اسباب و موانع فهم صحیح قرآن(3-1)
هم اندیشی جمعی از علما و اندیشمندان
با عرض سلام و خسته نباشید و تحیات فراوان محضر دوستان و برادران ایمانی و میهمانان ارجمند.
در جلسات هم اندیشی کمیسیون اسباب و موانع فهم صحیح قرآن پس ازتلاوت قرآن مجید، جهت شفاف سازی موضوع، این سرفصلها را مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
۱.اهمیت و ضرورت بحث مورد نظر
۲.چیستی و تعریف قرآن
۳.اهداف نزول قرآن
۴.اسباب فهم قرآن
۵.موانع فهم قرآن
امید است که بتوانیم حق مطالب مطرحشده را متناسب شأن قرآن و قرآن دوستان ارائه دهیم.
اما ضرورت بحث:
در مورد اهمیت و ضرورت بحث باید پرسید: آیا وقتی که خداوند ،کج روان در فهم آیاتش را تهدید میکند، آنجا که میفرماید: إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیَاتِنَا لَا یَخْفَوْنَ عَلَیْنَا. آیه ۴۰ فصلت و پیامبر گرامی اسلام (ص) بدلیل مهجوریت قرآن با زبان شکایت به پیشگاه پروردگارش عرض میکند: وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا (آیه ۳۰ فصلت)
تبادل نظر پیرامون چنین مسألهای برای مسلمانان به طور عام و برای جامعه دعوت گر به طور خاص جهت تجدید میثاق با قرآن از مهمترین و ضروریترین مباحث نیست؟!
اما چیستی قرآن
با ذکر مقدمهای منطقی و قرآنی به جواب این پرسش میرسیم؛
خداوند خالق است و نیازهای مخلوقش را میداند؛ «أَلَا یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ» (آیه ۱۴ ملک). «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ» (آیه ۱۶ ق) لذا انسان را که آفرید سدی و بیهود رهایش نکرد و هدایتش را مطابق آیه «ان علینا للهدی» تفضلاً خود به عهده گرفت و از طریق فروفرستادن کتابهای آسمانی مخاطب محور و ارسال پیامبرانی که به زبان قومشان سخن میگفتند بر آنان منت نهاد و راهنماییشان نمود.
با این بیان قرآن را از زبان قرآن چنین تعریف میکنیم:
قرآن کتابی است مخاطب محور، نور، روشنگر، برهان، فرقان، قول فصل، هدی للمتقین، هدی للناس و تبیان لکل شیء که از نزد خداوند حکیم و خبیر نازل شده است.
اهداف نزول قرآن
از آیات قرآن چنین برمی آید که هدف نزول قرآن در سه بخش مهم خلاصه میگردد.
۱.اصلاح بینش و تفکر
۲.اصلاح گرایش و عواطف
۳.اصلاح رفتار و منش
قرآن در بعد اصلاح بینش و تفکر، انسان را از غفلت میرهاند و به ارائهی دلایل روشن از رهگذر تدبر در قرآن به تبیین و جدایی حق از باطل میپردازد و خوراک عقلی انسان را تأمین میکند و آنگاه مسایل مورد اختلاف را تذکر میدهد و انسان را تا مرحله توحید در الوهیت پیش میبرد. زیرا به تعبیر خود قرآن «هَذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ وَلِیُنذَرُواْ بِهِ وَلِیَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَاب» (آیه ۵۲ ابراهیم)
اما در بعد گرایش و عواطف: در بعد گرایش قرآن خودش را موعظه و بشیر و نذیر، هدایتگر، و درمان کننده بیماریهای روحی انسان معرفی کرده، تا از این مسیر انسانی که در بعد بینش به غنای عقلی رسیده، قلبش آرام گردد و به حقیقت گرایش یابد و خودش را در معرض هدایت الهی قرار دهد «أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّکَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَّا أَتَاهُم مِّن نَّذِیرٍ مِّن قَبْلِکَ» (آیه ۲ سجده)
اما اهداف قرآن در بعد منش و رفتار
انسانی که در پرتو آیات قرآن عقل و قلبش اصلاح گردد طبیعی است که رفتار و منشی خداپسندانه و قرآنی خواهد داشت و به تعبیر قرآن، شکرگذار، دادگر به حق، ثابت قدم در مسیر حق، کوشا در برپایی جامعه عادلانه و فردی که حاکمیت الهی را پذیرفته و برای رهایی از ظلمات به سوی نور گام بر میدارد؛ خواهد بود.
«یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءکُم بُرْهَانٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَأَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُّبِینًا» (آیه ۱۷۴ نساء)
اصلاح وب