دەکات لە حەقی نەفەقەو خەرجی و سەکەن و مانەوەی پیاوەکە لای بەشەودا(المبیت)، ئیتر ئەم مەرجانە باسبکرێت لەگرێبەستەکەدا یان بەعورف پابت بووە، وە بەزۆری ئافرەت لەم جۆرە هاوسەرگیریەدا یان ژنی دووەمە یان ژنی سێیەمە یان ژنی چوارەمە)

سەرەتای سەرهەڵدانی هاوسەر گیری مسیار بۆ کەی دەگەڕێتەوە؟
پێشی چەند دەیەیەک هاوسەرگیری مسیار بۆیەکەم جار لە ناوچەی (القصیم) لەوڵاتی عەرەبستانی سعودیە دەرکەوتو پاشان لەناوچەی (وسطى) بڵاو بویەوە، ئەو کەسەی کەئەم جۆرو شێوازەی داهێنا لە پرۆسەی هاوسەرگیریدا پیاوێک بوو بەناوی (فهد الغنیم) وە هۆکاری داهێنانی ئەم جۆرە هاوسەرگیریەشی ئەو ئافرەتانە بوون کەنەیان توانی بوو زەواجی ئاسایی (ئەو زواجە شەرعی و ێحیحەی کەدەکرێت) بکەن وەئەو ئافرەتانەی کە لەژیانی هاوسەرگیری یەکەمیاندا سەرکەوتو نەبونو جیابونەتەوە لەهاوسەرەکانیان .
جیاوازی هاوسەرگیری مسیار لەگەل هاوسەرگیری ئاسایدا چیە؟؟
لەئەنجامی پێناسەکرنی هاوسەرگیری مسیاردا بۆمان ڕون دەبێتەوە کە لەهاوسەرگیری مسیاردا بەشایەتەکان دەوترێت کە ئەم هاوسەرگیریە نهێنیەو دەبێت شاراوەبێت و رانەگەیەنرێت، بەڵام لەهاوسەرگیری ئاسایدا بە شایەتەکان ناوترێت ئەم هاوسەرگیریە نهێنیەو دەبێت شاراوەبێت، بەڵکو لەهاوسەرگیری ئاسایدا هاوسەرگیریەکە رادەگەیەنرێت و ئاهەنگی بۆ دەکرێت، لەهاوسەر گیری مسیاردا ئافرەت تەنازول دەکات لە هەموو مافەکانی یان لە هەندێکیان لە مانەوەی مێردەکەی لای بەشەو (المبیت) و نەفەقەو سەکەن ، بەڵام لەهاوسەرگیری ئاسایدا ئافرەت تەنازول لەهیچ حەقێکی خۆی ناکات لە مانەوەی مێردەکەی بەشەو (المبیت) وەلە نەفەقەو سەکەن، لەهاوسەرگیری مسیاردا قوامەتی (کارسازو سەربەرشتی) پیاوو لاوازە، بەڵام لەهاوسەرگیری ئاسایدا پیاو تەواوی قوامەی (کار سازو سەرپەرشتی) هەیە، لەهاوسەرگیری مسیاردا ئافرەت یان ژنی دووەمە یان ژنی سێیەمە یان ژنی چوارەمە بەکەمی ژنی یەکەمە، بەڵام لەهاوسەرگیری ئاسایدا یان ژنی یەکەمە یان ژنی دووەمە یان ژنی سێیەمە یان ژنی چوارەمە.
هۆکارەکانی پەنابردن بۆ هاوسەر گیری مسیار:
۱)ئەو هۆکارانەی کەپەیوەستن بەئافرەتانەوە:
ڕ- قەیرەبوونی ئافرەتان و جیابونەوەی ئافرەت لەمێردەکەی و مردنی مێردەکەی.
ب- ڕەفزکردنی فرەژنی لەلایەن زۆر بەی ئافرەتانەوە کەهۆکارە بۆئەوەی پیاو ئەم هاوسەر گیریە بەنهێنی و شاراوە بکات.
ج- پێویستی هەندێک لەو ئافرەتانە لەماڵەکانی خۆیانداو نەچن بۆ مالی مێردەکەیان ئەویش بەهۆی ئەوەی مندالیان هەیە لەمێردی پێشویان بۆ ئەو ئافرەتانەی کەجیابونەتەوە یان مێردەکانیان مردوونو مندالیان هەیە.
۲)ئەوهۆکارانەی کەپەیوەستن بەپیاوانەوە:
ڕ- پێویستی سروشتی پیاوان بەزیاتر لەژنێک ، کەزۆرێک لەپیاوان هەیە پێویستیان بەژنێک زیاتر هەیەو بۆیە ئەم جۆرە هاوسەر گیریە بەگونجاو دەزاننو دەیکەن.
ب- هەندێک لەوپیاوانە حەزیان لەچێژ وەرگرتنی زیاترەوخێزانەکانیان تەمەنیان گەورەیە یان سەرقاڵی ماڵ و پەروەردەکردنی منداڵن .
ج- هەندێک پیاو حەزناکەن تەکالیفی زیاتر بخەنەسەر شانیان و ژنی دووەم بهێنن بەئاشکراو وەک ژنی یەکەم بۆیە پەنا بۆهاوسەرگیری مسیار دەبەن
د- ترسی هەندێک لەپیاوان لەئاشکراکردنی ژن هێنانی دووەمی و کەر ژنی یەکەمی بزانێت ئەوا توشی کێشەی خێزانی دەبێت و ماڵەکەی بەرەو تێکچون دەچێت بۆیە پەنا بۆئەم جۆرە هاوسەر گیریە دەبات.
۳)هۆکارەکانی کۆمەلگە:
ڕ‌- مارەیی زۆر و بەرزبوونەوەی تەکالیفی هاوسەرگیری، بۆیە هەندێک لەپیاوان دەیانەوێت ژنی دووەم بهێنن بەڵام بەهۆی داواکردنی مارەیی زۆرەوەو تەکالیفە زۆرە مادییەکانی پرۆسەی هاوسەرگیریەوە ناتوانن ژنی دووەم بهێنن.
ب‌- سەیر کردنی کۆمەڵگە بەچاوێکی کەم و شێوەیەکی نامۆ بۆئەو پیاوانەی کە دەیانەوێت زیاد لەژنێک بهێنن و بەکەسێکی شەهوانی سەیریان دەکەن و کەهەموو هیواو ئاواتیان بووە بەئافرەت، وەلەوانەشە ئەم پیاوە پێویستیەکی تەواوی بە ژنی دووەم بێت بەڵام ناچار دەبێت پەنا بۆ هاوسەر گیری مسیار ببات تا خەڵکی پیی نەزاننو شاراوەبێت لایانٍ وهەندێک لە تەکالیفی هاوسەرگیری سوک دەبێت لەسەری.
جیاوازی نێوان هاوسەرگیری مسیارو هاوسەرگیری موتعە (متعە)
۱)هاوسەرگیری متعە هاوسەرگیریەکی کاتیەو کات دیاری کراوە تێیداو پەیوەستە بەکاتێکی دیاری کراوەوە لەبەرامبەر مارەییەکی دیاری کراو یان کرێیەکی دیاری کراو ، ئەو کرێیەش پەیوەستە بە ئەندازەی کاتەکەوە، هەرکات کاتەکەی کۆتایی هات ئەوا هاوسەرگیریەکەش کۆتایی دێت و پێویست بە تەڵاق و فەسخ خلع ناکات، لەبەر ئەوەی کاتەکە بەشێکە لە گرێبەستەکەو لێی جیاناکرێتەوە.
۲)هاوسەرگیری مسیار هاوسەرگیریەکی بەردەوامو هەمیشەی و دائمە، هیچ پەیوەست نیە بەکاتەوە، هاوسەر گیری مسیار تەنها بە تەڵاق و فەسخ و خلع کۆتایی پێ دێت لەبەردەم قازی (دادوەر) دا، ئەمانە هاوسەرگیری مسیارە جیادەکاتەوە لەهاوسەرگیری موتعە (متعە).

ڕای زانایان چیە دەربارەی هاوسەرگیری مسیار؟
زانایانی سەردەم ڕایان جیاوازە لەسەر هاوسەر گیری مسیارو سێ ڕایان هەیە:
ڕای یەکەم: هاوسەرگیری مسیار ڕەوایە (مباح) بەڵام باشنیە (مکروە)
ئەو زانایانەش بریتین لە دکتۆر یوسف القرچاوی و دکتۆر وهبە الزحیلی بەڵگەشیان ئەوەیە دەڵێن عقدی زواجەکە ئەرکان و شروگىتێدایەوتەواوەوهاوسەرگیریەکی دروستە، دکتۆر یوسف القرضاوی دەڵێت: (وڕرى ڕنە مباح مع الکرە) واتە من وای دەبینم ئەم هاوسەر گیریە ڕەوایە بەڵام باشنیە.
دکتۆر وهبە الزحیلی دەڵێت (مباح مع الکرە) واتە ڕەوایە بەڵام باشنیە، وەڕای خۆی ڕون دەکاتەوەو دەڵێت: بۆیە باش نیە لەبەرئەوەی ئەم هاوسەر گیریە مەرغوب نیە لەشەرعداو مقاێدی شەرعی تێدانیە لەلایەنی سکنای نەفسیەوە وەلەلایەنی سەرپەرشتی کردنی ماڵ و منداڵ و چاودێری خێزانەوە بەتەواوەتی و پەروەردەیەکی مەحکەمی تێدانیە.
راِی دووەم: کۆمەڵێک لە ئەهلی علم وەستاون لەسەر ئەم جۆرە هاوسەرگیریەو نەیان توانیوە نەفەتوای حەڵاڵ بونی یان حەرام بونی بدەن، لەبەر ئەوەی حوکمەکەیان بۆڕون نەبوەتەوەو پێویستیان بەتێڕوانین و بیرکردنەوەی زیاترە لەم جۆرە هاوسەرگیریەدا، ئەو زانایانەش بریتین لە شیخ محمد بن ێالح العپیمین و دکتۆر عمر بن سعود العید وەهەندێک زانای تر.
ڕای سێیەم: کۆمەڵێک لەزانایانی سەردەم پێیان وایە کە هاوسەر گیری مسیار حەرامەو دروست نیە، ئەو زانایانەش بریتین لە: دکتۆر محمد الزحیلی و دکتۆر عمر سلیمان الاشقر و دکتۆر عبدالله الجبوری، دکتۆر إبراهیم فاچل الدبو، دکتۆر جبر الفضیلات وچەند زانانایەکی تر، ئەم زانایانە سەیری ماهیەتی گرێبەستەکە(عقد) دەکەن و سەیری ئەوهۆکاروو سلبیاتانە دەکەن کە لە دوای گرێبەستەکە (عقد) هەیەو دێتە ئاراوەو ڕودەدات، کەئەمانە ی خوارەوە هۆکارو سلبیاتەکانی حەرام بونی هاوسەرگیری مسیارن لای ئەم زانایانە:
۱- هاوسەرگیری مسیار عەدالەتی تێدانیە، عەدالەتیش واتە (المبیت) مانەوەی پیاو بە شەو بەیەکسانی لەنێوان خێزانەکانیدا کەواجبە، ابن قدامە ڕەحمەتی خودای لێبێت دەفەرموێت لا نعلم بین أهل العلم فی وجوب التسویه بین الزوجات فی القسم خلافا)، واتە: نەمان زانیوە لەنێوان ئەهلی زانستدا ڕاجیایی هەبێت لە واجب بونی یەکسانی لەمانەوەی شەودا لەنێوان خێزانەکاندا. 
۲)هەندێک مەرج دادەنرێت لە هاوسەرگیری مسیاردا کەپێچەوانەی داخوازی گرێبەستەکە (عقد) یەو وەپێچەوانەی مقاێدی شەریعەیە لەزواجدا، وەپێچەوانەی پەروەردەی منداڵە وەپێچەوانەی واجبیەتی عەدالەتە لەنێوان خێزانەکاندا.
۳)هاوسەرگیری مسیار پێچەوانەی ئەو هاوسەرگیریەیە کە شەریعەتی ئیسلام دایناوە و هێناویەتی بۆمسڵمانان کەبریتیە لەو زواجە ێەحیح و دروستە کە ئێمە بەرهەمی ئەو زواجە ێحیح و دروستەین. لەبەر ئەوەی پیاو و ژن مەبەستیان ئەو مەبەستە نیە کەخودا دایناوە لەهاوسەرگیریدا، وەپیاو و ژن لەم جۆرە هاوسەرگیریەدا هەڵناسن بەو واجباتانەی کەبەرامبەر بەیەکتری لەسەریان پێویست کراوە لەشەرعدا.
۴)بەمەرج گرتنی پیاو بۆ ئافرەتەکە کە نەفەقەو خەرجی نەداتێ و سەکەنی بۆدابین نەکات و شەو لای نەمێنێتەوە ئەمانە مەرجی بەتاڵن (باطل) و گرێبەستەکەش (عقد) بەتاڵ (باطل) دەکەنەوە، وەئەو زانایانەش کەدەڵێن مەرجەکان بەتاڵەو گرێبەستەکە دروستە (صحیح) هاوڕان لەسەر ئەوەی کەئافرەت هەرکات بیەوێت دەتوانێت پەشیمان بێتەوە لەوتەنازولەی کەکردویەتی لەحەقی نەفەقەو سەکەن و مانەوەی پیاوەکەی بەشەو لای (المبیت) و داوابکات کەدەبێت پیاوەکەی نەفەقەی بداتێ و سەکەنی بۆدابین بکات و شەولای بمێنێتەوە بەیەکسانی لەنێوان ئەو وخێزانەکەی تریدا.
۵)لە کاتی گرێبەستی هاوسەرگیریەکەدا ئافرەت تەنازول دەکات لە حەقی مانەوەی مێردەکەی بەشەو لای (المبیت)، وە تەنازول دەکات لەحەقی نەفەقەو خەرجی و سەکەن.
۶)ئەو ئافرەتانەی کە ئەمڕۆ تەنازول دەکەن لە حەقی مانەوەی مێردەکانیان بەشەو لایان(المبیت) وە لەمعاشەرەی زەوجی وتەنازول دەکەن لە حەقی نەفەقەو سەکەن پاش ماوەیەک زۆر بەیان پەشیمان دەبنەوەو رەئیان دەگۆِن دوای ئەوەی کەدەچنە ژیانی هاوسەر گیریەوەو دەرک دەکەن بە ژیانی هاوسەرێتی، واتە داوادەکەن کەپیاوەکانیان شەولایان بمێننەوەو وەنەفەقەو سەکەنیان بۆ دابین بکەن وەئەمەش زانایان یەکدەنگن لەسەری کە ئافرەت ئەگەر تەنازولیکرد لەحەقی خۆی دەتوانێت پاش ماوەیەک پەشیمان بێتەوەو داوای حەقەکەی بکات کەبریتیە لە مانەوەی مێردەکەی بە شەو لایان وە حەقی نەفەقەو سەکەن، چونکە ئەو تەنازولکردنە إجباری دەکات لەسەر ئەوەی کەتەقێیری هەبێت بەرامبەر بەحەقی منداڵەکانی و پەروەردەکردنیان، وە توشی إنحراف بون، وە زۆربەی ئەو ئافرەتانە ناتوانن خۆڕاگربن و ڕوبەڕوی زروفی داهاتو ببنەوە. وەئەو پیاوەی کە هاوسەرگیری مسیاری کردووە ئامادەنیە شەو لای ئەو ژنە بمێنێتەوە کە زواجی مسیاری لەگەڵدا کردووەو نەفەقەو سەکەنیشی بۆدابین ناکات و پێشتر بەمەرجی گرتوە کە نە بەشەو لای دەمێنێتەوە نە نەفەقەی دەداتێ و نەسەکەنی بۆدابین دەکات، کەواتە لێرەدا هاوسەر گیریەکە بەرەو جیابونەوەدەچێت و وەئافرەتەکە زەرەر مەند دەبێت .
۷)کۆمەڵێک مەفاسدو نەتائج بەدوای هاوسەر گیری مسیاردا دێت کەپێچەوانەی حیکمەتی هاوسەرگیریە کەخودا تەشریعی کردووە لە موەدەو خۆشەویستی و سۆزو بەزەی و سوکنای نەفسی، خودا دەفەرمویت( ومن آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجا لتسکنوا الیها وجعل بینکم موده ورحمه إن فی ذلک لأیت لقوم یتفکرون واتە لەبەڵگەو نیشانەکانی خودا ئەوەیە کە لەجنسی خۆتان خێزانی بۆ ئیوە دروست کرد تالە پاڵ ئەواندا ئارام بگرن وەخۆشەویستی و ڕەحمەتی خستە نێوانتان بەڕاستی لەمەدا نیشانە گەلێک بۆ تاقمێ هەیە کەبیر دەکەنەوە . بۆیە ئەوەی لەم ئایەتەدا خودای گەورە باسی دەکات لەهاوسەرگیری مسیاردا بونی نیە. وەهەروەها لەدەستچون و زایع بونی منداڵ لەهاوسەر گیری مسیاردا، وە نهێنی بونی ئەم جۆرە هاوسەر گیریە لەژیانی خێزانیدا وە ئاشکرانەکردنی و تاوای لێدێت خەڵکی و دراوسێکانیان کەدەیانبینن جۆرەها گومانی خراپیان پێدەبەن و زۆربەیان وا تۆمەتباریان دەکەن کەکەوتونەتە ناو حەرامەوە وای لێدێت کە کەسوکاریان و دراوسێکانیان دەست درێژی بکەنەسەریان و فتنەو ئاژاوەی لێبێتەوە.
