نویسنده: دکتر رمضان فوزي بديني
خداوند عزوجل می فرماید: (فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ)، یعنی هر گاه از وظیفه عبادت و طاعت خدا فراغت یافتی، با تلاش و نشاط آماده شروع به کوشیدن و سختی در وظیفه دیگری باش ؛ زیرا ما زنده به آنیم که آرام نگیریم، بدین سان همه زندگی انسانِ مسلمان در برگیرنده فرمانبرداری و انجام بندگی خالصانه برای خدا است. هر روز و در طول سال، انسان مومن مشغول نماز و روزه و حج و ذکر است، تجلی عبودیت خداوند در ماه مبارک رمضان با گستردگی و تنوع زیاد نمایان‌تر می‌شود تا اینکه مسلمانان در انتهای ماه رمضان به پیشواز رکن دیگری از ارکان اسلام یعنی حج می روند، که با ماه شوال شروع و با ذی‌الحجه پایان می پذیرد.
از مهم ترین عبادات در ماه رمضان دعوت و فراخوان عمومی مردم بسوی بندگی خداوند متعال است که اجر و سود آن از دایره فرد در می‌گذرد و جامعه را نیز در بر می‌گیرد و سبب پاداشی مضاعف برای دعوتگر می شود.
علت این خیرِ دو برابر و مضاعف، یک بار بخاطر قیام فردی در انجام عبادات و بار دیگر بخاطر راهنمایی و هدایت مردم بسوی خیر است، که اجر و پاداش آن در ماه رمضان فراوان و فراوان‌تر می‌شود. اما چه روی می‌دهد که آن همه نيرو و توان و حضور گسترده به یکباره با اعلام آغاز عید فطر بصورت گسترده فروکش می‌کند و یا بطور کلی پنهان و ناپدید می‌گردد؟
همچنین ملاحظه می‌کنیم که با پایان یافتن رمضان نقش دعوتگران نیز در دعوت مردم به شکل وسیعی کم می‌شود و اثری از حضور آنها چون رمضان در بین مردم دیده نمی‌شود و این غیبت ناگهانی تاثیری منفی بر روی مردم دارد و گاهی تعابیر ناپسندی در باره آنها بکار می‌برند؛ از جمله‌ی آن، تشبيه ایشان به زندانیانی است که از زندان رهایی یافته‌اند.
در حالی که شایسته است امور بر عکس می بود و اعمال نیکِ رمضان در بعد از آن منتج به حسناتِ بهتر و بیشتری می‌شد؛ زیرا کسی که لذت شیرینی طاعات و عبادات رمضان را چشیده، لازم است علاوه بر محافظت بر اعمال خالصانه، تلاش کند بر آن بیفزاید و در مسیر دعوت و سوق دادن بیشتر مردم بسوی بندگی و عبادت استقامت کند.
همچنین لازم و شایسته‌ی زندگی انسان دعوتگر این است که دعوت به سوی الله متعال همه جوانب حیاتش را در برگیرد و هر لحظه و هر مکان را به فرصتی برای انجام فریضه دعوت تبدیل کند.
همچنين عوامل و زمینه‌های خاص نیز وجود دارد که سبب کمک به رشد و نشاط فعالیت‌های دعوی در ماه مبارک رمضان می شوند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم:آمادگی و تمایل نفسی و ایمانی مردم در این فرصت گرانقدر برای قبول نصیحت و بیشترین روی‌آوری آنها به عبادت و بندگی خداوند، و از نشانه‌های این تمایل مردم کاهش ساعات کار و اختصاص و فارغ كردن اوقات رمضان به عبادت، امری که شاید در غیر رمضان ممکن نباشد.
به زنجیر کشیده شدن شیطان در ماه مبارک رمضان و عدم فعالیت او چون بقیه ایام سال و کاهش نقش شیطان در گمراهی مردم.
عبادات گروهی و جمعی و ايجاد رقابت و حماسه بین مردم در کار خیر و دست کشیدن از سهل‌انگاری در امور عبادی.
آمادگیِ منظم دعوی بعضی از جماعات و سازمانها وبرنامه‌ریزی منظم برای حضور قاریان قرآن و خطیبان در مساجد و برپایی نمازهای جماعت، البته لازم است بدانیم عبادت فقط در رفتن به مسجد خلاصه نمی‌شود، بلکه مفهوم عبادت گسترده‌تر و شامل کارهای دیگری نیز می شود.
این شور عبادی و معنوی ایجاب می کند که توصیه‌ها و راهکارهایی را نیز برای استمرار این عبادات بعد از رمضان بکار گیریم، که بعضی از آنها را بیان می کنیم:
- ارتباط فردی و مستقیم با مسلمانان رمضانی در جهت تشویق و تاکید بر اهمیت ثبات و استمرار بندگی خداوند.
- تلاش برای آشنایی و ارتباط آگاهانه‌ی اهل مسجد و عبادت با کسانی که در امور عبادی تنبل و سهل انگار هستند و استفاده از توانایی و تجربه‌های این افراد برجسته در امور عبادی و دعوی.
- زنده کردن روح طاعات و عبادات در اذهان مردم و توجه به این امر که خداوند رمضان، پروردگار بقیه‌ی ماه‌های سال نیز می‌باشد.
- شناساندن شیطان و دام و شکارگاه‌هایش برای فساد در بین مردم
- کار برنامه‌ریزی شده برای ادامه و اهتمام به جلساتی که در خلال ماه رمضان برگزار می‌شد، تا در سایر ماه‌های سال نیز برگزار شود.
- تبیین شمولیت و فراگیری عبادت برای مردم و توجه به این امر که همه‌ی کارهای مفید اگر با نیت خالص و برای عمران و آبادانی زمین انجام گیرد عبادت محسوب می شود، و نزد خداوند دارای اجر و پاداش می باشد.
- ایجاد کاروان‌های دعوی برای دعوت و ارتباط با اقشار مختلف مردم در مکان‌هایی که حضور دعوتگران در آن مکان‌ها کمرنگ است.
- تدوین و تهیه برنامه‌های عبادی و در جهت محاسبه نفس، و توزیع آنها در بین مردم که در طراحی این برنامه‌ها و جداول؛ تداوم تلاوت قرآن و محافظت بر نماز و روزه‌ی سنت و صدقه در نظر گرفته شده باشد.
ترجمه: محمود کریمی
