رمضانگفتگو

گفتگوی رمضانی سوزی میحراب با مهندس محمد فتحی نژاد

نظر به اینکه رمضان امسال با همه سال های پیش متفاوت است و مردم مسلمان نسبت به این پدیده دیدگاه و واکنش های متفاوتی دارند خواستیم نظر شما به عنوان یک کارشناس و صاحب نظر در این حوزه را جویا شویم ..

سوزی میحراب : استاد گرامی ؛ با سلام احتراما ضمن ارائه بیوگرافی یک پاراگرافی از خودتان از تفاوت های رمضان در سایه کرونا با رمضان سال های قبل بفرمایید؟

پاسخ : بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله الذی انزل فرقان و اهدانا به الی الصراط المستقیم  والسلام و الصلاه علی رسولنا و مقتدانا  رحمه للعالمین و امام مهتدین اشرف الانبیاء و المرسلین  حبیب قلوبنا  محمد المصطفی صلی الله علیه وسلم و علی آله و صحبه و من تبعهم باحسان الی یوم الدین کلهم اجمعین

اینجانب محمد فتحی نژاد فرزند وفا  متولد سال ۱۳۷۱ ساکن مهاباد و فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری هستم و لکن در کنار رشته ی تحصیلی ام از همان اوایل دوران دبیرستان شروع به مطالعه و تحقیق در زمینه های علوم نظری همچون ادبیات ، تاریخ ، روانشناسی ، جامعه شناسی و … علی الخصوص الهیات و علوم دینی و شرعی نمودم  و با ورود به دانشگاه از همان اوایل به گسترش و بسط یادگیری و تحقیق در این زمینه ها و ارتباط دادنشان با روند رشته تحصیلی ام  پرداختم و تا کنون نیز در این زمینه ها مشغول تحقیق و تفحص و نوشتن می باشم .

قبل از هرچیز دوست دارم  بصورتی کلی یک مسئلە روشنگر را در مورد فلسفە احکام و فرائض و عبادات را بیان نمایم :

 علاوه بر این که اهداف عملی و نظری عالیه رمضان بسیارند لکن بزرگترین اهداف این امر خداوندی را می توان در سه گروه جمع بندی نمود؛

اهداف عالیه کمال و بندگی  ، اهداف عالیه ی فردی ، اهداف عالیه ی اجتماعی

جمع این اقسام را در یک جمله می توان خلاصه نمود که عبارت است : انسان سازی در ابعاد مادی و معنوی ( چە نظری و چە عملکردی ) در سطوح فردی و اجتماعی و همچنین پرورش آن بر  مسیر بندگی وعبودیت تا رسیدن به نهایت  قرب الهی وقله های کمال انسانی .

 اگرچە شروط و شیوەی انجام عمل در  صحت و قبول آن عمل بسیار مهم است لکن برای رهروان راه شریعت هدف عالیه نهایی نیز باید در کنار آن مهم  باشد و سنجیدە شود ،  برای مثال وضو جزئی از واجبات قبل از ادای نماز است که هدف اصلی و نهایی آن ذکر و یاد خداوند متعال و به پا داشتن وظیفە ی بندگی و عبودیت می باشد ، لذا نبود یا کمبود آب یا تغییر شرایط هیچ وقت مانع از بجا آوردن نماز و اقامه اش نمی گردد بلکه فرد باید حالاتش را متناسب با مکان و شرایط جدید پیش آمده  تغییر داده و بجای آب تیمم کرده یا در صورت عدم توان ایستادن نشسته نمازش را باید اقامه نماید پس روح بندگی و خشوع و خضوع و هدف عالیه نهایی مطلوب تر  و مهم تر از حالات انجام آن عبادت است.

در زمان کنونی و حالت نادره ی پیش آمده نیز به نظر بنده این چنین حالتی را به نظر می رساند و این تغییر حالت هیچ گاه رفع عذر را فراهم نخواهد کرد و باید این فریضه ی مهم الهی که یکی از ارکان خمسه ی دین مبارک اسلام است درنهایت خلوص و ادب بجای آورده شود تا سرانجام  اهداف عالیه نهایی آن محقق گردند. همچنین تغییر حالات آن نیز بسته به شرایط فعلی بە تشخیص متخصصین این عرصە دارد به شیوه ای که  اگر  گردهمایی و تجمعاتی مانند نمازهای جماعت و تراویح  و اعتکاف و … در مساجد خطرهایی جمعی را بە دنبال داشته باشد فقها می توانند در این زمینه اجتهاد نمایند و چون اسلام دین آسانی و آسانگیری است خداوند متعال نیز آن را مایەی خیر قرار می دهد ان شاء الله .

بە پا داشتن واجبات و شعایر دینی من جملە روزەی رمضان مبارک بیشتر از هر چیز بە میزان ایمان و سطح دین داری و آگاهی فردی و جمعی اجتماع بستگی دارد و بعد از آن نبود موانع اقتصادی و معیشتی افراد و خانوار نیز بسیار موثر می باشد.

 متاسفانه در طی چندین سال اخیر گرمی و طراوت و اشتیاق در روند انجام این امر الهی بیشتر رو به کاهش احساس می شود و امسال نیز با وجود این بیماری و ویروس کشنده ، این کاهش بیش از پیش بە چشم می خورد لکن بهبود این شرایط به برنامه ریزی و تلاش چندین ساله نیاز دارد و بدانیم انجام این وظیفه مهم و خطیر در راس آن بیشتر متوجه امامان جماعت و پیشوایان و متولیان امر واشخاص مرتبط دیگر و در وهلە ی دوم متوجه  والدین و معلمین و سایر افراد  می گردد. همچنین  باید دانست که اگرچه این معضل و مشکل  در شیوه و کیفیت انجام امور دینی در رمضان دخیل و تاثیر گذار است لکن به نظر این جانب مشکل و مسئلەی اصلی در این باب نیست چون حالتی موقتی و گذراست است ،  بلکه آنچە مهم تر است مسئلەی معیشت و میزان خلوص و تمایل  و انرژی درونی فردی و اجتماعی است کە بە آن رنگ و بویی معنوی تر و دلپذیر تر می دهد .

سوزی میحراب :  سرور گرامی ؛ همچنانکه اشاره فرمودید یکی از تفاوت ها عبارت است از تعطیل بودن مساجد و عدم برگزاری نماز تراویح  و مراسم ختم قرآن و اعتکاف در مسجد ؛ آیا این شرایط پیش آمده برای روزه داران فرصت است یا تهدید؟

پاسخ : بستە بودن مساجد و دوربودن از ادای نمازهای جماعت و عدم برگزاری نمازهای تراویح اگرچە خود داغ بزرگ دیگری بردل هر مومن مسلمان دلسوزی است ؛ لکن  ابدی نیست ، بلکه ایجاد حس ایمانی دینی  و تقویت آن در درون قلب های تک تک افراد جامعە و رفع مشکلات معیشتی آن ها بسیار مهم تر از انجام تراویح یا گردهمایی این چینی در این ماه می باشد ، چون تراویح عبادتی از سنت ها  است و بە گونە های مختلف آن را می توان انجام داد  یعنی تا زمان رفع مشکل در منازل خود هم می توان آن را اقامە نماییم لکن آنچە باید مهم تر شمردە شود توجه و تاکید بر حفظ و افزایش حس ایمانی و دین دوستی و سعی در تامین نیازهای مادی نیازمندان تا اتمام این دوران و برهەی سخت علی الخصوص این ماه مبارک می باشد .

در ضمن تاثیرات مثبت و منفی این مشکل در وضعیت حاد کنونی می تواند خود را بە اشکال مختلف نشان دهد و این تاثیرات بستە بە تفکرات شخصی  افراد متغیر است لکن هر فرد مومنی باید در برابر رخدادها و مشکلات تا حد امکان صبر پیشە کند و نسبت بە آیندە حسن ظن داشتە باشد چرا کە خداوند متعال می فرماید ((ْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ )) البقرة (216) یعنی [چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آنکه آن برای شما بهتر باشد و چه بسا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه آن برای شما بد باشد، و خدا می داند و شما نمی دانید.]

به همین دلیل مومن واقعی باید از ضعف های وضعیت کنونی پند گیرد و از نکات مثبت آن کمال استفادە را ببرد و خود را از  رحمت های الهی بە سبب کفران و غفلت در زمان ابتلا و آزمایشش محروم نسازد .

سوزی میحراب :استاد عزیز ؛ فضای عمومی شهر یا حومه شما در رمضان امسال چگونه است ؟

پاسخ : اگر چە سالهاست جو حاکم بر شهر های ما در ماه رمضان آنچنان کە شایسته مسلمانان است پر رنگ و بایستە نیست ، امسال نیز بسب این فاجعه همەگیر بسیار کم رنگتر بە چشم میخورد ، اما در هرحال آنچە بیشتر باید مورد توجە و تحلیل و ارزیابی  قرار گیرد روحیەی ایمانی و دین دوستی افراد جامعە و اعمال نیکشان  مانند انفاق و صدقە دادن و کمک در قبال همدیگر است.

سوزی میحراب :بزرگوار ؛ آیا عدم آمد و رفت مردم به مسجد و بسته بودن مساجد در رمضان می تواند آثار منفی بر روحیه مردم و بویژه جوانان مسلمان بگذارد؟

پاسخ : اگرچە وضعیت پیش آمد برای هیچ مومن حق گرایی خوشایند نخواهد بود لکن بر اساس فرامین الهی و رسول گرامی اش مصلحت جمعی و عمومی مسلمین بر مصلحت شخصی و فردی آنها تقدم و ارجعیت داشتە و دارد و مومن هوشیار باید بداند این مشکلات و دشواری ها همە ابتلا و آزمایش الهی است و همچنین بداند درهای رحمت الهی همیشە باز و بسیاراند پس نباید از رحمت  پرودرگارش مایوس گردد ، همچنین در این اوضاع سخت نیز میتواند در جهت قرب الهی و رسیدن بە کمال بهترین  بهرە را بە نفع  خویش بە دست آورد ، همچنین میتوانیم با خواندن قرآن کریم و مطالعه ی کتابهای سودمند و انجام نمازهای سنت و تهجد و … به جبران این خلاء بپردازیم و در نهایت آنچه در این راستا مهم است ایجاد یک نگرش صحیح و جامع  دینی و ابدی در اذهان مردم است .

سوزی میحراب :همچنانکه مستحضرید با شیوع ویروس کرونا و همزمان با درخواست وزارت بهداشت علمای ربانی و فقهای محترم منطقه به تعطیل نمودن موقت مساجد و برگزاری نماز جمعه و جماعت فتوا دادند ؛ شما به عنوان یک فعال دینی این قضیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ : اطاعت از اولی الامر و اجماع علما و مومنان امری نیکو و پسندیده است لکن هر کس مردم را به امری دستور دهد باید ابزار و وسایل مورد نیاز  انجام آن امر را  برای ایشان فراهم آورد و راهکار مکمل و قابل جبران قصور را نیز بیان نماید و آنها را در راستای تحقق آن امر یاری دهد . اما متاسفانە در جامعە ما چنین نبوده و نیست .کە خود این مسئلە نیز باید مورد توجه بسیار قرار گیرد چراکە همە ما در قبال انتخابها و اعمالمان نزد خالق یکتا مسئول و موظف و جوابگو می باشیم .

سوزی میحراب :این روزها علیرغم عدم کنترل نهایی کرونا شاهد شکسته شدن قرنطینه خانگی و دایر شدن بازارها و کافه ها و ادرات به روال سابق هستیم ولی می بینیم که همچنان درب مساجد و مراکز علمی بسته است ؛ آیا این اعمال سیاست یک بام و دو هواست یا واقعا شرایط متفاوت است؟

پاسخ : شکسته شدن قرنطینه در این اوضاع نابسامان خود جای بحث فراوان دارد ، چراکە در چنین اوضاعی که نه درمان و واکسنی برای این بیماری یافت شده است و نه خود درد ریشه کن شده نیاز  بە تحلیل و کارشناسی بیشتر و موثرتری را می طلبد  در هر حال تاثیرات منفی غیر کارشناسی این مسئله  و در آینده ای نزدیک بیشتر آشکار می گردد .

و اما عدم باز گشایی مساجد نسبت به بازارها و سایر مراکز در وهله اول هم غیر منطقی به نظر می رسد و هم شک بر انگیز است ،اما در هر صورت مومنان باید جانب احتیاط را در نظر داشته باشند و به برسی علمی و دقیق تر این موضوعات بپردازند . لازم به ذکر است ممکن است اوضاع  همچنان تداوم داشته باشد لذا فقیهان و عالمان و مجتهدین از همین حالا به فکر راهکاری مناسب جهت چاره جویی و درمان این مشکل باشند. و ما مردم هم به  وعده های الهی ایمان و یقین داشته باشیم که عاقبت از آن مومنان است .

سوزی میحراب :  استاد محترم ؛ برای اینکه مسلمانان از رمضان کرونازده امسال حداکثر بهره معنوی و عبادتی را ببرند به آنان چه توصیه هایی می کنید؟

پاسخ : توصیه من بعنوان یک شهروند به همه دوستان و عزیزان این است که

اولا سطح آگاهی و دانش خود را نسبت به مسائل زندگی و جهانبینی و نگرشهایشان  علی الخصوص امور دینی و شرعی و اجتماعی بالا ببرند و با منطق و آگاهی با مسائل برخورد کنند نه از روی  احساس و خود بینی … چون آنچه شرع مقدس از ما مومنان می خواهد خودشناسی و خداشناسی و حرکت و اقدام در این مسیر است و این امر ممکن نخواهد بود مگر با دوری از جهالت و حق گرایی و علم طلبی .

دوما این اوضاع پیش آمده فرصتی مناسب جهت در کنار خانواده بودن و بهره مند شدن از این نعمت بزرگ و گران بهاست و بخصوص در این ماه مبارک فرصتی عالی برای باهم بودن جهت انجام عبادات و بندگی و تزکیه نفس و  نزدیک تر شدن به خالقمان به وسیله ی دعا و ادای نماز و خواندن کلام و کتاب خداوند وتدبر در آن است.

سوزی میحراب :خطرناکترین اثر منفی کرونا از دیدگاه شما چیست ؟

پاسخ : اگر چه در عصر کنونی ما چیزهای بسیار خطرناکتر و مهم تر از کرونا وجود دارد لذا به عقیده ی من کرونا چنانچه اگر یک جنگ بیولوژیکی نباشد( که احتمالش نیز کم نیست) قطعا یک ابتلا و آزمایش الهی است که در این صورت برای مومنان خیر خواهد بود چرا که صبر در برابرش اجر دارد و هچنین اگر آسیب و خساراتی از جانب این بیماری  نصیب مومن شود درصورت شکرگذاری و شکیبایی باز هم کفاره گناهان می شود و دارای ثواب خواهد بود،اگر هم سبب مرگ شود مومن واقعی شهید محسوب شده و در آخرت درجه اش مانند شهدا بالا خواهد رفت .

اما بدترین و خطرناکترین زیان های کرونا  در سطح اجتماع دورتر شدن خانواده ها وسست تر شدن پیوندهای فامیلی و دوستی ها است و تداوم این امر مهربانی و پیوندها را در سطح جامعه تضعیف مینماید.

سوزی میحراب :  مبارک ترین اثر مثبت کرونا از منظر شما چیست؟

پاسخ : همچنان که اشاره کردم اگر کرونا مسئله ی یک جنگ بیولوژیکی نباشد مبارک ترین دستاوردش به خاک مالیدن بینی مستکبرین و جبارین جهان و ستمگران بوده و به آنها فهمانیده که با وجود این همه لاف و گزاف هنوز هم چیز قابل ذکری نیستند پس این همه به خود و دستاوردهای علمی و مادی خود نبالند ، چراکه در مقابل یک ویروس کوچک مانند کرونا ناتوان و شکست خورده اند ؛ در حالی که تاثیرات دیگر آن هم همچون کاهش آلودگی هوا و محیط زیست در سطح جهانی و کاهش جرایم و ..بی اهمیت نیست.

سوزی میحراب :  اگر سخن ناگفته ای دارید بفرمایید ؟

پاسخ : خطرناکترین مشکل و بزرگترین مسئله در جهان و بویژه جهان اسلام اختلاف و تفرقه و تنش های بی پایه و خودباختگی جوامع اسلامی می باشد که این روند همیشه به تسلط بیشتر و بهتر دشمنان اسلام و مسلمین کمک می کند و پیروزی هایشان را آسان تر می سازد لذا اولین راه در راستای بهبود شرایط آگاه شدن و بیداری جمعی مردم از خواب غفلت و جهالت است و مهم ترین کار در این راستا نزدیک تر شدن مسلمین به منابع و سرچشمه های جوشان نور و حکمت ( قرآن و سنت شریف نبوی ) می باشد که سبب تقویت و گسترش توان و نیروهای روحی و معنوی مسلمین میگردند وهمچنین در سایه ی دستورات و اوامر حکیمانه و جامعشان اسباب مادی را نیز  راحت تر فراهم میسازد و موجب  پیروزی آنهارا در برابر دشمنانشان می گردد.

و السلام علی من اتبع الهدی

مصاحبه کننده : محمد امین سنایی

از طريق
محمد فتحی نژاد
منبع
https://sozimihrab.org/
نمایش بیشتر

محمد فتحی نژاد

استان آذربایجان غربی - مهاباد نویسنده و شاعر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا