حاجی ماموستا شَمال مفتی در سال۱۹۵۲میلادی در شهر بغداد و در خانواده ای متدین و اصیل چشم به جهان گشود پدرش از سادات پیر خدر شاهو بود و مادرش از خاندان بوسکه ای بودند . تا سه سالگی در بغداد ماندگار شدند و بعد از آن دوباره به سلیمانیه بر گشتند و در آنجا درس خواندن را آغاز نمود .
در سال۱۹۷۲در دانشگاه آمریکایی کاتولیکی به عنوان دانشجو پذیرفته شد و همزمان در دانشگاه کشاورزی رشته گل نیز پذیرفته شد و هر دو رشته را با موفقیت پشت سر گذاشت.
او تسلط کاملی به زبان های عربی و انگلیسی و کوردی داشت .
بعد از اتمام تحصیلات به سلیمانیه باز گشت ودر دبیرستان پسرانه کاوه و دخترانه بنار به تدریس درس انگلیسی پرداختند و در همان سال با همسرش بیان خانم که از خاندان بوسکه ای بود ازدواج نمود .
در سال۱۹۸۸ میلادی خواست انجمن حامیان محیط زیست موسوم به « کومه له ی کوردستانیکی سه وز»را تاسیس نماید ولی با مخالفت دولت مرکزی روبروشد تا بالاخره درسال۱۹۹۱، و پس از پیروزی کوردها وتشکیل اقلیم کوردستان و به کمک دلسوزانی از جمله جلال طالبانی توانست این جمعیت را راه اندازی نموده و به آن وجهه قانونی و رسمی ببخشد وخود نیز رئیس این جمعیت شد.
در سال های هشتاد قرن گذشته مقالات متعددعلمی را درمجله ی عراقی«علوم و نوروز» چاپ و منتشر نمود و بویژه به ترجمه عربی آن مقالات انگلیسی همت گمارد که نویسندگانشان جزو برندگان جوایز نوبل بوده اند!
یکی از اعضای افتخاری شورای مرکزی یه ک گرتوی ئیسلامی (اتحاد اسلامی کوردستان) است و دعوتگری بزرگ و میانه رو به شمار می آمد.
ماموستا شمال مفتی وزیرمحیط زیست اقلیم کردستان بود ،او علاوه بر تحصیلات دانشگاهی تحصیلات علوم دینی هم داشت.
درسلیمانیه در محله «توی ملیک» می زیست ودر مسجد حاجی صالح بوسکه ای به تدریس و وعظ وارشاد شاگردانش می پرداخت ، او همیشه با شاگردانش آرام ، صبور ومهربان بود ، همیشه لبخند بر لب داشت ودر دسترس همگان بود ، کار همه مردم را حل و فصل می نمود ، در کلاس درسش همچون مولانا جلال الدین رومی بود ، عرفان ودیانت را با هم پیوند می داد، موضوع درس هایش بیشتر بیان اعجاز علمی قرآن بود ، در همه جا و در هر حال با خود دفتر وقلم حمل می کرد وهر نکته جالبی را فوراً یادداشت می نمود ..
گر چه بیشتر خاندانش همگی مُفتی بودند ولی او با همه فرق می کرد وهرگز در زندگیش فتوایی صادر نفرمود! و همیشه همگان را به تقوا و ورع فرا می خواند ، او میانه رو ، آرام ومهربان بود و در هر حال مردم را با خدا و یکدیگر و طبیعت و موجودات آشتی می داد ، متواضع وفروتن بود و ساده می زیست.
مرحوم ماموستا شه مال عقیده سلف صالح را برگزیده بود و با همه مردم چه مسیحی وچه مسلمان وچه سکولار تعامل سنجیده و یکسانی داشت و همواره بر نقطه مشترک ها پای می فشرد و از این طریق با همه رابطه برقرار می کرد، از تندروی گریزان بود وهمیشه آرام مثل باد شَمال می آمد و می رفت و آرام می زیست و این آرامش او رحمت و نسیم دلربایی بود که همگان و بویژه اطرافیانش را دربرگرفته بود.
ماموستا مفتی از مال دنیا بهره ی چندانی نداشت و در واحدی آپارتمانی و البته استیجاری در اربیل کوردستان (هه ولیر) زندگی می کرد و تنها دارائی و ماترکش عبارت است از چهار فرزند ؛ سه پسر به نام های عمر ،علی و احمد و یک دختر به نام زینب که از خود به یادگار گذاشته است .
این ابرمرد بزرگ واین عارف وارسته پس از مبتلا شدن به مریضی سخت سرطان دیروز- جمعه ۳۰ بهمن ۱۳۹۴- بعد از نماز عشاء در بیمارستانی در پایتخت کوردستان هه ولیر و در سن ۶۱سالگی دار فانی را وداع گفت.
بعد از انتقال جسد وی به سلیمانیه در گورستان گردی سَیوان به خاک سپرده شد تشییع جنازه ایشان با احترامات فراوان واستقبال بی نظیر از سوی مردم و مسئولین محلی و کشوری و حزبی برگزار شد.
راهش پر رهرو ومستدام باد و خداوند این استاد عالی قدر را با اولیا و پیامبران خود همنشین ومحشور بگرداند . آمین
تهیه وتحقیق :سه وزه حیدری – از مهاباد
منابع : کانال تلویزیونی ماهواره ای سپیده ( مراسم تشییع جنازه ماموستا شه مال)
پەیامی مامۆستا صلاح الدین بۆ کۆچی دوایی مامۆستاشەماڵ موفتی
بسم الله الرحمن الرحیم
(من المؤمنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه فمنهم من قضى نحبه ومنهم من ینتتظر وما بدّلوا تبدیلا)
لەگەڵ رازى بە فەرمانى خودا هەواڵى کۆچى براى دێرین و بانگخوازى سەنگین و عاریفى گەورە جەنابى مامۆستا (شەماڵ موفتى) لەناخەوە هەژاندینى ..
مردن و کۆچ بۆ هەمووان حەقیقەتێکى حەتمى و بڕیارێکى پێشوەختەى خودایی هەموو مرۆڤێکە، بەڵام کۆچى ئەم پیاوە گەورەیە، ئەم داعیە باڵایە، ئەم شۆڕەسوارى حیکمەت و دەعوەت و نمونەى رەحمەتە، بۆخۆى بەئیزنى خودا بۆ حزورى دۆستى حەقیقى و بەهەشتى بەرینە، بەڵام بۆ ئێمەى براو هاوڕێ و هاوسەنگەرانى کەلێنێکى گەورەو خەسارەتێکى مەزنە.. بۆ گەلى کوردستان و کاروانى موسڵمانانیش لەدەستدانى کەسایەتییەکى خوداناس و میللەت پەروەرە..
سلێمانى بەتایبەت و کوردستان بەگشتى بە وەفاتى ئەم زاتە رۆڵەیەکى بەئەمەک و سەربڵندکەر و موسڵیحێکى کۆمەڵایەتى و پسپۆڕێکى ژینگەو شارەزایەکى کۆمەڵناسى و دەروونناسى لەدەستدا..
هەناسەى دەرسەکانى مەولانایانە بوو، شیکارییە قورئانیەکانى زانایانە بوو، نەرمونیانى شێواز و ریتمى ووتارەکانى حەکیمانە بوو، خواناسێکى گەورەو داعییەکى نمونەو کەم وێنە بوو..
چاک و جوان ژیا و، جوان و سەربڵندانە بەجێى هێشتین..
پیرۆزبایی سەروەرانەى لێ ئەکەم و پرسەو سەرخۆشى و داواى سەبر و ئەجر و سەبورى بۆ بنەماڵەى بەڕێزى و گشت براو دۆست و خۆشەویستان و خۆشویستانى ئەکەم..
(انا لله وانا الیه راجعون)
صلاح الدین محمد بهاءالدین
