اشتباهات رایج میان روزه داران

ماه مبارک رمضان فرصتی ارزشمند برای نزدیک تر شدن به الله تعالی می باشد، و روزه داری، دارای آداب و رسومی است؛ متاسفانه در میان روزه داران، آدابی به  اشتباه رواج یافته است که در ذیل به ۲۲ مورد از آن اشاره می شود:

۱- متأسفانه عده ای در ماه مبارک رمضان، به برنامه غذایی بیشتر از ارزش های معنوی روزه توجه می کنند؛ این مسئله باعث شده اموال بالایی در این ماه هزینه شود؛ حال اینکه فرد روزه دار قرار است در این ماه تقوا و معنویت بدست آورد.
۲- فاصله طولانی خوردن سحری با نماز فجر؛ برخی روزه داران تنها چند ساعت پس از خواندن نماز تراویح یا نماز عشاء، به خوردن سحری می پردازند که این اشتباه است، سحری باید نزدیک به نماز فجر صرف شود.
۳- نیازی نیست برای روزه گرفتن حتماً بازبان نیت کنیم؛ نیت چیزی است که به قلب انسان مربوط می شود و نیازی به ابراز کلامی آن نیست. شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «به اجماع علمای اسلامی بر زبان آوردن نیت واجب نیست، عموم مسلمانان با نیت روزه می گیرند و روزه آنها صحیح است». (الفتاوی ج ۲۵ ص ۲۷۵).
۴- اگر دیر متوجه شدید که آن روز، روز اول رمضان است، از خوردن و آشامیدن دست کشیده و تا موقع افطار روزه بگیرید.
۵- یکی دیگر از اشتباهات برخی از مردم این است که با وجود آگاهی از اینکه آن شب اولین شب ماه رمضان است نماز تراویح را نمی خوانند.

این کار اشتباه است چون به محض آنکه هلال ماه رویت شد مسلمان وارد اولین شب ماه رمضان شده و سنت است که نماز تراویح را به جماعت در مسجد بخواند.

۶- بسیاری بر این باورند اگر به طور اشتباهی چیزی خورده یا بیاشامند، روزه ی آنان باطل می شود،این نیز باور غلطی است. اگر این عمل را انجام دادید به روزه ی خود ادامه دهید و توجه داشته باشید که نیازی به قضای آن روزه نیست.
۷- برخی عقیده دارند اگر دیدند شخصی روزه دار در حال خوردن یا آشامیدن است نیازی به یادآوری این که روزه دار است، نیست. در صورتی که به گفته ی مرحوم شیخ بن باز، این عمل اشتباه بوده و خدا ما را به امر به معروف و نهی از منکر امر کرده است.
۸- بسیاری از خواهران بر این باورند که حنا روزه را باطل می کند. این مسئله نیز باوری غلط است.
۹- برخی خانم ها عقیده دارند هنگامی که در حال پخت و پز هستند نمی توانند طعم غذا را بچشید، این تصوری اشتباه است. اسلام اعلام کرده تا زمانی که فرد غذا را قورت نداده، روزه وی صحیح می باشد.
۱۰- برخی نیز بر این باورند که مسواک زدن، روزه را باطل می کند،این نیز نادرست است؛ چرا که پیامبر(ص) نیز به هنگام روزه، مسواک می زدند. البته مشروط به اینکه در مسواک و غرغره آب و خمیر مبالغه نشود. رسول اکرم صلى الله علیه و سلم فرمود: «اگر برای امتم دشوار نبود به آنها امر می کردم که به هنگام هر نماز مسواک بزنند».
۱۱- برخی افراد بسیار زودتر از اذان صبح از خوردن دست می کشند؛ آنان این کار را از ترس باطل شدن روزه شان انجام می دهند، این نیز صحت ندارد ؛ چرا که تا شروع اذان صبح می توان خورد و نوشید.
۱۲- از آن طرف نیز برخی بلافاصله بعد از اذان مغرب به صرف شام و افطار روزه  نمی پردازند بلکه برای مدتی افطار را به تاخیر می اندازند ، این باور نیز فاقد هرگونه ریشه فقهی می باشد .
۱۳-  برخی از مردم بر این باورند که تمام طول ماه رمضان را نباید با همسر خود مقاربت داشته باشند ؛ حال اینکه شما تنها زمانی که روزه هستید و در روز نمی توانید به این عمل بپردازید. بین اذان مغرب تا فجر، انجام آن مجاز می باشد. خداوند متعال در آیه ۱۸۷ سوره بقره می فرماید: «احل لکم لیلة الصیام الرفث الی نسائکم هن لباس لکم و انتم لباس لهن» برای شما حلال است درشبی که روزه اید با همسرانتان نزدیکی کنید، آنها لباس شمایند و شما لباس آنان!
۱۴- برخی نیز عقیده دارند نباید تا پایان اذان مغرب، افطار را شروع نمایند؛ این باور نیز غلط است. شما به محض شروع اذان می توانید روزه ی خود را افطار کنید.
۱۵- بسیاری از مردم از دعای قبل از افطار- اللّهُمّ لَکَ صُمتُ وَ بِکَ آمَنتُ وَ عَلَی رِزقِکَ اَفطَرتُ –  غفلت نموده و از آن بهره نمی برند ؛ حال اینکه این لحظه یکی از سه زمانی است که خدا دعای بنده اش را در آن برآورده می سازد.

