رمضانعبادات

پیشینه لیلةالقدر

پیشینه لیلةالقدر

فرزانه اسحاقی

آیا در تمام دوران ها شب قدر وجود داشته است ؟

شب قدر ، شب اجرای قدرت لایزال خداوند متعال در هستی است، خداوند متعال در تمام دوران ها و برای تمامی مخلوقات خود قدرتش را به جریان می اندازد.

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتَابِ اللّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلاَ تَظْلِمُواْ فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَآفَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ‏

‏شمار ماهها ( ی سال قمری ) در حکم و تقدیر خدا ( ی متعال ، و مضبوط در لوح محفوظ ، یا موجود ) در کتاب آفرینش – از آن روز که آسمانها و زمین را آفریده است‌ – دوازده ماه است که چهار ماه حرام است ( و آنها عبارتند از : ذی‌القعده ، ذی‌الحجّه ، محرّم ، و رجب . جنگ در این ماهها حرام است ، و ) این ( تحریم نبرد ) آئین راستین و تغییرناپذیر ( خدا ) است ، پس در آنها به خویشتن ستم نکنید ( و جنگ در آنها را حلال ندانید ، مگر این که تجاوز و قانون‌شکنی از سوی دشمن باشد و شما به ناچار از خود دفاع کنید . ای مؤمنان ! ) با همه مشرکان بجنگید همان گونه که آنان جملگی با شما می‌جنگند ، و بدانید که ( لطف و یاری ) خدا با پرهیزگاران است .‏

نظم و نظام حركت ماه به دور زمين و چرخشى كه به اراده‌ى الهى در منظومه‌ى شمسى در طول سال برقرار است، از آغاز خلقت بر اين كرات حاكم بوده است.

بنابراین ماه های دوازده گانه به تدریج شکل نگرفته اند تا خداوند متعال به یکباره برای امت اسلام این شب را بعد از چند هزار سال اضافه کرده باشد بلکه از آغاز خلقت زمین و آسمان چنین بوده است، پروردگار متعال در شب قدر اجرای قدرت می کند یعنی حد و حدود تمام مخلوقاتش را تعیین می کند.
قدر حاصل مصدر تقدیر است و آن هم به معنای اجرای قدرت است، پس معنای دقیق «لیلة القدر» شب جریان قدرت لایزال الهی در عالم هستی است، چراکه مراد از قدرت در این مقام، قدرت الهی است و مراد از شب قدر، شب جریان قدرت لایزال خداوند متعال در عالم هستی است.
ای انسانها! بدانید شب جریان قدرت پروردگار در جهان هستی، همان ظرف نزول قرآن کریم است و اگر می خواهید از چگونگی و کیفیت جریان قدرت پروردگار در عالم مطلع شوید و خود را در مسیر این جریان تا رسیدن به کمال قرار دهید، باید به قرآن کریم مراجعه کنید، چراکه که خداوند قادر مطلق در کلام وحیانی خویش، از چگونگی تصمیمات و جریان قدرتش درباره ی انسانها و جهان و پدیده های فردی و اجتماعی سخن گفته است.
قرآن کریم که مظهر هدایت پروردگار است در شبی نازل می‌گردد که تقدیرات تکوینی عالم هستی به امر و فرمان همان پروردگار یگانه رقم می‌خورد.
پس بهترین مقدرات برای کسانی رقم خواهد خورد که با تمسک به قرآن، خود را در جریان قدرت خداوند متعال به سوی رشد و کمال قرار دهند.
در آیه ی اول سوره ی مبارکه ی قدر از دو موضوع سخن به میان آمده؛
– انزال قرآن
– شب قدر
رابطه ی این دو موضوع با یکدیگر، رابطه ی ظرف و مظروف است. یعنی شب قدر به عنوان ظرف و جایگاه زمانی نزول قرآن کریم مورد ارشاره قرار گرفته و طبق قاعده از میان ظرف و مظروف، اصل سخن در مظروف است. بر این اساس باید انزال قرآن را سخن اصلی این آیه دانست.
اما ادامه ی سوره تا پایان ، به بیان اهمیت و ویژگی های شب قدر پرداخته، بی آنکه بار دیگر رشته ی سخن به موضوع انزال قرآن کریم باز گردد. همین نشان می دهد که هدف از انزال این سوره، بیان عظمت شب قدر و ایجاد معرفت نسبت به شب قدر است.
خداوند متعال با انزال سوره ی قدر به ما می گوید که چه شبی را برای انزال قرآن برگزیده است و همچنین سبک بیانی سوره ی قدر به گونه ای است که عظمت قرآن کریم را تحت الشعاع عظمت شب قدر قرار نمی دهد ، یعنی قرآن کریم را مفتخر به نزول در شب قدر نمی گرداند، بلکه شب قدر را مفتخر و مزین به انزال قرآن قرار می دهد.
شب قدر شرافتش را در میان مسلمانان به سبب نزول قرآن کسب کرده، پروردگار متعال اراده فرمود تا علاوه بر جریان قدرت لایزالش در این شب کتاب هدایت و راهنمایی بشریت را در این شب نازل کند و بار دیگر به شب قدر شرافت ببخشد، شرافتی خاص و بی مانند؛
« نزول قرآن کریم ».
پس مقدم کردن قرآن کریم در آیه ی اول سوره ی مبارکه ی قدر به این خاطر است که بیان کند قرآن به شب قدر شرافتی خاص عطا کرده است.

ترجمه: فرزانه اسحاقی

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا