نظر به اینکه رمضان امسال با همه‌ی سال‌های پیش متفاوت است و مردم مسلمان نسبت به این پدیده دیدگاه و واکنش‌های متفاوتی دارند، خواستیم نظر شما به عنوان یک کارشناس و صاحب نظر در این حوزه را جویا شویم …
سوزی میحراب : استاد گرامی با سلام، احتراما ضمن ارائه بیوگرافی یک پاراگرافی از خودتان از تفاوت‌های رمضان در سایه کرونا با رمضان سال‌های قبل بفرمایید؟
پاسخ : با نام و یاد خدای بی همتا و مهربان
اینجانب کریم تاران سال 1359 در روستای دهبکر از توابع مهاباد، متولد شدم.
بعد از اتمام دورە ابتدایی و در سال 1372 راهی حجرەهای سنتی شدم و در سال 1382 موفق بە اخذ اجازه‌نامه‌ی تدریس و افتا شدم و تا بحال در کسوت امام جماعت و پیشنمازی مشغول هستم.
رمضان کرونایی امسال سبب شده تا جمعه و جماعت و تراویح و حلقه‌ی ختم قرآنِ آنچنانـی در مساجد برگزار نشود و مٶمنین روزه‌دار، منازل خویش را به مسجد و سجده‌گاه و کلاس قرآن تبدیل کنند و نمازهای یومیه و تراویح و حلقات قرآنـی را در منازل خود و بصورت جماعت و جمعی برگزار کنند که این در نوع خودش پدیدەای جالب است و البته شاید تکرار نشدنی باشد.
سوزی میحراب : سرور گرامی؛ همچنانکه اشاره فرمودید یکی از تفاوت‌ها عبارت است از تعطیل بودن مساجد و عدم برگزاری نماز تراویح و مراسم ختم قرآن و اعتکاف در مسجد، آیا این شرایط پیش آمده برای روزه‌داران فرصت است یا تهدید؟
پاسخ : طبیعتاً رخ دادن هر رخدادی و پدیدار شدن هر پدیده‌ای، می‌تواند به فرصت یا تهدید تبدیل شود که کرونا و رمضان و ایجاد شدن حال و وضع موجود نیز، خالی از این وضعیت نیست و صدالبته که بستگی به حال و هوای روحی و معنوی روزه‌داران دارد.
روزه‌دارانی که در پیِ کسب فیوضات ربانی و موهوبات رحمانی در این ماه قرآنـی باشند، از هر فرصتِ پیش آمده بیشترین و بهترین بهره‌ها را می‌برند و طبیعتاً چالش و تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنند.
اما آنانی که در پی بهانه و بهانه‌گیری هستند، نه اینکه تهدیدها را تهدید می‌انگارند؛ بلکه در فرصت سوزی هم تبحر دارند و به هر بهانه‌ای تن می دهند و از انجام مسٶلیت خویش شانه خالی می کنند.
سوزی میحراب : استاد عزیز، فضای عمومی شهر یا حومه‌ی شما در رمضان امسال چگونه است؟
پاسخ : متاسفانە کروناویروس و کویید 19، امروزە تمام جوانب زندگی بشری را تحت‌الشعاع خود قرار دادە کە رمضان و روستای ما نیز، از این قاعده مستثنی نیست.
امسال بدلیل شیوع کرونا، مساجد تعطیل و نمازهای جمعه و یومیه و تراویح و حلقات قرآنی که تاثیر بسزایی در معنویت بخشی رمضان داشتند؛ بصورت جمعی برگزار نمی شوند و آن ارتباط وثیق و محکمی که بین نمازگزان پیدا می‌شد؛ امسال خبری از آن نیست و نتیجتا آن فضای گرم و صمیمی و معنوی سال های نه چندان دور، بر جامعه و خاصةً اهل مساجد و روزه‌داران حاكم‌فرما نیست و بر همگان مبرهن است که کرونا در این حوزه نیز، تأثیر منفیِ خود را برجای گذاشته است.
سوزی میحراب : بزرگوار؛ آیا عدم آمد و رفت مردم به مسجد و بسته بودن مساجد در رمضان می تواند آثار منفی بر روحیه مردم و بویژه جوانان مسلمان بگذارد؟
پاسخ : همانطور که در جواب سوال قبلی عارض شدم، بله به طور قطع تاثیر منفی داشته و خواهد گذاشت و نه حتی بر عدم رفت و آمد قشر جوان به مسجد و تراویح و … نقش داشته؛ بلکه در روزه‌داری داریِ آنان نیز نقش مستقیمی داشته و بر کاهش تعداد روزه‌داران علی الخصوص قشر جوان، تأثیر منفـی گذاشتـه و خواهد گذاشت.
سوزی میحراب : همچنانکه مستحضرید با شیوع ویروس کرونا و همزمان با درخواست وزارت بهداشت علمای ربانی و فقهای محترم منطقه به تعطیل نمودن موقت مساجد و برگزاری نماز جمعه و جماعت فتوا دادند؛ شما به عنوان یک فعال دینی این قضیه را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاسخ : واضح و مبرهن است که در این ایام قرنطینه و در همه‌ی اوقات، روحانیت ما ضمن حفظ قانونمداری و همکاری و تعامل با متولیان بهداشت و سلامت؛ برای خدمت و حفظ سلامتی روحی، روانی و جسمی جامعه از هیچ تلاشی دریغ و فروگذاری نکرده است.
در این ایام نیز، روحانیت ما با وجود بسته شدن مساجد و منابر، از انجام وظیفه خود پا پس نکشیده و از راه‌های متفاوتی همچون فضای مجازی، حضور میدانی در تشویق و ترغیب مردم و انجام خدمات اجتماعی از قبیل جمع آوری هدایا به پرسنل بیمارستانی و کادر درمانی، کمک مالی و مادی به قشر آسیب پذیر جامعه، شرکت در پویش های سلامت و گندزدایی مناطق سکونت خود و … به انجام وظایف انسانی و اسلامی خود پرداخته و کوتاهی نکرده اند.
به نظر بنده قانونمداری و رعایت قرنطینه و تعطیلی موقت مساجد بخاطر حفظ سلامتی مردم، از تصمیمات درست جامعه‌ی روحانیت بوده و تصمیم و کار آن بزرگواران قابل تقدیر و تحسین است.
سوزی میحراب : این روزها علیرغم عدم کنترل نهایی کرونا شاهد شکسته شدن قرنطینه خانگی و دایر شدن بازارها و کافه ها و ادرات به روال سابق هستیم، ولی می‌بینیم که همچنان درب مساجد و مراکز علمی بسته است؛ آیا این اعمال سیاست یک بام و دو هواست یا واقعا شرایط متفاوت است؟
پاسخ : کاش در شکسته شدن قرنطینه و عدم اعمال منع آمد و شد، ما مردم کمی بیشتر رعایت می کردیم و سلامت خود و جامعه را بیشتر ارزش می بخشیدیم.
اینکه قضیه را یک بام و دو هوا بودن بنگریم، کمی سنگین به نظر می رسد. اما برداشت و پیشنهاد من اینست که کاش بازگشایی مساجد [ علی الخصوص ] در ماه مبارک رمضان را در حوزه‌ی اختیارات امام جماعت و هیٲت‌امنای مساجد شهر و روستا قرار می‌دادند و آزادی عمل بیشتری را در اختیار متولیان امر می‌گذاشتند، تا آنها با رعایت فاصله‌گذاری و انجام پروتکل‌های بهداشتی، در جهت فراهم کردن فضای معنوی مساجد و جذب نمازگزاران، تصمیمات مقتضی را انجام می دادند.
به نظر اینجانب به نسبت مساجد روستایی که ازدحام کمتری هست، حتماً می‌بایست بازگشایی و عدم بازگشایی مساجد در ایام رمضان را به امام جماعت و مردم روستا موکول می کردند که مطمئناً تصمیمات درست و مقتضی گرفته می‌شد.
سوزی میحراب : استاد محترم، برای اینکه مسلمانان از رمضان کرونازده‌ی امسال حداکثر بهره معنوی و عبادتی را ببرند به آنان چه توصیه‌هایی می‌کنید؟
پاسخ : در این رمضان کرونایی که فضا و میدان حضور و فعالیت‌های اجتماعی با بسته شدن مساجد و تعطیلی حلقات قرآنی کم‌رنگتر شده است، می‌طلبد که برای استحکام روابط خانوادگی و ایجاد فضایی صمیمی در منزل حداکثر استفاده برده شود.
با اجرای نمازهای پنجگانه بصورت جماعت و البته نمازهای تراویح به صورت گروهی و سپردن مسٶلیت‌ها [ امام جماعت، قاری حلقه ختم و… ] بصورت چرخشی و ادواری به اعضای خانواده و با رعایت مسائل فقهی؛ می‌توان رمضانی متفاوت‌تر و البته معنوی‌تر را در منزل و خانه تجربه کرد.
می‌توان در صورت رعایت نکات بهداشتی اعم از زدن ماسک، فاصله اجتماعی و… بصورت چند خانواده‌ای در بین فامیل و همسایگان نمازهای تراویح و … بصورت جمعی و عمومی برگزار شود، که قطعا در راستای ایجاد فضای روحی و معنوی و همبستگی بیشتر اجتماعی، بی‌تأثیر نخواهد بود.
سوزی میحراب : خطرناکترین اثر منفی کرونا از دیدگاه شما چیست ؟
پاسخ : طبیعتاً کرونا نیز مانند هر پدیده‌ای دیگر، پیامدهای منفی به همراه داشته که یکی دو نمونه را عرض می‌کنم:
الف: از لحاظ اقتصادی و مالی متٲسفانه ضربه‌ی جبران‌ناپذیری به قشر فقیر و آسیب‌پذیر جامعه وارد کرده است، که می‌طلبد خیّرین جامعه مثل همیشه سخاوت و بزرگمنشی را انجام داده و در صدد ترمیم و تسکین این درد پر آلام و آزار دهنده‌ی قسمت عمده‌ای از جامعه‌امان برآیند و مسٶلین نیز برای ایام پساکرونایی، چاره‌ای دلسوزانه و مسٶلانه برای قشر آسیب‌پذیر جامعه بیندیشند که فرصت خدمتگذاری کم است و اندک، و کرسی ریاست بدجوری بی‌وفا.
ب: تعطیلی مدراس و مراکز علمی یکی دیگر از اثرات منفی کروناست، که می‌طلبد دراین خصوص نیز تصمیمات خوب و اثربخشی اتخاذ شود تا هم حفظ انگیزه گردد و هم بنیه‌ی علمی دانش آموزان نیز لحاظ گردد.
سوزی میحراب : مبارک‌ترین اثر مثبت کرونا از منظر شما چیست؟
پاسخ : کرونا همانطور که پیامد منفی به همراه داشته، پیامدهای مثبتی نیز به بار آورده است:
الف: تذکار و یادآور خوبی برای نعمت‌های خداوند بود، نعمت‌هایی از قبیل دید و بازدید و حضور در جمعهای دوستانه، گردش‌های تفریحی، استفاده مفت و مجانی و گاها نامسٶلانه از طبیعت، رفتن به مدارس و مراکز علمی، شرکت در نماز جمعه و جماعات و حضور بی چون و چرا در مساجد و… را که تا بحال از همچون نعمت‌هایی یاد نکرده و نعمت نپنداشته‌ایـم.
ب: تعدیل و هدفمند کردن برگزاریِ مناسبات سنتی و محلی و گاها فقهی، که هزینه‌های بی‌رویه و گزافی در برگزای آنها صرف می‌شد و حتی بعضاً چالشی برای صاحبان عزا و ختم می‌شد، که امید است با مدیریت خوب و همکاری همگانی در ایام پساکرونایی، شکل و ستایل بهتری بخود بگیرند.
ج: کرونا نقش مسجد و امام و خطیبِ موفق را دوچندان برجسته کرد، کرونا نشان داد که مساجد تا چه حدی در تأمین آرامش و بالابردن روحیه و معنویات مردم مٶثر است؟ کرونا نشان داد که نقش خطیب و داعیان دلسوز و خدوم در جامعه چقدر موثر و جای‌پایشان ماندگار و ماندنی ست!
جا دارد از مجموعەی مدیریتی سۆزی میحڕاب کە در مقابل رخدادهای اجتماعی منفعلانه عمل نکرده و بلکه مسٶلانه پا به عرصه گذاشته‌اند، تشکر و قدردانـی کرد و دست مریزاد گفت، عزیزانی که بدون هیچ چشمداشتی بخش عمده‌ای از زندگی شخصی و وقت خود را وقف و صرف این امر خیر کرده‌اند.
برایتان آرزوی شادکامی و سربلندی دنیا و سرای آخرت دارم،
همت بالایتان را می‌ستایم و موفقیت‌تان را خواستار.
کریم تاران – سوم رمضان‌المبارک ۱۳۹۹ هجری شمی – ابراهیــم آباد
