شهروند متمدن کسی است که:
- به شهروندان عادی بیشتر احترام بگذارد تا کسانی که پست و مقام دارند؛
- بتواند سی صفحه در مورد خود، روحیات و افکار خود بدون حتی یک جمله تکراری بنویسد؛
- برای خود به وسعت جهان، احترام قائل باشد؛
- در روز حداقل پانزده دقیقه برای شناخت خود وقت بگذارد؛
- از کسی سؤال خصوصی نپرسد؛
- برای هر سؤالی، چندین پاسخ متفاوت قائل باشد؛
- اختلاف خود با دیگران را با گفت وگو حل کند؛
- مبنای قضاوت در مورد انسان ها: 95 درصد باطن و عمل آن ها، 5 درصد، ظاهرشان؛
- انتظارات خود را از دیگران به حداقل برساند. با توانایی های خود زندگی کند؛
- راست گویی و درست کاری را نه صرفاً یک فضیلت فردی بلکه استوانه آفرینش بداند؛
- برای کل جامعه و آینده آن تلاش کند و نه صرفا در گروه و اطرافیان خود؛
- در روز پانزده دقیقه با گُل و گیاه وقت بگذراند و رنگ ها را تقدیر کند تا بلکه قدری از قدرت، سیاست، پول و خودنمایی فاصله گیرد؛
- در صف خودپرداز بانک، یک متر از کسی که مشغول کار بانکی است فاصله بگیرد؛
- با عذرخواهی، فضای تنش ها را تخفیف دهد؛
- از نیاز به نمایش، عبور کرده باشد؛
- اگر می خواهد ثروتمند شود، نهادهای دولتی و حکومتی را ترک کند؛
- بر کسانی که با او تفاوت فکری و سلیقه ای دارند، القاب نگذارد؛
- در زندگی اجتماعی و سیاسی: 95 درصد فکر و مطالعه و استدلال، 5 درصد حس، شایعات و فضاها؛
- تا بتواند در رانندگی بوق نزند؛
- به گونه ای رفتار کند که صاحبان قدرت سراغ او بیایند و نه بالعکس؛
- بخش مهمی از زندگی خود را برای بجا گذاشتن میراثی ارزشمند برای جامعه، طراحی کند؛
- هنگام به کارانداختن برف پاک کن ها برای شستشوی شیشه ها، اتوموبیل های اطراف را کثیف نکند؛
- برای هر انسانی، مستقل از اینکه چه فکری دارد و به کدام گروه تعلق دارد، ارزش انسانی قائل باشد؛
- از دوستی ها و به خصوص حلقه اول دوستان خود، مانند گُل مراقبت کند؛
- حداقل در دو کار گروهی به طور دائمی، برای فرونشاندن منیت های خود، مشارکت کند؛
- اعتبار فکری افراد را در متون قابل اتکایی که تولید کرده اند، بداند؛
- وارد شبکه ذهنی منتقدین خود شود تا جهان آن ها را بهتر درک کند؛
- در رفتار اجتماعی و اخلاق فردی، قابل پیش بینی باشد؛
- به هیچ فرد، گروه و ملتی دشنام ندهد. با مخالفین خود، حقوقی رفتار کند؛
- شأن و منزلت خود را به مراتب بالاتر از کسانی بداند که پست و مقام و منصب دارند.
دکتر محمود سریع القلم
منبع: بانکی دات آی آر
