حج چیست و نشانه‌های آن کدامند؟
سؤال اول / حج چیست؟
جواب : حج یکی از پایه‌های اسلام است، که هر کس آن را به انجام برساند مسلمان و یکی از ارکان اسلام را بجا آورده است، و هر کس به ارکان اسلام پایبند نباشد از کسانی محسوب می‌شود که از رحمت خدا به دور مانده‌اند، و اگر از هر یک از ارکان اسلام دوری کند گناه بزرگی مرتکب شده و سزاوار پاداش خداوند است، خداوند بزرگ در سوره آل عمران آیه ۹۷ می‌فرماید : (فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کَانَ آمِناً وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ ). در مورد حج فرموده‌های زیادی درباره‌ی بزرگی و محترم شمردن آن آمده که فرموده : ( الحج المبرور لیس له جزاء إلّا الجنه) یعنی : حج رفتن هیچ پاداشی به جز بهشت ندارد)، و این فرموده از طرف جمعی از علمایان صحیح است، و همینطور فرموده‌ی صحیح دیگری نیز وجود دارد که به مانند بهترین و خوبترین کردار نوشته می‌شود.
شکوه و عظمت حج خیلی بالا است، که آثارش هم برای دنیا و هم برای آخرت بزرگ است، و انجام آن یکی از واجبات است، به انجام رساندن حج (یا انجام دادن آن) بعد از جهاد و ایمان بزرگترین چیزی است که انسان را به خدا نزدیک می‌کند، از پیامبر خدا(ص) سؤال کردند که بهترین کار چیست؟ فرمود : (ایمان به خدا و پیامبرش، جهاد در راه خدا، و بعد از آن حج پاک) این روایت از بخاری و مسلم است.
برای کسی که توانایی جهاد نداشته باشد حج در برابر جهاد است، مانند فرموده‌ی عایشه (رض) که بخاری آن را روایت کرده، می‌گوید : بهترین جهاد حج پاک است. حج سود زیادی از لحاظ اقتصادی برای جامعه و پرورده بودن انسان دارد . خداوند بزرگ در سوره حج آیه ۲۸ می‌فرماید : (لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَهِ الْأَنْعَامِ فَکُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ) به راستی که حج مدرسه پروراندن و‌ارام گرفتن و راه و روش درست معامله با مردم است.
سؤال دوم / ترجمه شده‌ی حج چیست؟
جواب : حج ترجمه شده حج پاکی است که این شرطها در آن باشد:
۱-دلسوزی و مهربانی و داشتن نیت پاک و دور بودن از خودبینی و دورویی.
۲- انجام حج با پول و مال حلال، چون اگر با پول حرام انجام شود، به آن می‌گویند : (لا لبیک، لا سعدیک، ملبسک حرام، و مأکلک حرام و …)، حجت مبارک نباشد، لباسهایت حرام است، خوردن و آشامیدنت حرام است و …
۳- پشیمانی از گناه و داشتن اراده‌ی قوی برای ترک آن، دادن بدهی مردم، برگرداندن مال هر کسی که در نزدش است قبل از رفتن به حج.
۴- انجام ندادن تمرد شرعی در هنگام حج و بعد از حج و انجام ندادن دشمنی و جنگ و دعوا در هنگام حج.
خداوند در سوره بقره آیه ۱۹۷ می‌فرماید: (الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِی الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَیْرٍ یَعْلَمْهُ اللّهُ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ یَا أُوْلِی الأَلْبَابِ)، هر کسی که برای حج خانه خدا رفت و گناه و کار بد انجام نداد، به مانند روزی است که از مادرش متولد شده است. این فرموده‌ی بخاری و مسلم است که آن را نقل کرده‌اند.
سؤال سوم / پیام حج در این عصر و زمانه چیست؟
جواب : حج تعداد زیادی پیام بزرگ به همراه دارد:
۱-مسلمانان تنها جامعه‌ای هستند که براستی خدا را به یکتایی پرستش و عبادت می‌کنند و در راه او قربانی می‌کنند.
۲- پیام یکی بودن در همه مراحل راه و روشها و واکنشها و عبادتها و آمدو شدها و چالاکیها وجود دارد، این پیام اتحاد و مساوی بودن مسلمان را روشن و آشکارا می‌رساند که باید همه در راه آن بکوشیم، و به این معناست که همه راههای یکی بودن در این امت وجود دارد پس چرا باید فرق وجود داشته باشد؟
۳- پیامی که باید از راه اقتصادی سودمند باشد خداوند در سوره حج آیه ۲۸ می‌فرماید : (لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَهِ الْأَنْعَامِ فَکُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ ) برای یکی بودن باید گفتگوها و مشورتها انجام داد.
۴- سؤال چهارم / چگونه رفتن به حج در زندگی انسان مسلمان می‌تواند تأثیرگذار باشد؟
جواب: یکی از نشانه‌های مهم که در حاجی بوجود می‌اید تغییراتی است که بعد از رفتن به حج در زندگیش رخ می‌دهد، که این نشانه مهمی برای تغییر او است، چون خداوند بزرگ در قرآن کریم سوره حج آیه ۲۸ به این اشاره می‌کند که ترس از خدا در دل و درون انسان ایماندار او را تشویق می‌کند که از گناه دوری کند، چون ترس از خدا با انسان کاری می‌کند ( که خدا را پرستش کنید مانند اینکه او را می‌بینی، پس اگر تو او را نمی‌بینی او تو را می‌بیند).
چند پند و اندرز همگانی:
۱- پاک کردن نیت برای خداوند، نیتی که راست و درست باشد و از دودویی دور باشد.
۲- بازگشت به تمام معنا به طرف خدا و بازگرداندن حق مردم قبل از رفتن به حج.
۳- با مال حلال حج را به جا آورد.
۴- با اخلاق و رفتار خوب و راه و منش بزرگ و با ارزش بالای اسلامی با دوستان و زیر دستان و کارگران و مردم بازار و همه مردم جامعه، به بهترین شیوه رفت و آمد داشته باشد. خداوند در سوره فصلت آیه ۳۴ می‌فرماید : ( وَلَا تَسْتَوِی الْحَسَنَهُ وَلَا السَّیِّئَهُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ)، چون دیندار بودن خود معامله است، و مقابل ایمان پستی و بلندی و بی آبرویی در معامله دیده می‌شود، در حقیقت دین راه و روش خوب برای معامله کردن و دور بودن از دعوا و مناقشه و غیبت و کینه و معامله نادرست است.
۵- مشغول بودن دل و زبان با نام و یاد خدا در همه مراحل بخصوص عرفه و مونا در حرم، حاجی باید این فرصت را از دست ندهد و با دل و درونی پاک و بدور از گناه برگردد و به مانند فرزند تازه متولد شده از مادر شود، تا حجش پاک و بدون عیب باشد و مورد قبول خداوند واقع شود و در پاداش حج بهشت را دریافت کند.
سایت : د . قره‌داغی
ترجمه : ناهید ایران