سنت است وقتی روزه دار نزد کسی دیگر افطار کرد برای او دعا کند کما اینکه رسول الله صلى الله علیه و سلم در حق قومی که ایشان را افطار می داد دعا می کرد.

دعاهای زیر ماثور است

«اَفطَرَ عِندَکُمُ الصّائمونَ وَ اَکَلَ طعامَکُمُ الابرارُ وَ تَنُزَّلَت عَلَیکُم المَلائِکَةُ». (صحیح جامع الصغیر).

«اَللّهُمَّ بارِک لَهُم فیما رَزَقتَهُم وَ اغفِر لَهُم وَارحَمهُم». (به روایت مسلم).

«اَللّهُمَّ اَطعِم مَن اَطعَمَنِی و اسقِ مَن سَقانِی». (به روایت مسلم).
۱۶- بسیاری از روزه داران به اشتباه و از روی غفلت، روزهای پایانی رمضان را اختصاص می دهند به پیشوازی از عید و استقبال از آن ؛ این گونه افراد از فلسفه وماهیت درونی رمضان اطلاعی ندارند.

۱۷- بسیاری از والدین اجازه نمی دهند فرزندانشان به دلیل سن پایین روزه بگیرند. این نیز اشتباه است؛ پیامبر(ص) والدین را تشویق می کند که فرزندانشان را به روزه داری تشویق نموده و در مقابل از ثواب بالای آن برخوردار شوند.
۱۸- برخی از افراد نیز عقیده دارند در طول رمضان نمی توانند آب دهان خود را قورت دهند چرا که گمان می کنند آب دهان روزه را باطل می کند ولی این نیز اشتباه است.
19- برخی نیز بر این باورند که نمی توان در طول ماه مبارک رمضان، از روغن های معطر یا ادکلن استفاده کرد؛ این تصور کاملاً غلط و باطل می باشد.
20- برخی نیز عقیده دارند خون ریزی از بدن و بینی روزه را باطل می کند؛ در حالی که چنین نیست .
21- بعضی از مردم تصور می کنند مضمضه واستنشاق(آب گردانیدن در بینی و دهان) به هنگام وضو، روزه را باطل می کند؛ در حالی که این تصور کاملاً غلط است.

22- از جمله اشتباهات برخی از مردم این است که شب بدون نیت برای روزه می خوابند.

مستحب است هنگامی که روزه دار آگاهی یافت که ماه رمضان فرا رسیده است بر او واجب است که شب به نیت روزه بخوابد. از پیامبر اسلام صلى الله علیه و سلم روایت شده است که فرمود: «هر کس شب رمضان با نیت نخوابد آن روز را روزه نبوده است . (به روایت نسائی).

ایشان همچنین می فرماید: «هر کس شب رمضان و پیش از سپیده دم نیت نکند روزه دار نیست». (به روایت دراقطنی و بیهقی و البانی آن را صحیح دانسته است).

23- اصرار و لجاجت برخی از بیماران کم طاقت و پیر برروزه بودن با وجود حرج و مشقت مذکور در آیات و احادیث ؛کار این مسلمانان که اغلب باعث دردسری و مشقت برای خودشان و افراد دوروبرشان خواهد شد اشتباه است ،چون الله تعالی حرج و سختی را از مردم برداشته است و چنین افرادی نباید روزه بگیرند بلکه فدیه بدهند:وَ عَلَی الّذینَ یطیقونَهُ فِدیةٌ وکسانی که طاقت گرفتن روزه را ندارند فدیه – جریمه ای مادی – بپردازند (بقره:۱۸۵)

24- از جمله اشتباهاتی که برخی روزه داران را با مشکلاتی نیز مواجه می سازد این است هر گاه جنب یا محتلم شدند، چنین می پندارند که روزه آنان باطل است و باید آن را قضا کنند. چه بسا برخی مفتیان جاهل نیز چنین فتواهایی داده اند.نظر درست آن است که روزه چنین افرادی صحیح است و به قضا نیاز ندارد.

تابش