۸)لەهاوسەرگیری مسیاردا پیاو استغلالی ژن دەکات، وە لایەنی جنسی خۆی پێ تێردەکات وەهیچ ئامانجێکی تر لەم هاوسەر گیریەدا نیە جگەلە وە، وەبەبێ ئەوەی پیاو هیج تەکلیفێک بکەوێتەسەری.
۹)زۆر کات پیاو استغلالی ئافرەت دەکات و دەست دەگرێت بەسەر ماڵ و سامانەکەیداو پاشان واز لەئافرەتەکە دەهێنێت.
۱۰)ئەم جۆرە هاوسەرگیریە مەدخەل و ڕێرەوێکە بۆ کاری خراپ،وە مارەیی تێیدا ئاسانە، پیاو بەئاسانی هاوسەرگیری مسیاردەکات، چونکە تکالیفی ئەم جۆرە هاوسەرگیریە ئاسانە وپیاو بەرپرسیارێتی خێزان هەڵناکرێت، منداڵ بێ سەر پەرشتە، وەبەئاسانی ئافرەتەکە تەڵاق دەدات و دەستبەرداری دەبێت، زۆرکات ئەم هاوسەر گیریە نهێنیەو وەلی(سەرپەرشتیار) تێدا نیە بۆیە ئەمەوادەکات کە هاوسەرگیری ببێتە لعبەیەک بەدەستی ئەهلی ئەهوائو حەزو ئارەزوەوە.
۱۱)قوامە (کارسازو سەرپەرشتی کردن) لەهاوسەر گیری مسیاردا بونی نیە، لەبەر ئەوەی پیاو نەفەقەی ئافرەتەکە نادات و ئافرەتەکەش گوێ ڕایەڵی پیاوەکە ناکات.
۱۲)بونی ئەم جۆرە هاوسەرگیریەو بڵاو بونەوەی وای لێدێت وەک هاوسەرگیری متعەی لێدێت و بگرە خراپتریش.
۱۳)زۆر کات لەوانەیە خەڵکی نەخۆش کاری خراپ بکەن و بڵێن زواجی مسیارمان کردووەو بەناوی مسیارەوە کاری خراپ بکرێت.
دکتۆر محمد الزحیلی دەڵێت: “لەبەر ئەم هۆکارانە وای دەبینم کە هاوسەرگیری مسیار حەرامە بە (سدا للذرائع)، کەیەکێکە لە مەێادری تەشریعی تەبەعی (مێادر التشریع التبعیە) واتە هەرکاتێک کارێک وەسیلە بوو بۆ مەفسەدە و خراپە ئەوا مەنع دەکرێت، بۆیە هەمو ئەوشتانەی کەسەردەکێشن بۆحەرام حەرامن، بۆیە ئەم ئەنجامانە واقعیەو لێی دەکەوێتەوە خەیاڵو وەهم نیەو دەبێت بە نڤری اعتبار وەربگیرێت”.
کێ دەبێتە سەرپەرشتی منداڵ ؟
لە هاوسەرگیری مسیاردا پیاو سەرپەرشتی منداڵ ناکات لەبەرئەوەی لە گرێبەستی هاوسەرگیریەکەدا بەمەرج گیراوە کەپیاو بەشەو لای ئافرەتەکە نامێنێتەوە وتەنها بەڕۆژ سەردانی دەکات ئافرەتەکە تەنازول دەکات لەمانەوەی پیاوەکە لای بەشەو کەواتە ئافرەت خۆی سەرپەرشتی منداڵ دەکات و پەروەردەیان دەکات بۆیە ئەو ئەرکە بەتەنها دەکەوێتەسەر ئافرەتەکە.

لایەنە باش و خراپەکانى زەواجى مسیار ؟

بەلای ئەو زانایانەوە کە بەڕەوای دەزانن لایەنەباشەکەی ئەوەیە کەپیاو و ئافرەت داوێن پاک دەبن و لەخراپە بەدور دەبن چارەسەرە بۆ ئەو ئافرەتانەی کە هاوسەرگیری نەبوەتە قسمەتیان یان هاوسەرگیریان کردووەو جیابەنەتەوە یان هاوسەرەکانیان مردون. وەلایەنەخراپەکەشی بەلای ئەو زانایانەوە کەهاوسەرگیری مسیار بەحەرام دەزانن ئەو خاڵانەبوو کەباسمان کرد کە بەهۆکاری حەرام بونی ئەو هاوسەرگیریەی دەزانن و ئەو سلبیاتانەی کەلێی دەکەوێتەوە لەدوای گرێبەستی هاوسەرگیریەکە.

ئایا هاوسەرگیری مسیار گونجاوە بۆ کۆمەڵگەی کوردی؟
بەسەرنج دان لەڕای زانایان و ئەو سلبیاتانەی کەباسیان کرد کەلەم جۆرە هاوسەرگیریە دەکەوێتەوە، هەتا ئەوزانایانەش کەبەڕەوا(مباح)ی دەزانن دەڵێن ئەم جۆرە هاوسەر گیریە باشنیەو (مکروە) و لەشەرعدا مەرغوب نیە، بۆیە من پێم وایە هاوسەرگیری مسیار کە بیدعەیەکی خلیجیە لەگەل عورف و عادات و کلتوری کۆمەڵگەی ئێمەدا ناگونجێت، لەبەر ئەوەی کۆمەڵگەی کوردی کۆمەڵگەیەکی پاکە و هەرشتێک گومان و شبهەی تێدابێت نایکات بەتایبەتی لە بابەتێکی ئاوا حەساسدا کەبابەتی هاوسەرگیری وخێزان و ئافرەتە، وەکۆمەڵگەی ئێمە جیاوازە لەوڵاتانی خلیج، کۆمەڵگەی ئێمە تەنها بەو هاوسەرگیریە ڕازیە کە زیاتر لە ۱۴۰۰ ساڵە ئاینی پیرۆزی ئیسلام دایناوە و هێناویەتی بۆ موسڵمانان وئێمە جێبەجێی دەکەین، هاوسەر گیری مسیار کە بیدعەیەکی خلیجیەو ئەگەر ئافرەتانێک لەوڵاتانی خلیجدا کردبێتیان کە زۆربەیان خاوەنی ماڵ و سەروەتێکی زۆرن و خاوەن کۆمپانیان و پێویستیان بە پیاو نیە ناکرێت و ناگونجێت لەگەڵ کۆمەڵگەی کوردیدا، ناکرێت ئافرەتی کورد قیاس بکرێت بە ئافرەتانی خلیج، ناگونجێت ئەوەی کەلە خلیج و ئەوروپادەکرێت بکرێتە یاسا لێرە، بۆیە هاوسەرگیری مسیار بەهیچ جۆرێک لەڕوویی کۆمەڵایەتیەوە لەگەڵ کۆمەڵگەی ئێمەدا ناگونجێت بۆیە ئەمە بەهیج جۆریک ناکرێت بگوازرێتەوە بۆکۆمەڵگەی کوردی لەبەر ئەو سلبیاتانەی کەباسمانکردو جیاوازی کۆمەڵگەی ئێمە لەکۆمەڵگەکانیتر، بۆیە من دەڵێم خوای گەورە تعددی داناوە کە عەدالەت تاکە مەرجیەتی باپیاوان تعدد بکەن و بەو شێوەی کەخودای تعالى دایناوە هەم بۆ خۆیان باشترە وەهەم بۆ ئافرەتانیش باشترە وەهەم بۆ کۆمەڵگەش باشترە و ئەو سلبیاتانەشی کەلە هاسەرگیری مسیار دەکەوێتەوە لە تعدد ناکەوێتەوە، وەبا زواجی مسیار نە کرێتە بەدیلی تعددێک کەخودا تەشریعی کردووە بۆ موسڵمانان.

ئاوات صالح توت ئاغاجی/ ماستەر لەیاسای بەرەنگاربونەوەی توندو تیژی خێزانی و خوێندکاری دکتۆرا لەزانستە ئیسلامیەکان ومامۆستای زانکۆ

دکتور مسنی امین

سەرچاوەکان:
۱-لسان العرب، ابن منظور.
۲-مستجدات فقهیه، د. أسامه الاشقر.
۳-زواج المسیار حقیقته وحکمه، د. یوسف القرضاوی.
۴-الانکحه المنهی عنها فی الشریعه لاسلامیه، د. تحسین بیرقدار.

 

نمایش بیشتر

ســــۆزی میــــحڕاب

سایت ســــۆزی میــــحڕاب در آذرماه 1392 با همت جمعی از اهل قلم خوشنام و گمنام تاسیس شد ســــۆزی میــــحڕاب بدون جنجال و در اوج عملگرایی به ترویج مبانی میانه روی می پردازد ســــۆزی میــــحڕاب با هیچ جریان و هیچ احدی درگیری ندارد ســــۆزی میــــحڕاب رسالتی جز همزیستی و دگرپذیری ندارد

نوشته های مشابه

یک نظر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا