تاریخ

ورود به محضر رمضان

ورود به ماه رمضان آغاز آن
روزه عبادتی است که خداوند متعال آن را در وقت مشخصی از سال قرار داده است، که انجام آن در غیر آن وقت جایز نیست، انجامی که شناخت احکامِ متعلق به ورود این ماه و خروج از آن را بر مسلم قطعی می نماید؛ تا این عبادت به شیوه ای شایسته اداء شود.

آغاز ماه رمضان چگونه ثابت می شود:
ورود به ماه مبارک رمضان و آغاز آن، بوسله¬ی یکی از این دو چیز ثابت می شود:
یکم: رؤیت هلال ماه رمضان، و دلیل آن هم فرمایش خداوند متعال در آیه روزه می باشد: {فمن شهد منكم الشهر فليصمه} (البقرة:185) ترجمه:(کسی که ماه را مشاهده نمود بایستی روزه بگیرد) و فرموده¬ی پیامبر(ص): (صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته) متفق عليه.ترجمه:«هرگاه هلال را رؤیت کردید روزه بگیرید، و هرگاه مشاهده نمودید، روزه را بخورید-عید کنید» متفق علیه
پس هرگاه مسلمان عاقل بالغ؛ عادل کسی که اطلاع رسانی و امانتداری اش دارای اعتماد و باور است، هلال ماه رمضان را مشاهده کرد، ورود به ماه رمضان ثابت شده و بر مردم آغازِ گرفتن روزه مشخص می شود.
دوم: و ورود به ماه مبارک رمضان و آغاز آن، همچنین ثابت می شود؛ هرگاه سی روز از ماه شعبان معلوم و مسجّل باشد، چون همه ماه های قمری سی روز تمام می باشند، و از آن بیشتر نیست،

 بخاری و مسلم از ابن عمر-خدا از هردوی آنها راضی باشد- روایت کرده اند، پیامبر(ص) فرمود: (الشهر هكذا وهكذا وهكذا -يعني ثلاثين يومًا- ثم قال: وهكذا وهكذا وهكذا -يعني تسعة وعشرين يومًا-)، «ماه ، چنین و چنین است؛ یعنی سی روز است، سپس فرمود: و چنین و چنان؛ یعنی بیست و نه روز» یعنی ماه یا بیست و نه روز یا سی روز است.
پس هرگاه ماه شعبان سی روز کامل شد، آنوقت شکی در آن نیست که ماه رمضان بدون شک آغاز شده است، و همچنین پیامبر اکرم(ص) فرمودند: (صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته، فإن غُمَّ عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين) متفق عليه.

«ماه را مشاهده کنید روزه بگیرید و آنرا مشاهده کرده و را بشکنید، و اگر شعبان بر شما نامعلوم بود آنوقت آنرا سی روز کامل کنید» متفق علیه
و اگر مردم در جستجوی هلال بودند و آنرا رؤیت نکردند، بر آنهاست که سی روز شعبان را کامل کنند، و روزه روز سی ام را بنا قول اصح، نمی توان از رمضان بحساب آورد؛ چون ورود ماه رمضان مسجل نشده است.
و آن روز سی ام، روز شک بحساب می آید، و دلیل بر عدم جواز روزه¬ی آن، روایت عمار فرزند یاسر(خداوند از آن دو راضی باد) است”من صام اليوم الذي يُشك فيه، فقد عصى أبا القاسم” رواه أبو داود، «کسی که روز شک را روزه بگیرد از ابوالقاسم سرپیچی کرده است» روایت ابوداود، و نهی ایشان از روزه¬ی روز شک به صحت رسیده، در صحیحین از حدیث ابوهریره- خدا از او راضی باشد- آمده است که فرمود: (لا يتقدمن أحدكم رمضان بصيام يوم أو يومين إلا أن يكون رجل كان يصوم صيامًا فليصمه).«هیچکس از شما یک روز یا دو روز را زودتر از رمضان نگیرد مگر شخصی روزه سنت اش، به اول رمضان بخورد، می تواند آنرا بگیرد».
و همچنین حدیث ایشان(ص) که کمی قبلا به آن پرداختیم: (صوموا لرؤيته، وأفطروا لرؤيته، فإن غُمَّ – أي خفي – عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين)، «اگر هلال را دیدید روزه بگیرید، و هروقت آنرا روؤیت کردید روزه بخورید و افطار نمایید، اگر هم بر شما نامعلوم بود، سی روز ماه شعبان را کامل نمایید» و این دلیلی واضح است بر تعلیق آغاز ماه رمضان به رؤیت ماه، و هرگاه رؤیت صورت نگرفت، بر مردم لازم است که سی روزه شعبان را کامل کنند.
و بنابراین بر مردم مستحب است که در شب سی ام شعبان در جستجوی هلال ماه رمضان باشند، ولی نه بر هر مسلمانی، بلکه آن فرض کفایی است؛ هرگاه کسانی آنرا انجام دادند کفایت می کند، و از دیگران ساقط می شود.
و خلاصه¬ی گفتار در این زمینه :
ماه رمضان با یکی از این دو طریق اگر ثابت شد، و روزه بر مردم واجب می شود، و الا آغاز کردن روزه درست نیست؛ چون ورود رمضان مسجل نشده است.
سپس اتمام رمضان هم به همین دو طریق بالا که از سخن رانده شد، می باشد، با این تفاوت ثبوت هلال ماه شوال با دو شاهد انجام می شود، بخلاف ثبوت هلال رمضان، که تنها با رؤیت یک شاهد هم ثابت می شد، با وجود شرایط معتبر در مورد شهادت و گواهی دادن، و گاها در بین آن دو دلیل آورده اند؛ به اینکه خروج از عبادت از ورود در آن، به احتیاط بیشتری نیاز دارد.
و اینک می ماند مسائلی که رخصتِ قبول و رد آنها بین علماء دین، دانشمندان قدیم و جدید وجود دارد، را یادآور شویم، موضوع اینکه اگر هلال در کشوری از کشورهای اسلامی رؤیت شود، آیا در کشورهای دیگر بایستی به آن عمل کنند؟ و دانشمندان در این موضوع سخنانی دارند این مقاله گنجایش آنرا نیست.

غیر از اینکه رأی راجحی که دلایل عقلی و نقلی آنرا تأیید می کند، این است که اختلاف مطلع ها وجود دارد، و اگر مطلع ها اختلاف داشته باشند؛ هر مطلعی بایستی برای خودش رؤیت خود را داشته باشد، و اگر اختلاف نداشته باشند، بر کسانی که هلال را رؤیت نکرده اند واجب است، با دیگران که رؤیت را داشته اند، همسو بشوند، و به همین رؤیت آنها عمل کنند، لقوله تعالى: {فمن شهد منكم الشهر} (البقرة:185)، «هرکس هلال را رؤیت کرد، وشاهد رمضان باشد» و فرمایش ایشان(ص) (إذا رأيتموه فصوموا، وإذا رأيتموه فأفطروا).«هرگاه هلال را رؤیت کردید پس روزه بگیرید، و اگر آنرا مشاهده کردید پس روزه را بشکنید و افطار کنیند» و شرط نیست که تک تک مسلمان ها آنرا مشاهده کنند، بلکه کافی است کسیکه شهادت و گواهی اش حجت است، و او مسلمان عادل است، و بقیه مسلمان ها ملزم بعمل این رؤیت می باشند، مادامیکه مطلع ها با هم اختلاف نداشته باشند، بنا به قول راجح در میان اهل علم.
و از دلایل نظری، قیاس زمانبندی ماه بر روز است، و آن این است که کشورها مادامیکه طلوع و غروب یکسانی نداشته باشند، پس در روزه گرفتن و روزه شکستن باید اختلاف داشته باشند، و همچنین است اختلاف آنها در ورود و خروج و آغاز و پایان ماه، و اگر به اختلاف بر حسب زمانبندی روز رأی دادیم و آنرا پذیرفتیم، پس بر ما واجب است که به اختلاف مطلع ها در زمانبندی ماه بطور یکسان، حکم کنیم.
این خلاصه¬ی سخن در این مطلب است، وخدا آگاه تر است.
منبع : اسلام ویب
ترجمه از عربی: عبدالله رشی مقدم

 

نمایش بیشتر

عبدالله رشی مقدم

@ نویسنده و مترجم @ ساکن : آذربایجان غربی - مهاباد @ شغل : امام جماعت و خطیب

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا