طرح دین خدا برای خوشبختی بشر

0 373 خواندن این مطلب 17 دقیقه زمان میبرد

نویسنده: محمد حامدی

به شیوه‌ی فهرست‌وار اصول برنامه‌ی خدا برای خوشبختی بشر بشرح زیر بیان میگردد:

۱. جهان هستی دارای خالقی حکیم، علیم و رحیم است. که این امر پاسخی شایسته به سوالات اساسی بشر می‌باشد. مبنی بر اینکه از کجا آمده‌ام؟ آمدنم بهر چه بود؟ به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم. در اینجا لازم است کتاب‌هایی را که در جهت اثبات وجود خدا و معرفی اسماء ایشان نوشته شده‌ به دقت مطالعه نمود تا به شیوه‌ی استدلالی، این موضوع اثبات گردد.

إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ ۗ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ [سوره اﻷعراف : ۵۴]

پروردگار شما خداوندی است که آسمانها و زمین را در شش دوره بیافرید. سپس به اداره‌ی جهان هستی پرداخت. با (پرده‌ی تاریک) شب، روز را می‌پوشاند و شب شتابان به دنبال روز روان است خورشید و ماه و ستارگان را بیافریده است و جملگی مسخر فرمان او هستند آگاه باشید که تنها او می‌آفریند و تنها او فرمان میدهد. بزرگوار و جاویدان و دارای خیرات فراوان است.

۲. تأثیر اسباب، ذاتی نبوده بلکه انسان باید به فاعل نتایج آنها (که خداوند است) نظر داشته باشد. یعنی اینکه بایستی بعد از مجاهده در زمینه ی بکارگیری اسباب و انجام دعا تاثیر آن را به خالق عالم سپرد تا بر طبق نقشه‌ ای حکیمانه (نه بر طبق خواسته های ما) ، نتایج امور مقرر شوند. که این خود، جهانی از آرامش را تولید میکند.

وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَلِكَ غَدًا * إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ ۚ وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلْ 8عَسَى أَنْ يَهْدِيَنِ رَبِّي لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا [سوره الكهف : ۲۳ و ۲۴]

درباره‌ی هیچ چیز ( بدون مقترن کردن سخن به مشیت خدا) مگو فردا آن را انجام می‌دهم (مگر اینکه بگویی) اگر خدا بخواهد و چون دچار فراموشی شدی پروردگارت را بخاطر آور. بگو امید است پروردگارم مرا (به چیزی) رهنمود کند که از این (چیزی که مدنظر است، سودمندتر و) به خیر و صلاح نزدیکتر باشد.

قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ [سوره اﻷنبياء : ۶۹]

ما به آتش دستور دادیم که ای آتش سرد و سالم شو بر ابراهیم.

3. هدف از خلق انسان و مخلوقات، تأمین سود و کمال آنها است نه تأمین سود خداوند. که این امر ریشه‌ی تمام اعتراضات بشر بر جهان آفرینش و انسان را می‌سوزاند. و از این طریق قسمتی از خوشبختی انسان تأمین و در ایجاد انگیزه‌ی بشر بر عبودیت خداوند مؤثر گردیده و رغبت و میل ایجاد می کند.

هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ [سوره البقرة : ۲۹]

خدا آن کسی است که همه‌ی موجودات و پدیده‌های روی زمین را برای شما آفرید، آنگاه به آسمان پرداخت و از آن هفت آسمان منظم ترتیب داد. خدا دانا و آشنا به هر چیزی است.

۴. حوادث جهان آفرینش از طرحی عالمانه، حکیمانه و رحیمانه در راستای تأمین خوشبختی انسان برخوردار است. یعنی اینکه در حیطه‌ی کار خدا (رویدادها و نتایج افعال) همه‌ی مصالح انسانها تعیین گردیده و انسان، تنها در دایره‌ی کار خود مکلف بر بکارگیری اسباب بوده و نتیجه‌ی کارها را به خداوند می‌سپارد. بدینگونه ریشه‌ی تمام اعتراضات بشر بر حوادث زندگی خشک می‌شود. که این امر در خوشبختی انسان نقش بسزایی دارد.

مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ? لكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ [سوره الحديد : ۲۲ و ۲۳]

هیچ رخدادی در زمین به وقوع نمی پیوندد، یا به شما دست نمی‌دهد، مگر اینکه پیش از آفرینش زمین و خود شما، در کتاب بزرگ و مهمی بوده است و اینکار برای خدا ساده و آسان است. این بدان خاطر است که شما نه بر از دست دادن چیزی غم بخورید که از دستتان رفته است، و نه شادمان بشوید بر آنچه به دستتان رسانده است. خداوند هیچ شخص متکبر و فخرفروشی را دوست نمی دارد.

۵ تفسیر روشن از مقومات جهان هستی: (خدا، انسان، جهان هستی، حیات، انسانهای دیگر و نظام حاکم)

الف) خداوند، خالقی غنی و بی‌نیاز است و برای تأمین خوشبختی مخلوقات، جهان را خلق نموده و جهت اداره‌ی آن، فرمانروا نیز می‌باشد.

ب) انسان موجودی است که در زمینه های مادی و معنوی آماده‌ی رشد بوده و باید رشد کند. در غیر اینصورت در دو جهان از خوشبختی محروم گردیده و بدبخت می‌شود.

ج) جهان هستی از جهتی معلوماتی برای تأمین معرفت قوه‌ی علم در روح انسان بوده یعنی اینکه در این زمینه آیه و نشانه است و از طرفی دیگر امکاناتی برای تأمین نیازهای بشر می‌باشد.

د) بایستی با انسان‌های دیگر رابطه‌ای محبت‌آمیز داشت و تنها با کافران حربی و جنگجو برخورد شدید نمود. همچنین با نظام‌های حاکم بر بشر، باید اینگونه رفتار نمود که اگر آنها بر اساس فرمان خدا کار کنند ، موضع ما در برابر آنها فرمانبرداری، اطاعت و نصیحت است. و اگر بر اساس برنامه ی غیر خدا کار کنند ، باید در زمینه ی اصلاح آنها کوشید. در غیر این‌ صورت باید از مصدر قدرت حذف شوند.

ه) حیات نیز بر دوگونه است : ۱. حیات مومنانه : که منجر به تأمین خوشبختی در دو جهان می‌شود.۲. غیر مومنانه د که منجر به کسب بدبختی در دو جهان می‌شود.

پروردگار شما خداوندی است که آسمان‌ها و زمین را در شش دوره بیافرید. سپس به اداره‌ی جهان هستی پرداخت. با (پرده‌ی تاریک) شب، روز را می‌پوشاند و شب شتابان به دنبال روز روان است. خورشید و ماه و ستارگان را بیافریده است و جملگی مسخر فرمان او هستند. آگاه باشید که تنها او می‌آفریند و تنها او فرمان می‌دهد. بزرگوار و جاویدان و دارای خیرات فراوان، خداوندی است که پروردگار جهانیان است.

۶. انسان در جهان هستی از لحاظ مراتب وجود بعد از خداوند قرار می‌گیرد و جهان هستی و ملائکه خادم انسان هستند. البته این در صورتی است که انسان ، مومنانه زندگی نماید. اما اگر بصورت غیرمومنانه عمل نماید ، در زمره ی پست‌ترین مخلوقات ، قرار می گیرد. یعنی اینکه از لحاظ مراتب وجود به پایین ترین درجه ی مخلوقات منتقل می‌گردد.

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا [سوره اﻹسراء : ۷۰]

ما آدمیزادگان را گرامی داشته‌ایم، و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب‌های گوناگون) حمل کرده‌ایم، و از چیزهای پاکیزه و خوشمزه روزیشان نموده‌ایم، و بر بسیاری از آفریدگان خود کاملاً برتریشان داده‌ایم.

۷. تفسیر روشن و راضی کننده از فلسفه‌ی حیات، که همان آزمایش و امتحان انسان است. یعنی اینکه انسان در حیات دنیا به ادای وظیفه ی امتحان پرداخته و بعد از مرگ به پاداش و نتیجه‌ی آن نایل می‌شود. که این تفکر ، توقعات منطقی از حیات دنیا را تنظیم می‌کند.

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ [سوره الملك : ۲]

همان کسی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدامتان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود. او چیره و توانا و آمرزگار و بخشاینده است.

۸. تفسیر روشن و رضایت بخش از ناملایمات زندگی، بدین معنی که آن‌ها از وسایل امتحان انسان هستند نه مانع و مزاحم خوشبختی او.

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ? الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ [سوره البقرة : ۱۵۵ و ۱۵۶]

و قطعاً شما را با برخی از (امور همچون) ترس و گرسنگی و کاهش مالی و جانی و کمبود میوه‌ها، آزمایش می‌کنیم، و مژده بده به بردباران. آن کسانی که هنگامی که بلایی بدانان می‌رسد، می‌گویند: ما از آن خداییم و به سوی او باز می‌گردیم.

۹. برخورداری از زندگی با عزت و دوری از ذلت: زیرا انسان سود و زیان را در اختیار غیر خدا نمی‌داند تا بخاطر ترس از آنها ذلیل شود. بلکه آنها را فقط در دست خدا می‌داند. لذا تنها بر بکارگیری اسباب مشغول شده و نتیجه‌ی امور را از خداوند میخواهد و لاغیر.

فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ [سوره التغابن : ۸]

ایمان بیاورید به خدا و پیغمبرش و نوری که نازل کرده‌ایم. خداوند کاملاً آگاه از هر آن‌چیزی است که انجام می‌دهید.

۱۰. جوابگویی به میل بقا و ابدیت‌خواهی انسان از طریق حیات اخروی و بهشت ابدی.

قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ [سوره الجمعة : ۸]

بگو: قطعاً مرگی که از آن می‌گریزید، سرانجام با شما رویاروی می‌گردد و شما را درمی‌یابد، بعد از آن به سوی کسی برگردانده می‌شوید که از پنهان و آشکار آگاه است، و شما را از آنچه کرده‌اید باخبر می‌گرداند.

۱۱. جوابگویی به کمال مطلق خواهی و بینهایت خواهی بشر در دنیا و آخرت.

قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ ۚ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاءً وَمَصِيرًا ? لهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ ۚ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْئُولًا [سوره الفرقان : ۱۵ و ۱۶]

(ای پیغمبر! بدیشان) بگو: آیا این بهتر است، یا بهشت جاویدانی که به پرهیزکاران وعده داده شده است؟ (بهشتی که برابر وعده‌ی الهی توسط انبیاء) هم پاداش (اعمال دنیوی) آنان است و هم جایگاه و قرارگاه (سرمدی) ایشان. هرچه بخواهند در آنجا موجود و برای آنان فراهم است. و برای همیشه در آنجا خواهند ماند. این نعمتها وعده‌ی خدا بوده است. وعده‌ای که تحقق آن را از خدا خواسته‌اند.

۱۲. برخورداری کامل و ممکن در حیات دنیا از نعمات مادی و معنوی بر طبق فرمان خدا.

قُل لَّن يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ [سوره التوبه : ۵۱]

بگو: «هیچ حادثه‌ای برای ما رخ نمی‌دهد، مگر آنچه خداوند برای ما نوشته و مقرّر داشته است؛ او مولا (و سرپرست) ماست؛ و مؤمنان باید تنها بر خدا توکّل کنند!»

۱۳. مقدرات الهی مرتبط با زندگی انسان‌ها با مزاحمت دیگران حذف نمی‌شوند. و آن یعنی اینکه نه در دنیا و نه در آخرت ، مزاحمتی (در دایره‌ی کار خدا و نتایج افعال) برای انسان وجود نداشته و به آنچه مقدر است ، خواهیم رسید (البته بعد از تلاش و بکارگیری اسباب). بنابراین هیچ کس نمی‌تواند در این مورد ، کاری را صورت دهد.

وَإِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِن يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ [سوره یونس : ۱۰۷]

و اگر خداوند، (برای امتحان یا کیفر گناه،) زیانی به تو رساند، هیچ کس جز او آن را برطرف نمی‌سازد؛ و اگر اراده خیری برای تو کند، هیچ کس مانع فضل او نخواهد شد! آنرا به هر کس از بندگانش بخواهد می‌رساند؛ و او غفور و رحیم است!»

۱۴. وجود بیماری‌های جسمی و روحی با فلسفه‌ی خلق انسان (امتحان با خوشیها و ناخوشیها) ، متناسب است.

لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ [سوره بلد : ۴]

ما انسان را برای رنج و محنت آفریده‌ایم (نه برای راحتی و آسایش).

۱۵. تأمین مطلق عدالت اجتماعی در دو جهان(در دنیا در حد ممکن و در آخرت بطور مطلق) وحل کامل اختلافات بشر در دنیا و آخرت در تمام امور.

قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ [سوره غافر : ۴۸]

مستکبران می‌گویند: «ما همگی در آن هستیم، زیرا خداوند در میان بندگانش (بعدالت) حکم کرده است!»

۱۶. حذف غم و ترس منفی از زندگی بر اساس ایمان به سنت ابتلا و قضا و قدر که در صفحات بعدی به تفصیل بدان‌ها خواهیم پرداخت.

إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ? أولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ [سوره احقاف ۱۳ و ۱۴]

کسانی که گفتند: «پروردگار ما اللّه است»، سپس استقامت کردند، نه ترسی برای آنان است و نه اندوهگین می‌شوند. آنها اهل بهشتند و جاودانه در آن می‌مانند؛ این پاداش اعمالی است که انجام می‌دادند.

۱۷. تأمین آرزوهای انسان در سه مرحله از مراتب وجود:

الف) در حیات دنیا: از طریق اجرای امتحان الهی توسط خوشیها و ناخوشیها به قسمتی ازآرزوهای ممکن و حکیمانه‌ی انسان جواب داده می‌شود که همین مقدار از بهره‌ی مادی بی‌باوران بیشتر و کاملتر است. (البته در حکومت اسلامی).

ب) در حیات برزخی: در این مرحله درد و رنج انسان تمام می‌شود و تنعم شروع شده و بدینوسیله قسمتی دیگر از آرزوهای انسان تأمین می‌گردد.

ج) در حیات اخروی: تنعم کامل و بی‌مانع ابدی شروع می‌شود و به تمام آرزوهای بی‌نهایت بشر پاسخ داده می‌شود.

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ [سوره نحل ۹۷]

هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند، خواهیم داد.

۱۸. وجود برنامه‌ی کامل خوشبختی از جانب خداوند.

قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَائِكُمْ مَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ ۚ قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ ۗ أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى ۖ فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ [سوره يونس : ۳۵]

بگو: آیا از این شریکان شما کسی هست که به سوی حق راه نماید. بگو: خدا راه حق را می‌نماید. آیا آن کس که راه راست را نشان می‌دهد سزاوارتر است که پیروی شود یا کسی که راهی نمی‌نماید و بلکه باید خودش راهنمایی گردد. شما را چه می‌شود این چه حکمی است که می‌کنید.

۱۹. مکانیسم خوشبختی انسان براساس دین در دنیا در ارتباط با استفاده از نعمت‌ها به قرار زیر است:

الف) جوابگویی به نیازهای غریزی انسان برابر وسعش به شیوه‌ی حلال.

ب) آموزش و تعیین هدف از بکارگیری نعمت‌ها، یعنی کسب رشد کامل جسمی و روحی.

ج) ایثار در بخشش نعمت‌ها به دیگران.

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ [سوره النحل : ۹۷]

هرکس چه زن چه مرد کار شایسته‌ای انجام دهد و مؤمن باشد، به او زندگی پاکیزه و خوشایندی می‌بخشیم و پاداش آنان را بر طبق بهترین کارهایشان خواهیم داد.

۲۰. خلق جهان و تسخیر آن برای انسان ، بخاطر استفاده‌ی ایشان بوده نه منع از آن (حرام‌ها همان مضرات هستند و حلال‌ها و واجبات همان مفیدها).

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ [سوره البقرة : ۱۶۸]

ای مردم! از آنچه در زمین است و حلال و پاکیزه است بخورید، و پا به پای اهریمن راه نیفتید بی‌گمان او دشمن آشکار شما است.

۲۱. بیان خوشبختی از طریق معانی لغوی و اصطلاحی (اله، رب، رحمان و رحیم، عبادت، استعانت و خلافت الهی) که طریقه‌ی درست جلب نفع و دفع ضرر را مشخص می‌کنند.

اله: به فرمانروا و فریادرسی که جلب کننده‌ی منافع و دفع‌کننده‌ی ضررها و کنترل‌کننده‌ی مخلوقات است اله گفته می‌شود.

رب: به پرورش دهنده‌ای که جلب کننده‌ی منافع و دفع کننده‌ی ضررها و کنترل ‌کننده و فرمانروا و فریادرس باشد رب گفته می‌شود.

رحمان و رحیم: جلب کننده‌ی منافع و دفع‌کننده‌ی ضررها.

استعانت: بعد از بکارگیری اسباب و وسایل مورد نیاز، نتیجه‌ی کارها را از خداوند طلبیدن که به این کار استعانت گفته می‌شود.

عبادت:. به بهره‌برداری صحیح از نعمات بر طبق فرمان خدا جهت کسب کمال و رشد در دو جهان، عبادت گفته می‌شود.

خلافت الهی: به آبادانی زمین و تزکیه‌ی نفس خلافت الهی گفته می‌شود.

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ☘️ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ☘️ مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ☘️ إيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ☘️ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ [سوره الفاتحة ۲ تا ۶]

ستایش خداوندی را سزاست که پروردگار جهانیان است. بخشنده و مهربان است. مالک روز سزا و جزا است. تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌طلبیم. ما را به راه راست راهنمایی فرما.

۲۲. خوشبختی مورد نظر دین خدا قابل اجرا و واقعگرایانه است نه ایده‌آل و خیال‌بافانه.

وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَىٰ [سوره اعلی ۸]

ما تو را برای شریعت ساده و آسان آماده می‌سازیم.

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [سوره‌ی بقره ۱۸۵]

(روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهی که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است. پس آن کس از شما که در ماه رمضان در حضر باشد، روزه بدارد! و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهای دیگری را به جای آن، روزه بگیرد! خداوند، راحتی شما را می‌خواهد، نه زحمت شما را! هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزاری کنید!

۲۳ (۱).کار مؤمن عجیب است. زیرا همه‌ی کارهایش منجر به خیر می‌شود به این صورت که در هنگام وجود نعمت، شکر می‌گذارد. یعنی نعمت را طبق فرمان خداوند بکار می‌گیرد و از ثمره‌اش برخوردار می‌شود. و اگر مصیبت غیر قابل علاجی ببیند صبر می‌کند. اما چگونه و با تکیه بر چه معارفی صبر می‌کند؟ از طریق معارف زیر می‌توان صابر شد.

الف ) مؤمن معتقد است حیات دنیا با خوشیها و ناخوشیهایش تنها برای امتحان است نه زندگی بی‌مانع و هواپرستانه.

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ [سوره ملک ۲]

آن کس که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل می‌کنید، و او شکست‌ناپذیر و بخشنده است.

ب) حیات دنیا موقت است و ناراحتی‌هایش گذرا می‌باشد ولی حیات اخروی ابدی است.

لَٰكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِّنْ عِندِ اللَّهِ وَمَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ لِّلْأَبْرَارِ [سوره آل‌عمران ۱۹۸]

ولی کسانی (که ایمان دارند، و) از پروردگارشان می‌پرهیزند، برای آنها باغهایی از بهشت است، که از زیر درختانش نهرها جاری است؛ همیشه در آن خواهند بود. این، نخستین پذیرایی است که از سوی خداوند به آنها می‌رسد؛ و آنچه در نزد خداست، برای نیکان بهتر است!

ج) زندگی دنیا و ناراحتی‌هایش برای همه‌ی انسان‌هاست، چه مؤمن و چه غیر مؤمن.

إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ (سوره آل عمران ۱۴۰)

اگر (در میدان احد،) به شما جراحتی رسید (و ضربه‌ای وارد شد)، به آن جمعیّت نیز (در میدان بدر)، جراحتی همانند آن وارد گردید. و ما این روزها(ی پیروزی و شکست) را در میان مردم می‌گردانیم؛ (-و این خاصیّت زندگی دنیاست-) تا خدا، افرادی را که ایمان آورده‌اند، بداند (و شناخته شوند)؛ و خداوند از میان شما، شاهدانی بگیرد. و خدا ظالمان را دوست نمی‌دارد.

د) مؤمن به پاداش اخروی امید دارد ولی بی‌ایمان باور ندارد.

وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ (سوره جاثیه ۲۴)

آنها گفتند: «چیزی جز همین زندگی دنیای ما در کار نیست؛ گروهی از ما می‌میرند و گروهی جای آنها را می‌گیرند؛ و جز طبیعت و روزگار ما را هلاک نمی‌کند!» آنان به این سخن که می‌گویند علمی ندارند، بلکه تنها حدس می‌زنند (و گمانی بی‌پایه دارند)!

ه) درخواست مؤمن از خداوند این است که مصیبتش را در دینش قرار ندهد یعنی دینش را از آن طریق نگیرد.

وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (سوره بقره ۲۵۰)

و هنگامی که در برابر (*جالوت*) و سپاهیان او قرارگرفتند گفتند: «پروردگارا! پیمانه شکیبایی و استقامت را بر ما بریز! و قدمهای ما را ثابت بدار! و ما را بر جمعیّت کافران، پیروز بگردان!

۲۳ (۲). و) اگر انسان با سختی‌ها امتحان شود دو حالت دارد:

۱. در مقابل آن در دنیا، نعمتی دیگر دریافت می‌کند.

۲. انسان مسلمان بخاطر تحمل سختی‌ها در روز قیامت پاداش عظیمی دریافت می‌کند.

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ وَعَسَىٰ أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ (سوره بقره ۲۱۶)

جهاد در راه خدا، بر شما مقرّر شد؛ در حالی که برایتان ناخوشایند است. چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آن که خیرِ شما در آن است. و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شرِّ شما در آن است. و خدا می‌داند، و شما نمی‌دانید.

☘️☘️☘️☘️☘️☘️

ز) به دنبال و همراه هر ناراحتی، آرامش و پاداشی وجود دارد.

وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ إِن تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (سوره نساء ۱۰۴)

و در راه تعقیب دشمن، (هرگز) سست نشوید! (زیرا) اگر شما درد و رنج می‌بینید، آنها نیز همانند شما درد و رنج می‌بینند؛ ولی شما امیدی از خدا دارید که آنها ندارند؛ و خداوند، دانا و حکیم است.

ح) بعضی از ناراحتی‌ها به تنهایی بر انسان تحمیل می‌شود اما بعضی دیگر را عموم مردم به دوش می‌کشند.

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ [سوره العصر : ۳]

مگر کسانی که ایمان می‌آورند و کارهای شایسته و بایسته می‌کنند و همدیگر را به تمسک به حق سفارش می‌کنند، و یکدیگر را به شکیبایی توصیه نمایند.

ط) تفسیر مرگ نزد مسلمانان شروع وصول به بهشت ابدی است.

يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ☘️ ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ☘️ فادْخُلِي فِي عِبَادِي ☘️ وادْخُلِي جَنَّتِي [سوره الفجر : ۲۷ تا ۳۰]

ای انسان آسوده خاطر. به سوی پروردگارت بازگرد، در حالی که تو خوشنودی و (خدا هم) از تو خوشنود (است). به میان بندگانم درآی. و به بهشت من داخل شو.

۲۴. دین وعده‌ی تأمین تمام آرزوهای بشر را در حیات دنیا نمی‌دهد زیرا گنجایش ندارد (اشاره به موانع خوشبختی از دیدگاه مکاتب بشری).

يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ [سوره غافر : ۳۹]

ای قوم من! این حیات دنیوی کالای ناچیزی است، و آخرت سرای ماندگاری و استقرار است.

۲۵. توقع دینداران از حیات دنیا به قرار زیر است:

الف) ادای وظیفه‌ی امتحان الهی و کسب خوشبختی در دو جهان از طریق آن .

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ [سوره ملک :۲]

ب) تأمین زندگی مادی و معنوی مورد رضایت خداوند در حد مورد نیاز و ممکن‌الوصول در دنیا.

ج) داشتن رضایت به قضا و قدر الهی بعد از تلاش مجاهدانه‌ی انسان در زمینه ی بکارگیری اسباب.

قُل لَّن يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ [سوره توبه : ۵۱]

د) عمران و آبادانی مادی و معنوی زمین.

وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ [سوره هود : ۶۱]

و بسوی قوم «ثمود»، برادرشان «صالح» را (فرستادیم)؛ گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! اوست که شما را از زمین آفرید، و آبادی آن را به شما واگذاشت! از او آمرزش بطلبید، سپس به سوی او بازگردید، که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک، و اجابت‌کننده (خواسته‌های آنها) است!»

ه)تشکیل حکومت اسلامی عادلانه .

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ [سوره حدید : ۲۵]

ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‌کند بی‌آنکه او را ببینند؛ خداوند قوّی و شکست‌ناپذیر است!

و) دعوت سایر انسان‌ها به راه ایمان و خوشبختی.

ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ [سوره نحل : ۱۲۵]

با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن! پروردگارت، از هر کسی بهتر می‌داند چه کسی از راه او گمراه شده است؛ و او به هدایت‌یافتگان داناتر است.

۲۶. علاج بیماری افسردگی براساس تفسیر صحیح از زندگی و هماهنگی توقعات انسان با آرزوهای حاصله.

أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ☘️ الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ [سوره يونس : ۶۲ و ۶۳]

هان! بی‌گمان دوستان خداوند ترسی بر آنان نیست و غمگین نمی‌گردند. (دوستان خداوند) کسانی‌اند که ایمان آورده‌اند و تقوا پیشه کرده‌اند.

۲۷. پاک شدن از گناهان و آثار ویرانگر آنها و رسیدن به آرامش روانی از طریق آن.

الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ [سوره الرعد : ۲۸]

آن کسانی که ایمان می‌آورند و دلهایشان با یاد خدا سکون و آرامش پیدا می‌کند، هان! دلها با یاد خدا آرام می‌گیرند.

محمد حامدی – بانه

از طريق

منبع

برچسب ها