سیمای زیبای حج

انسان موجودی مرکب از جسم و روح است. و برنامه زندگی او نیز ابعاد مختلف جسمانی و معنوی دارد. مثلا در نماز، باید افعال فیزیکی خاصی به نام رکوع و سجده انجام داد و در عین حال باید مراقب جهت معنوی نماز نیز بود و حضور قلب را برای نماز ایجاد نمود. طبیعتا کسی که تنها به یک جهت بپردازد، از نتیجه این عمل محروم خواهد ماند. به همین خاطر نماز بی حضور قلب، و محدود در افعال فیزیکی ارزشی ندارد. از همین رو پیامبر مکرم اسلام (صلی الله عليه وسلم) می فرمایند: از نماز همان مقدارى كه حضور قلب داشته نصیب اوست. و کسی که ظاهر نماز را رها کند، وضعش به مراتب بدتر است

چون نافرمانی خدای متعال را کرده و ادعایش در پاکی درون و … نیز دروغی بیش نیست. چون آنکه دلش مطیع خداست، دستور صریح و قاطع پروردگار را رها نمی کند. و تردیدی نیست در اینکه حالت جسمانی، در روح و جان موثر است. همانگونه که در سجده، حالت روحی خضوع و خشوع با یک عمل فیزیکی تحقق می یابد.

بنابراین در زندگی باید متوجه هر دو جهت مادی و معنوی بود. چون ذات انسان مرکب از این دو جهت است و تمام دستورات الهی، این دو جهت را با هم در نظر گرفته است .

درواقع هرعبادتی مزه وشیرینی خود را دارا می باشد ،حج نیز به همین شکل است.

 حج اعمال و مناسکی مادی ومعنوی است ، همانند ؛

( وقوف در عرفه و مشعرالحرام و … ، رمی جمرات، طواف و نماز و …) که درون هر کدام دریایی از رمز و راز نهفته است. و این دو جهت، جسم و جان انسان را در بر گرفته و انسان را به سرمنزل مقصود می رساند.

 و خدای متعال انجام این مناسک را خواستار است:

«وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبیلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ[آل عمران/۹۷] و براى خدا بر مردم است كه آهنگ خانه (او) كنند، آنها كه توانایى رفتن به سوى آن دارند. و هر كس كفر ورزد (و حج را ترك كند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بى‏نیاز است.»

پیام ونکات آیه

الف ؛ حج، باید خالصانه وتنها برای خدا باشد (لله علی الناس حج البيت)

ب ؛ واجبات یک نوع تعهد الهی برگردن انسان است ( ولله علی الناس. …)

ج ؛ خداوند دعوت میکند ولی منت نمی کشد ( ولله علی الناس. …ومن کفر فإن الله. ..)

ج ؛ درخانه خدا ، نشانه های روشن بسیار است . نشانه های قداست ومعنویت، خاطرات انبیاء از آدم تاخاتم، مطاف بودن برای انبیاء وقبله گاه برای همه ی نماز گزاران . ( فیه آیات بینات ) .

درواقع مناسک حج به طور کلی یاد آور خاطرات حضرت ابراهیم وهمسروفادارش و فرزندش ( درود و سلام خدا بر آنان باد) می باشد، که با عقیده راسخ وتوکل کامل از همه چیز قطع امید می کنند ودربیابان خشک مکه برای رضای خدا خودرو بدست تقدیری سخت وسرنوشتی نامعلوم می گذارند و. ….

حج یعنی ؛؛؛؛

حج ؛ جلوه ای روشن ازدلدادگی وسرسپردگی به خداوند متعال است،حج مظهر اخلاص و فداکاری است

حج ؛ سرفرازی و سعادت دنیا وآخرت است

حج ؛ درواقع یک همایش بین المللی است ومیزگرد سالیانه ی مسلمانان می باشد که باید در آن رمز موفقيتشان وپیشروی خود راجستجو کرده وراز عقب ماندگی خود را پیدا کنند

حج ؛ معانی زیادی در بر دارد ، یکی ازمعانیش این است معنی سفر آخرت را در بر گرفته و مشابه آن پیگیری شده ا ست

دروقت خدا حافظی از نزدیکان، معنی سکرات مرگ. ….

دروقت سوارشدن بر مرکب ، معنی گذاشتن درتابوت …..

دروقت پوشیدن لباس احرام، سبحان الله همانند آن است که کفن پوشیدی….

دروقت ماندن درکوه عرفه ویاروز عرفه،

احساس روز حشروحساب وكتاب. …..

کعبه رمز توحید ویگانگی .

 کعبه به منزله پرچمی است که خداوند برای نمایش دادن مفاهیم برادری وزیباترین جلوه های وحدت انسانی واستواری هر چه بیشتر آن درزمین قرار داده است .

حج ؛ مولد یک نیروی معنویت است ، همانند قلب در جسد انسان می باشد ثابت وبر قرار خواهد بود ، تا قلب زنده است انسان زنده است ولو بخاطر بیماری توانایی تکان خوردن رانداشته باشد

حج ؛ بمانند یک انجمن جهانی است ، تاشاهد بزرگترین گردهمایی سالیانه مسلمانان باشیم ، انجمی که نه از طرف حکومت و یا پادشاه ویا احزاب، بلکہ از جانب خالق هستی بدان فراخوانده شده است .

دراین گردهمایی مسلمانان برادران و خواهران ایمانی خود را ازپنج قاره دنیا می بینند که سرزمینها، رنگها زبانهایشان متفاوت است وتنها پیوند اسلام وایمان آنان را دورهم جمع کرده است تاشعار واحدی سردهند ( لبیک اللم لبيك لبيك لا شريك لك لبيك. ….)

انجمن بزرگ حج ، بسان کوره ای می ماند که انگیزه های قومی و اقلیمی را با حرارت خود ذوب می نماید وهمه شعارها ومشخصه های برتری جویی را ناپدید می

سازد وتنها این شعار باقی می ماند ( إنما المؤمنون إخوة فأصلحوا بين أخويكم واتقوا الله لعلكم ترحمون / حجرات – 10 / همانا مؤمنان باهم برادرند ، پس میان برادران خود، صلح و آشتی برقرار کنید واز خداپروا کنید تامورد رحمت خدا قرار گیرید ) .

پیام ونکات آیه ؛

الف ؛ دوبرادر دربرابر بیگانه، یگانه اند وبازوی یکدیگر .

ب ؛ رابطه برادری، درگرو ایمان است (إنما المؤمنون إخوة)

جان گرگان وسگان از هم جداست

 متحد، جان های شیران خداست

ج ؛ صلح وصفا ، مقدمه نزول رحمت الهی است. ( فأصلحوا… …ترحمون)

منظره شادی آفرین حج ،وحدت ملت ، زبان مختلف، نژاد مختلف ، ….

 اما بایک شعار لبیک اللهم لبیک …..

خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید ؛

«وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوكَ رِجالاً وَ عَلى‏ كُلِّ ضامِرٍ یَأْتینَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمیقٍ[حج/۲۷] و مردم را دعوت عمومى به حج كن تا پیاده و سواره بر مركبهاى لاغر از هر راه دورى بسوى تو بیایند.»

پیام آیه ؛

الف ؛ فریاد امروز(واعظان، نویسندگان و. ..)در آیندگان اثرخواهد کرد(اذن -یاتوك )

ب ؛ انبیاء از پیشامگان امر به معروف بوده اند (وأذن)

ج ؛ حج ، مانور موحدین است .

البته باید توجه کرد که جهات مختلف مادی و معنوی حج، تنها در حیطه فردی معنا نمی یابد. بلکه هر کدام از آنها در حیطه های اجتماعی و جمعی نیز اثرگزار است. از همین رو، یکی از بزرگترین اثرات حج، وحدت طائفه های مختلف مسلمانان، بعد از اجتماع عظیم آن هاست. اجتماعی که مسلمانان از طریق آن، با یکدیگر تعامل برقرار کرده و مشکلات یکدیگر را بیشتر می شناسند و می توانند در رفع آن به یکدیگر کمک کنند. همانگونه که این اجتماع عظیم اثرات معنوی ای در کل دنیای اسلام می گذارد. و حال و هوای معنوی در ایام حج، یا زمان بازگشت حجاج، ایجاد می شود.

بنابراین مشخص است که بعضی از شعارها، چقدر بی محتوا هستند و ناشی از عدم درک صحیح می باشند :

دلخوش از آنیم كه حج می رویم غافل ازآنیم كه كج می رویم

كعبه به دیدار خدا میرویم او كه همین جاست كجا می رویم

حج به خدا جز به دل پاك نیست شستن غم ازدل غمناك نیست

در این گونه شعارها شخص می خواهد با شعار خدمت به خلق، حج را نفی کند، در حالی که یکی از اثرات حج، همین خدمت به خلق است. همچنین روشن است که آنکه متوجه خدای متعال شده، باید دستور او را اطاعت کند و رفتن به حج یکی از دستورات خدای متعال است.

باید دانست که صورت کعبه عبارت از سنگ وکلوخ نیست ، چه اگر فرضا سنگ و کلوخ درمیان نباشد ،

کعبه ،کعبه است ومسجود خلایق است ؛ بلکه کعبه با آن که از عالم خلق است ، نه در رنگ خلق اشیا ، بلکه امری است مبطن که از حیطه حس وخيال بیرون است، ازعالم محسوسات است وهيچ محسوسی نی، ومتوجه الیهاست مر اشیا را وهيچ درتو نی ، هستی است که لباس نیستی پوشیده است، ونیستی است که کسوت هستی خود راوانموده است ؛ درجهت بی جهت ودرسمت بی سمت .

بالجمله این صورت حقیقت منش، اعجوبه است که عقل در تشخیص آن عاجز است وعقلا در تعین آن حیران؛ گویا نمونه، ازعالم بی چون وبی چگونی دارد، و نشانه، از بی شبهی (بی همانندی) وبی نمونی در وی تعبیه است.

بلی ! اگر این چنین نباشد شایان مسجودیت نبودی وبهترین موجودات- علیه وعلى آله الصلوات والتسلیمات- به شوق و آرزو او را قبله خود اختیار نفرمودی.

 ( فيه آيات بينات آل عمران 97) در شأن آن نص قاطع است ، (ومن دخله كان آمنا ال عمران 97) در حق وی قرآن مادح است .

اندکی چشمان دلهایتان را باز کنید و با چشم دل به سیمای زیبای حج بنگرید ؛؛؛؛

حج ؛ یک بسیج عمومی ومانور موحدین است.

حج ؛ چهره زیبای عشق و تعبد است .

حج ؛ زنده نگاه داشتن خاطرات وخدمات پیامبرانی همچون حضرت إبراهيم وإسماعيل وهاجره وحضرت رسول ( درود و سلام خدا بر همه آنان باد)

حج ؛ مرکز اجتماعات بین المللی مسلمین

حج ؛ مرکز ارتباطها و تبادل أخبار واطلاعات جهان اسلام است .

حج ؛ پشتوانه ی اقتصادی مسلمین و ایجاد اشتغال برای ده ها هزار مسلمان است.

حج ؛ بهترین فرصت برای تبلیغات اسلامی، افشاگری توطئه ها، برائت از سران کفر و ایجاد رعب و وحشت در دل آنان است.

حج ؛ بهترین فرصت وزمان برای توبه، یاد مرگ و معاد،ازهمه چیزبریدن وصحرای عرفات و معشر رادیدن

حج ؛ فصل بیداری جهان اسلام ، یگانه مرکز آمن آسایش درجهان

حج ، سرفرازی وسعادت دنیا ورستگاری ابدی آخرت رادربردارد، ودرس فداکاری وتلاش درزندگی روبه انسان می آموزد به انسان چگونگی تسلیم شدن دربرابر أوامر الهی راتعلیم می دهد.

حج گویی مدرسه ای متحرک ومسجدی سیار ویک پایگاه گشتی است که جاهل در آن آموزش می بیند وغافل آگاه می شود وتنبل هوشیار شده وناتوان درآن نیرومند می گردد.

حج ، ابر رحمتی از جانب خداوند متعال که درحال توقف وحرکت برسرمردم افکنده است، ابر رحمتی که بامصاحبت خود وبارانی که بابارش مهر

و عطوفت وتربیت ونظارت خود همه همراهان رافرا می گیرد.

حج سفری است بی نظیر که دربین همه سفرها، سفر به سرزمین وحی ومیعادگاه عاشقان خدا، آنهایی که از تمام پیوندهای مادی ومعنوی گذشته اند وبه خدا می پیوندند، آنهایی که لباس تزویر و ریا را ازتن بیرون می کنند وباشور وشوق به این دیار می روند.

صحرای عرفات زیرقدمهایتان،لباس احرام همیشه برتنتان،زیارت کعبه هرسال قسمتتان،گلستان زیبای ابراهیم زیرپایتان

پروردگارا !!!!!

 ای پدید آورنده روزها وشبها،

ای بیرون آورنده روشنایی از دل تاریکی ها،

ای پدید آورنده گلهای سفید از گلهای سیاه

دستهای دعایمان را خالصانه به سوی آسمانت بلند می کنیم ومتضرعانه از تو می خواهیم که بهشت جاودانه را آسایشگاه ابدی ما قرار بده

واز خطاها ولغزشهای ما در گذر ، وقلبمان را منزلگاه خود قرار بده وجانمان را با محبتت آمیخته نما ،

ای سامان بخش هر پریشان ، اگر غفلتی ورزیده ایم از ما درگذر وتوفیقمان ده تا دوباره به سوی تو باز گردیم

آمین یا رب العالمين

والسلام علیکم و رحمۃ اللہ

تهیه و تدوین ؛ عبداللہ علیپور

منابع ؛

تفسیر نور

نبی رحمت

ندای اسلام