اصول

قُرّاء سبعه و راویان آنها

 

قرائت قرآن بین قاریان [اولیه] در مواردی اختلافی بود و تعداد قاریان در طی سالیان متمادی افزایش می‌یافت تا اینکه ابن مجاهد (۱) از میان کلیه قرائات، هفت قرائت را برگزید که هرکدام دو راوی دارند:

۱-ابن عامر:
عبدالله بن عامر یحصبی (متوفای ۱۱۸) قاری شام؛ دو راوی او هشام بن عمّار (۱۵۳-۲۴۵) و ابن ذکوان (۱۷۳-۲۴۲) هستند که هرگز ابن عامر را درک نکرده‌اند(ندیده اند).

۲- ابن کثیر:
عبدالله بن کثیر دارمی (متوفای ۱۲۰) قاری که؛ دو راوی او ، بزّی (۲۵۰-۱۷۰) و قُنْبُل (۱۹۱-۲۹۵) هستند که هرگز او را درک نکرده‌اند(ندیده اند).

۳- عاصم :
عاصم بن ابی النّجُود اسدی (متوفای ۱۲۸) قاری کوفه؛ دو راوی او حفص بن سلیمان- پسرخوانده‌ی او (۹۰-۱۸۰) و شعبه ابوبکر بن عیّاش (۹۵-۱۹۳) هستند. حفص قرائت عاصم را دقیق‌تر و مضبوط ‌تر می‌دانست و قرائت عاصم به وسیله‌ی او منتشر شده و تا امروز متداول است و همین قرائتی است که امروزه در اکثر کشورهای اسلامی رایج است.

۴-ابو عَمرو:
زبّان ابوعمرو بن علاء مازنی، (متوفای ۱۵۴) قاری بصره؛ دو راوی او دوری حفص بن عمر (متوفای ۲۴۶) و سوسی صالح بن زیاد (متوفای ۲۶۱) هستند که او را درک نکرده‌اند و به واسطه‌ی یزیدی قرائت را از او گرفته‌اند.

۵- حمزه:
حمزه بن حبیب زیّات (متوفای ۱۵۶) قاری کوفه؛ دو راوی او خلف بن هشام (۱۵۰-۲۲۹) و خلّاد بن خالد (متوفای ۲۲۰) که قرائت را با واسطه از او گرفته اند.

۶- نافع:
نافع بن عبدالرحمان اللیثی (متوفای ۱۶۹) قاری مدینه؛ دو راوی او عیسی بن میناء (۱۲۰-۲۲۰) معروف به قالون- پسرخوانده نافع- و ورش، عثمان بن سعید (۱۱۰-۱۹۷) هستند و این قرائت همان است که در برخی از کشورهای مغرب عربی امروزه رایج است.

۷- کسائی:
علی بن حمزه (متوفای ۱۸۹) قاری کوفه؛ دو راوی او لیث بن خالد (متوفای ۲۴۰) و دوری، حفص بن عمر- که راوی ابوعمرو هم بود- (متوفای ۲۴۶) هستند.

✅ قراء عشره

متأخرین سه نفر دیگر بر این هفت نفر اضافه کرده‌اند:

۸-خلف:
خلف بن هشام، راوی حمزه (متوفای ۲۲۹) قاری بغداد؛ دو راوی او ابویعقوب (متوفای ۲۸۶) و ابوالحسن (متوفای ۲۹۲) هستند.

۹- یعقوب:
یعقوب حضرمی (متوفای ۲۰۵) قاری بصره؛ دو راوی او رُوَیس (متوفای ۲۳۸) و روح (متوفای ۲۳۵) هستند.

۱۰- ابوجعفر:
ابو جعفر مخزومی (متوفای ۱۳۰) قاری مدینه؛ دو راوی او ابن وردان (متوفای ۱۶۰) و ابن جَمّاز (متوفای ۱۷۰) هستند.

✅ قراء اربعه عشر

چهار قاری دیگری که به قرائت شاذ (خلاف مشهور) قرائت می‌کردند، ولی مقبول عامّه‌ی مردم بودند، بر این ده قاری افزوده شده‌اند:

۱۱- حسن بصری:
حسن بن یسار (متوفای ۱۱۰) قاری بصره؛ دو راوی او شجاع بلخی (۱۲۰-۱۹۰) و دوری (متوفای ۲۴۶) که او را درک نکرده و با واسطه از او روایت کرده‌اند.

۱۲-اِبن مُحَیصن:
محمد بن عبدالرحمان (متوفای ۱۲۳) قاری مکه؛ دو راوی او بَزّی (۱۷۰-۲۵۰) و ابن شنبوذ (متوفای ۳۲۸‌) هستند که با واسطه از او روایت کرده اند.

۱۳- یزیدی:
یحیی بن مبارک (متوفای ۲۰۲) قاری بصره؛ دو راوی او سلیمان بن حکم (متوفای ۲۳۵) و احمد بن فرج ضریر (متوفای ۳۰۳) هستند که با واسطه از او روایت کرده اند.

۱۴- أعمش:
سلیمان بن مهران اسدی (متوفای ۱۴۸) قاری کوفه؛ دو راوی او شنبوذی (۳۰۰-۳۸۸) و مطوّعی (متوفای ۳۷۱) هستند که با چند واسطه از او روایت کرده‌اند.

این چهارده قرائت معروف که هرکدام از طریق دو راوی نقل شده است، مجموعاً بیست و هشت قرائت را تشکیل می‌دهند که شناسایی آنان فی الجمله انجام گرفت.

پنج نفر از قرّاء سبعه به غیر از ابن عامر و ابوعمرو ایرانی الاصلند. ابن عامر مجهول النسب و ابوعمرو از قبیله‌ی مازن تمیم است؛ ولی قاضی اسد یزیدی می‌گوید: «او از فارس شیراز از روستای کازرون برخاسته است.»

پی‌نوشت‌ها:

ابوبکر بن مجاهد (۳۲۴-۲۴۵)، شیخ القراء بغداد.
رک: التمهید، ج۲، ص ۲۳۱-۲۲۶٫

نویسنده: محمدهادی معرفت  

منبع مقاله :

معرفت، محمدهادی؛ (۱۳۸۹)، علوم قرآنی، قم: مؤسسه‌ی فرهنگی تمهید، چاپ پانزدهم.

نمایش بیشتر

ســــۆزی میــــحڕاب

سایت ســــۆزی میــــحڕاب در آذرماه 1392 با همت جمعی از اهل قلم خوشنام و گمنام تاسیس شد ســــۆزی میــــحڕاب بدون جنجال و در اوج عملگرایی به ترویج مبانی میانه روی می پردازد ســــۆزی میــــحڕاب با هیچ جریان و هیچ احدی درگیری ندارد ســــۆزی میــــحڕاب رسالتی جز همزیستی و دگرپذیری ندارد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا