قطعاً روزه یکی از پرفضیلترین عباداتی است که پروردگار عالمیان ، آن را تشریع و قدر و منزلتی وصفناپذیر و ثوابی ماورای تصور و ادراک آدمیان تقدیر فرموده است. زیرا در روزه ، تزکیه روح و روان و پالایش جان و دل ونفس و جسم مومنین مراد و مطلوب است و بر همین اساس ( برای شخص روزهدار ) اجر و پاداشی بدون تعیین حد، توسط پروردگار وعده داده شده است.
در حدیث نبوی نیز سوای بیان سایر وعدههای نیک و فرحبخش، فضیلتی عظیم در رسیدن روزهدار به دو شادمانی و مسرت ذکر شدهاست ؛ مسرتی در هنگام افطار روزه و مسرتی دیگر هنگام دیدار و زیارت پروردگارش در جهان اخروی .( و این از جمله بزرگترین فضایل روزه میباشد).
همانا خداوند عزوجل روزه ماه رمضان را بر مسلمین واجب گردانیده است و این عبادت را به عنوان رکن و ستونی از جمله ارکان ( عملی ) پنجگانه دین اسلام معرفی فرمودهاست .
در سیره پاک و مطهر پیامبر عظیمالشأن ( صلیاللهعلیهوسلم ) نیز میبینیم که در روزهایی غیر از ماه رمضان ، مسلمانان به گرفتن روزه ، ترغیب و تشویق شدهاند و فضایلی بسیار برای روزه در این ایام خاص ذکرشدهاست . از جمله این ایام ، میتوان به دهروز اول از ماه ذیالحجه ، شش روز از ماه شوال و … اشاره نمود که رسول اکرم اجر و پاداش فراوانی را از جانب پروردگار عالمیان برای روزه گرفتن در این ایام بشارت فرمودهاند.
بالعکس روزهای دیگری در سال هستند که بر مبنای برخی نصوص و مناهج شرعی ، از روزه گرفتن در این روزها نهی شده است .. از جمله روز جمعه را به تنهایی اختصاص دادن به روزه گرفتن ، یا تمام روزهای سال را پشت سر هم روزه گرفتن و… و نیز روزهای عیدین فطر و قربان که روزه در آن ( حرام ) میباشد .
از جمله روزهای خاصی که برای روزه گرفتن در آن نهی شده است روز موسوم به ( یومالشک ) است . واین همان مبحثی است که ما قصد داریم در این مقاله مختصراً و منحصراً ، به بررسی آن و تعریف و حکم روزه گرفتن در آن بپردازیم ..
ابتدا قبل از هر چیز یوم الشک را تعریف میکنیم .اصطلاحاً سیامین روز از ماه شعبان به یومالشک موسوم است ولی استثناء هم وجود دارد ، بدینمعنی که در برخی از سالها احتمال دارد که یومالشک وجود نداشته باشد ( به عنوان مثال هرگاه در غروب روز بیستونهم شعبان مسلمانان یا تعدادی از آنان موفق به رویت هلال ماه رمضان شوند طبق حدیث فردای آن روز یقیناً اولین روز از ماهرمضان بوده و بر همین اساس روز سیام شعبانی وجود ندارد که به یومالشک مشهور باشد )
لیکن بطور کلی هرگاه بعد از روز بیست و نهم ماه شعبان ، نزد مسلمین این احتمال وجود داشت که فردای آن روز سیام شعبان است یا روز اول از ماه رمضان ، آن روز مبهم به روز ( یوم الشک ) نامگذاری میشود . از جمله اسبابی که موجب بروز این شک میشود ، ابری بودن آسمان یا بدی آب و هوا و هر مانع دیگری که موجب دیدهنشدن هلال ماه شود را میتوان نام برد . پس هر زمان هلال ماه در آسمان ظاهر و مسلمانان موفق به رویت آن شدند ، فردای آن روز دیگر یومالشک نیست و بلکه بطور قطع روز اول ماه رمضان محسوب میشود و روزه در آن واجب میشود.
ولیکن اگر غروب روز بیست ونهم شعبان هلال ماه آشکار نبود و کسی هم از مسلمین قادر به رویت آن نشدند ، فردای آن روز یومالشک نیست و بلکه روز سیام از ماه شعبان میباشد..
بر همین اساس و بر طبق نصوص شرعی ثابتشده ، گرفتن روزه در روز یوم الشک حرام است و بر مسلمین واجب است که اگر در این روز ، روزه هستند حتماً روزهشان را شکسته و افطار نمایند …
حلول و شهود ماه رمضان آغاز نمیگردد جز به رویت هلال ماه نو ولیکن اگر به هرسببی از قبیل پوشیده بودن آسمان به واسطه ابرها یا بدی آب و هوا و هر دلیل دیگری رویت هلال برای هیچ یک از مسلمین میسر نشد ، فردای آن روز ، سییُمین روز از ماه شعبان بوده و قطعا نمیتوان آن روز را یوم الشک نامید و با سپری شدن آن روز و غروب آفتاب ، ماه رمضان بدون هیچ شک و شبههای آغاز و مسلمین باید نیت روزه را برای اولین روز از ماه رمضان بنمایند..
و مجدداً اعلام میکنیم بر اساس نصوص شرعی روزه گرفتن در روز یوم الشک( یوم الشک : روزی که از پس بیست ونهم شعبان میآید و به علت عدم رویت هلال معلوم نیست سیام شعبان است یا اول رمضان) حرام است و احیاناً اگر شخصی آن روز را روزه گرفته است بر وی واجب است روزهاش را افطار نماید و به زبان ساده و عامیانه ، باید روزهاش را بشکند.
و امایکی از اسناد و مدارک شرعی برای اثبات این حکم حدیثی است که صحابی بزرگوار عمار بن یاسر ( رضیاللهعنهما) روایت کردهاست :
” مَن صَامَ الیَومَ الّذی یَشُکُّ فِیِه النّاسُ فَقَد عَصَی أبَاالقَاسِمِ ( صَلَّیاللّهعَلَیهِوَسَلَّمَ)
( رَوَاهُالتِّرمِذِی وَ غَیرُهُ وَ صَحَّحَهُ الأبَانِی)
ترجمه حدیث :
هر کس ، روزی را که مردم در مورد ( رمضان یا شعبان بودن ) آن به شک میافتند ، روزه بگیرد ؛ همانا از فرمان ابوالقاسم ( پیامبر اکرم صلیاللهعلیه وسلم ) سر باز زده و دچار عصیان شده است …
حدیث را امام ترمذی با شماره ۶۸۶ در سنن خود روایت فرموده و امام البانی نیز درجه حدیث را صحیح اعلام فرمودهاند …
والباقی هو الباقی
نویسنده : هیثم عمایره
مترجم : عبدالمجید پاشایی
امام جماعت مسجد قبله نلاس ( سردشت) اردیبهشت ۱۳۹۸ برابر با شعبانالمعظم ۱۴۴۰
با سلام و خسته نباشی به دستاندرکاران و نویسنده این مقاله امیدوارم که باری تعالی توشه آخرش گرداند…
آنچه بنده در مورد روز یوم الشک شنیدهام، با آنچه در مقاله مذکور آمده است، تفاوت زیادی دارد…
یوم الشک روز ۲۹ ماه شعبان است که زنان و کودکان ( غیر بالغین) به دیدن هلال رمضان شهادت دهند!!! ؟؟؟
لطفا توضیحات لازم را جهت تبین بیشتر مطلب، بیان بفرمایید…
از طرف یکی از دنبال کنندگان همیشگی سایت و کانال