مقدمه:
در هر جامعه ای انسانهای بزرگی وجود دارند که زینت بخش آن هستند، کسانی که با ارائه خدمات ماندگار، وفاداری خود را به مردمان و جامعه خویش ثابت کرده اند.
در برخی جوامع نسبت به این انسان های بزرگ با احترام و تجلیل رفتار می شود، ولی متاسفانه در کشورهای جهان سوم و اسلامی غالباً نه تنها خبری از این بزرگداشت ها و تقدیر ها نیست بلکه گاها در حق آنان اجحاف هم میشود!
یکی از این اقشار تاثیرگذار، علما و دعوتگران هستند که این روزها بیش از هر زمان دیگری غریب و تنها به نظر می رسند!
عالمان بزرگی با کوله باری از خدمت و تدریس و افتا در کردستان را سراغ داریم که در حیات و مماتشان کسی از آنان تجلیل نکرده و نامی از آنها برده نمی شود….علما و دعوتگرانی که تمام عمر خود را وقف مسجد و حجره و دعوت کرده اند و متاسفانه بی تظمی و یا خودسانسوری باعث شده که زمانی را برای نوشتن خاطرات و بیوگرافی خود اختصاص ندهند و به همین خاطر است که نسل امروز چیزی درباره خدمات و زحمات و سابقه درخشان آنان نمی داند….
ناگفته نماند که بخشی از این تقصیر به این عالمان برمیگردد و بخشی نیز به فرزندانشان و بالاخره بخش دیگر نیز به اصحاب رسانه که آنگونه که شایسته است برای معرفی آنان گام بر نداشته است…
چند سال پیش طی تماسی که با یکی از فرزندان ماموستا عبداللهی داشتیم از ایشان درخواست کردیم که مصاحبه و گفت و گویی با پدر بزرگوارشان ترتیب دهند اگرچه آن سالها ماموستا در صحت و سلامتی کامل به سر می بردند ولی به دلایلی همچون مشغله زیاد و البته ملاحظات دیگر این گفتگو مقدور نشد تا اینکه چند ماه پیش بار دیگر بر ضرورت انجام یک گفتگوی صمیمی و مصاحبه با استاد عبداللهی تاکید کردیم که علی رغم بیماری و خانه نشینی ماموستا این مصاحبه تهیه و آماده شد. جا دارد از تلاش دلسوزانه خواهر بزرگوار زیور عبداللهی و البته همراهی و مهربانی ماموستا عبداللهی صمیمانه تشکر کنم.
ماموستا عبداللهی یکی از معدود دعوتگرانی است که در منطقه سردشت و بانه خدمات فراوانی را ارائه داده و زحمات فراوانی کشیده است که بر ماست گوشه ای از این تاریخ را که او ساخته است برای نسل حاضر و آیندگان بازگو کنیم..
امیدواریم مصاحبه پیشرو در این زمینه مفید واقع گردد.
سۆزی مێحڕاب
******************************************************************************************************
سلام علیکم خدمت شما استاد گرامی عرض سلام و احترام دارم
سوال۱- اگر چه مامۆستا عبدالله عبداللهی برای بیشتر ما شخصیتی شناخته شده است ولی شناختن بزرگان از زبان خودشان چیز دیگریست بنابراین ممنون می شوم خودتان را به اعضا و یاران سۆزی مێحڕاب معرفی بفرمایید.
پاسخ: عرض سلام دارم خدمت شما عزیزانم
بنده عبداله عبدالهی فرزند ملا احمد متولد ۱۳۳۸ هجری شمسی هستم و در روستای کانی برد شهرستان بانه به دنیا آمده ام و در حال حاضر در شهر بانه سکونت دارم.
سوال۲-استاد گرامی لطفاً از دوران طلبگی تان برای ما توضیح بفرمایید که کجا و نزد چه اساتیدی و چند سال درس خوانده اید؟ از کدام اساتید بیشتر تاثیر پذیرفته اید، لطفا ویژگیهای بارز آن اساتید را برایمان تعریف کنید
پاسخ: بنده در همان اوایل کودکی به آموختن علوم دینی مشغول شدم، آنچه به خاطر دارم از آن دوران این چنین است؛ تاریخ ۱۳۵۰/۱/۲۰ در خدمت ماموستا محمدسعیدی در روستای گەورەدار شروع به طلبگی کردم و سپس به خدمت ماموستا عبدالرحمن سعیدی در روستای مزرلان رفتم (ایشان در سالهای اوایل انقلاب امام جمعه سردشت بودند) و بعد از ایشان در بانه در خدمت تا دوران مستعدی- رتبه ای در درس طلبگی- ماموستا شیخ جلال حسینی ادامه تحصیل دادم.
هنگامی که به رتبه مستعدی رسیدم به سردشت رفتم و در خدمت ماموستاحسین سعیدی ادامه دادم و بعد از ایشان دوباره مدتی به روستای مزرلان بانه خدمت ماموستا رحمان سعیدی بازگشتم و بعد از ایشان به مسجد خدری بانه رفته و در خدمت ماموستا سیدمحمد خدری و سپس در مسجد خان بانه در خدمت ماموستا محمد مدرس به تحصیل ادامه دادم. بعدا نزد ماموستا علی و ماموستا جلال حسامی و سپس دوباره به سردشت رفتم و در خدمت ماموستا علی محمودی خانقاه ادامه درس دادم و بعد از ایشان باز هم خدمت حاجی ماموستای مزرلان بازگشتم و مدتی پیش ایشان ماندم و بعد از مدتی به خدمت ماموستا عبدالله سوری رسیدم که در روستای کیوەرۆی بانە بود و در محضرشان درس خواندم.
و بعد از ایشان و در اواخر ایام تحصیلات به خدمت حاجی ماموستای مزرلان بازگشتم و به درس ادامه دادم و سپس در سال ۵۶ به خدمت ماموستا شیخ جلال حسینی بازگشتم و در خدمت ایشان و در مسجد یوسف آغای بانه اجازه نامه تدریس و فتوا دریافت کردم.
کسانی که بیشترین تاثیر را بر من داشته اند عبارتند از ماموستایان حاجی ماموستای مزرلان و ماموستاشیخ جلال حسینی و حاجی ماموستاعلی خانقاه سردشت که از خداوند می خواهم همگی را مورد رحمت و مغفرت خود قرار دهد.
سوال۳- آیا استاد عبداللهی خارج از ایران هم درس خوانده اند و در چه کشورها و چه شهرهایی و نزد چه اساتیدی درس خوانده اید؟
پاسخ: تنها نزد ماموستا احمد کانی شوان در یکی از روستاهای کوردستان عراق تحصیل کرده ام.
سوال ۴-آیا استاد عبداللهی علاوه بر تحصیلات حوزوی تحصیلات و مدرک دانشگاهی هم دارند یا خیر؟
پاسخ: مدرک دانشگاهی ندارم اما بخاطر تالیفاتی که داشتم در آزمون معادل فوق لیسانس پذیرفته شدم که متاسفانه بدلیل مشغله زیاد نتوانستم پایان نامه مربوطه را به اتمام برسانم!
سوال ۵-ظاهراً مدت‌زمانی در شهرستان سردشت و در مسجد جامع آن شهر به تدریس و امامت اشتغال داشتید از حال و هوای سال های سردشت برای ما تعریف کنید، به نظر شما مردمان سردشت ویژگی های منحصر به فردی نسبت به سایر شهرها و مناطق ندارند؟
پاسخ: شکی نیست که مردمان سردشت خیلی مهمان نواز و غریب نوازند و خیلی در خدمت اهل علم هستند، آن دورانی که در مسجد جامع سردشت خدمت می کردم و چندین طلبه داشتم دوران طلایی خدمت دینی من بود و از اول تا آخر همه علوم را آنجا درس می دادم…در مواقعی به صورت همزمان و در یک روز به ۱۲ طلبه درس می دادم!
آن دوران خوش و خرم تنها ۶سال به طول انجامید، حدود سال های ۷۰ تا۷۵ شمسی و چون مرا از ادامه امامت در مسجد جامع محروم و منع کردند ناگزیر شدم به شغل آزاد روی آورم و بعد از چندسال که به این نتیجه رسیدند که نیت من فقط خدمت به مردم و دین بوده اجازه دادند به صورت کاملا خیرخواهانه و بدون دریافت حقوق و مزدی در مسجد حضرت علی سردشت امامت کنم.
سوال۶-شیرین ترین خاطره شما در باره قرآن را می شنویم
پاسخ: قرآن برای من سراسر شیرین و دلنشین است و شیرین ترین خاطره من این بود که در مسابقات استانی حفظ قرآن در دو سال پی در پی رتبه اول استانی را بدست آوردم و در سالی دیگر مقام سوم کشوری حفظ کل قرآن را کسب کردم!
لازم به ذکر است بنده در سن ۳۵ سالگی کل قرآن را در طول یک سال و نیم حفظ کردم و خوب بخاطر دارم که سوره بقره را تنها در مدت یک هفته حفظ کردم!
خاطره شیرینی که از حفظ کل قرآن دارم این بود که مرحوم ماموستا شیخ رئوف نقشبندی به عنوان جایزه تفسیر صفی علیشاه که به زبان فارسی است و نویسنده آن اهل سنت است را به من داده و با دست خط مبارکشان روی جلد کتاب نوشتند: به پاس حفظ کل قرآن این تفسیر نفیس را به شما تقدیم می کنم!
سوال۷- آیا ذوق شعر و شاعری دارید و آیا تاکنون موفق به ترجمه و یا تالیف کتاب یا کتبی شده اید؟ اگر پاسخ مثبت است نام و مشخصات آن ها را ذکر بفرمایید
پاسخ: الحمدلله بنده تالیفات و ترجمه های زیادی دارم که متاسفانه اکثرشان را یا چاپ نکرده ام یا هنوز تمام نکرده ام و بنده در همه علوم ۱۲ گانه(صرف نحو کلام بدیع بیان منطق اصول علوم قرآن) تالیفات ویژه دارم! و تاکنون حدود ۴۰ مقاله در مورد علوم قرآنی تالیف کرده ام.
و در زمینه شعر نیز بنده به ۳ زبان کوردی و فارسی و عربی شعر سروده ام…
از جمله کتابهایی که به زیور چاپ آراسته شده اند:
-آیین تربیتی تابعین
-الدرة الفریضة فی مبحث العقیدة به زبان عربی که به صورت شعر فارسی ترجمه کرده ام
-فقه جامع بانوان
-احکام القرآن
– تجارب الامم (تاریخ)
-قصص الایمان
۸سوال- چرا ترجمه و تالیف در بین علمای ما بسیار کم رونق و اندک است، مقصر اصلی این کم کاری کیست ؟
پاسخ: اگر چه مقصر اصلی خودمان هستیم اما عواملی هم دخیل است از جمله اینکه فضای امامت مسجد طوریی است که بیشتر وقت یک ماموستا برای کارهای کم اهمیت مثل تعزیه و مصالحه و مراسمات و دعوتی ها و سیر و سیاحت های اضافی هدر می رود و وقتی برای ماموستا نمی ماند که به تالیف و تحقیق بپردازد!
سوال۹- تلخ ترین خاطره شما در طول تدریس و خدمت دینی تان را می شنویم.
پاسخ: تلخ ترین خاطره من هنگامی بود که بخاطر شیطنت و حسادت برخی ماموستایان هم مذهب و همشهری! بنده را از ادامه خدمت در مسجد جامع سردشت محروم ساختند!
سوال۱۰- اگر از شما خواهش کنیم نام چند عالم برجسته و فقیه توانای کردستانات را بگویید آنان کیان خواهند بود؟
پاسخ: اکثر این علمایی که می خواهم برایتان نام ببرم فوت کرده اند مثل ماموستا شیخ جلال حسینی، ماموستا ملا عبداله شیخ ملا علی از بانه، ماموستاملا علی خانقاه، ماموستا ملا شیخ رئوف نقشبندی از سردشت و ماموستا ملاعبدالله احمدیان در مهاباد.
سوال۱۱- از حضورتان در شهرستان بانه بگویید دعوت و امامت در این شهرستان چگونه است؟
پاسخ: به قول معروف به هرجا بنگری آسمانش کبود است، اوقات بنده به عنوان امام جماعت مسجد در اینجا هم بیشتر صرف امور کم اهمیتی مثل تعزیه و مصالحه و دعوتی ادارات و … شده و می شود و از انجام اموری مثل تدریس و کلاس درس بازمانده ام! متاسفانه در بانه هم برخی افراد مانع شدند تا آن طور که خدا و دین می فرمایند خدمت و امامت کنم!
سوال۱۲- ظاهرا چند سالی هم در خارج از مسجد به فعالیت اجتماعی و بازرگانی اشتغال داشته اید از آن تجربه بگویید.
پاسخ: بعد از محروم شدن من درسال ۷۵ از امامت مسجد جامع سردشت مردم مهربان سردشت خیلی بنده را حمایت کردند و به من کمک کردند تا بتوانم شغل آزاد داشته باشم و اکثر این تالیفاتی که دارم برمی گردد به آن زمان که شغل آزاد داشتم و امام جماعت مسجد نبودم!
در آن دوران مغازه خواروبار داشتم و بعدا در مرز کیلی و قاسمه ره ش مشغول بازرگانی بودم و ۵سالی هم عضو هیت مدیره مسکن و حتی رئیس شرکت مرزنشینان سردشت بودم و خدا را شکر در زمینه بازرگانی خیلی موفق بودم!
سوال۱۳- همچنانکه استحضار دارید امروزه با کمبود حجره و طلبه مواجهیم؛ علل این پدیده را در چه می دانید؛ آیا ماموستایان مقصرند یا مردم و یا این از اقتضائات زمانه ماست؟
پاسخ: برای این پدیده ناخواسته علل زیادی وجود دارد از جمله آن می توان به سخت گیری ها و بهانه جویی های عده ای، بی تفاوتی مردم نسبت به تربیت ماموستا برای آینده و کم کاری و عدم فعالیت ماموستاها به عنوان مهم ترین عوامل خالی بودن حجره ها از طلبه اشاره کرد.
سوال۱۴- استاد عزیز آیا قبول دارید میزان مراجعه مردم و بویژه جوانان به علما و مساجد و ماموستایان به شدت کاهش پیدا کرده است، اگر پاسختان مثبت است بفرمایید چرا؟ به نظر شما یک دعوتگر موفق در عصر حاضر باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟
پاسخ: بله قبول دارم و علت آن بیشتر برمی گردد به اینکه ماموستاها را مجبور می کنند که برخلاف میل باطنی خود انجام وظیفه کنند و شرایط طوری است که در هر زمینه دینی باید از مقامات کسب تکلیف کنیم و مردم و خصوصا جوانان این را دوست ندارند و از ما دور می شوند!
به نظر من ماموستا باید مسقل باشد و ربطی به سیاست و پست و مقام و حزب گرایی نداشته باشد و به قول سعدی چشمه گوارا باشد
سعدی می فرماید: هر کجا بود چشمه ای شیرین مردم و مرغ و مور گرد آیند!
یک دعوتگر اگر بخواهد موفق باشد باید وارد بازار سیاست نشود و فقط به تربیت و فقط به تربیت و فقط به تربیت بچسبد و کاری به این نداشته باشد که رئیس کیست و کی حاکم است! و این را بداند که در اصل این دین هست که بردل ها حکمرانی می کند و الله حاکم هست و یک دعوتگر دینی باید میانه رو باشد نه اهل افراط و تفریط که اگر اینگونه باشد حتما موفق خواهد شد.
سوال۱۵- دعوت و حضور دعوتگران و ماموستایان در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی( واتساپ، تلگرام و اینستاگرام و فیس بوک ) را تا چه اندازه ضروری می دانید؟
پاسخ: باتوجه به اینکه امروزه رسانه های جمعی و مجازی در دنیا بخشی از زندگی مردم شده اند خیلی ضروری است که ماموستایان و دعوتگران از طریق استفاده از این شبکه ها و رسانه های مجازی کار تبلیغ و دعوت و تربیت را ادامه دهند.
سوال ۱۶-لطفا کلمات زیر را در یک جمله بکار ببرید
. ای کاش در گذشته بیشتر ……… میانه روی ……-تندروی و افراط گرایی اسلامی……. بزرگترین ایراد ماموستایان کردستان…….
پاسخ:
ای کاش در گذشته بیشتر مشغول تفسیر قرآن و حدیث و مسایل مربوط به این دو حوزه بودم و برای نوشتن کتب فقهی بیشتر وقت میگذاشتم!
- ای کاش در طول عمرم وارد بازار سیاست نمی شدم!
- میانه روی دین و هویت ماست؛ قرآن می فرماید: و جعلناکم امه وسطا
- تندروی اسلامی غده ای سرطانی است که از زمان پیامبر در پیکره دین پیدا شده و پیامبر صلی الله علیه و سلم تندروان دینی را مورد سرزنش قرار داده و فرموده: هرکس تندروی کند و خود رای باشد از مسیر دین خارج شده است!
- بزرگترین ایراد ماموستایان کردستان این است که عاشق کتاب، نوشتن و تالیف؛ ترجمه نیستند و با حفظ قرآن رابطه خوبی ندارند و نسبت به حفظ و عمل به قرآن و حدیث که ۲ سرچشمه دین هستند بی تفاوت هستند!
سوال۱۷- استاد محبوب از دوران بیماریتان بگویید چگونه گذشت، ضمن اینکه برایتان دعای شفا کرده و می کنیم بفرمایید اگر از بستر بیماری رهایی یابی چه پروژه و فعالیتی را در دستور کارهایتان قرار خواهی داد؟
پاسخ: « وَ اِذا مَرِضتُ فَهُوَ یَشفینِ» و امید دارم خدایی که مرا بیمار و ناخوش ساخته مرا نیز شفا دهد.
بنده از خداوند بخاطر زندگی دوباره ای که به من داده ممنونم و با خودم عهد کرده ام که اگر به سلامتی کامل برگردم ان شاالله تدریس و تحقیق را شروع می کنم و کتاب های ناتمامی که در دست تالیف دارم ( بویژه گزیده ای از تاریخ )را تمام کنم!
سوال۱۸- استاد گرامی، به فرزندانت چه توصیه ای دارید؟
پاسخ: توصیه ام به فرزندانم این است که ان شاءالله از مسیر خدا و قرآن و حدیث دور نشوند و با کسانی باشند که میانه رو هستند و به دنبال اصل دین هستند.
سوال۱۹- استاد ارجمند اگر سخن ناگفته ای دارید بفرمایید که سرا پا گوش و هوشیم
پاسخ: تنها آرزویی که دارم این است که ماموستاهایی که توان تدریس و تحقیق و تفسیر دارند از بازار معامله فاصله بگیرند و به حجره ها برگردند چون واقعا آنان مسئولیت دارند و باید بیشتر از این ها در خدمت دین باشند.
و توصیه ام به جوانان این است که در خدمت دین خدا باشند چون آنچه فانی نیست و پایدار می ماند دین خداست و دنیا بی بقاست!
از اینکه وقت گرانبهایتان را به ما اختصاص دادید و در مصاحبه ما شرکت کردید صمیمانه سپاسگزارم.
پاسخ: سپاسگزارم دختر عزیزم!
مصاحبه کننده: زیور عبداللهی
