روزه ؛ شکنجه است یا آموزش؟
گفت: روزه ، یک شکنجه است ! گفتم : بلکه آموزش است.
نویسنده : دکتر جاسم المطوع
با ریشخندی توام با مسخره گفت : روزه نوعی شکنجه است برای جسم ؛ زیرا شخص روزه دار خود را از لذت های زندگی محروم می کند !
از او پرسیدم : آیا تابحال روزه رمضان را تجربه کرده ای ؟
پاسخ داد : خیر ؛ من نماز می خوانم ؛ ولی روزه نمی گیرم !
پرسیدم : آیا بر این باوری که تنها انسان های مسلمان در جهان روزه می گیرند ؟
گفت : آری
گفتم : نه عزیزم ؛ این گونه نیست ؛ به جز مسلمانمان پیرو دیگر ادیان نیز روزه می گیرند ؛ مسحیان و یهودیان روزه می گیرند ؛ البته طبق آیین و دین شان . کما اینکه سه نوع روزه داریم که بیشتر مردم با آن سر و کار دارند ؛ روزه بهداشتی ، روزه سیاسی و روزه زیبایی !
گفت: منظورت از این سه روزه چیست؟
گفتم: روزه سیاسی عبارت است از اعتصاب غذایی که زندانیان سیاسی به منظور اینکه صدای مظلومیتشان به جهانیان رسیده و با او همدردی کنند ، انجام می دهند .
روزه بهداشتی آن روزه ای است که پزشک به بیمار دستور می دهد به منظور بدست آوردن سلامتی اش تا مدت مشخصی (گاهی یک سال و حتی بیشتر ) از انواع غذاهای لذیذ دوری کند .
روزه زیبایی نیز عبارت است از آن رژیم غذایی که بسیاری از مردم به منظور محافظت از چابکی و زیبایی قیافه و کاهش وزن عملی می کنند.
گفت : ولی این روزه ها منطقی و مفید هستند ؛ روزه سیاسی و بهداشتی و زیبایی برای دست یابی به هدف مشخصی انجام می شود !
گفتم : و همینطور روزه ما در ماه مبارک رمضان منطقی و هدفمند است.
گفت : ولی د ر روزه ، نفس انسان از بامداد تا شامگاه شکنجه می شود !
گفتم : شما آن را شکنجه می نامید ؛ ولی ما آن را آموزش و تزکیه می دانیم و بین آموزش و شکنجه خیلی تفاوت وجود دارد ..
گفت : منظورت از آموزش و تمرینی که در اثر روزه داری بدست می آید چیست ؟
گفتم: انسان در برابر نیروی سرسخت شهوتش ناتوان است و برای مقابله با آن نیازمند دو عامل است : نخست توانایی ایمان و دوم شکیبایی و قدرت اراده و روزه دار با امتناع از خوردن و آشامیدن و شهوت رانی از بامداد تا مغرب ایمانش را تقویت و اراده اش را در برابر شهوت های دنیایی شکست ناپذیر می کند و در نتیجه از کارهای حرام دوری می کند و اگر چنانچه مرتکب کاری ناروا شد ، ایمان و اراده اش او را به راه راست برگشت خواهد داد ..
رسیدن به این درجه از ایمان و اراده همان آموزشی است که از آن سخن گفتیم ؛ زیرا هدف از روزه نیل به درجه تقوی است «کتب علیکم الصیام کما کتب على الذین من قبلکم لعلکم تتقون» روزه بر شما – ای مومنان – واجب شده است همانگونه که امت های قبل از شما نیز روزه بوده اند ؛ تا به تقوی دست یابید.
ولی شکنجه این است که خودت را برای همیشه از غذا محروم کنی و در واقع این کار ، نوعی خودکشی است نه روزه داری.
گفت: در روزه بهداشتی و زیبایی ، شخص می تواند برخی غذاها را بخورد ؛ ولی در روزه اسلامی ، روزه دار حق ندارد – در طول روز – به هیچ غذا و نوشیدنی دم بزند !
گفتم: بلی ؛ راست می فرمایید ؛ ولی در این خودداری و پرهیز روزانه ، حکمت و فایده های زیادی وجود دارد ؛ اگر از آنچه پزشکان در باره فواید بهداشتی روزه گفته اند اطلاع پیدا کنی تعجب خواهی کرد ؛ برای مثال دانشمند آمریکایی «أندریا وایلر» متخصص تغذیه که از قضا سبب مشرف شدنش به اسلام هم تحقیق در باره روزه بوده است می گوید: روزه ماه رمضان آنگونه که در اسلام بدان سفارش شده اسراری را برای من کشف نمود که در غیر آن ندیده ام ؛ از جمله اینکه در ده روز نخست رمضان ده درصد سلول های بدن انسان ترمیم می شود و در ده روز دوم ماه شصت و شش درصد سلول ها تازه می شود و بالاخره در ده روز پایانی رمضان کلیه سلول های بدن تازه می شوند .
این دانشمند آمریکایی در باره آثار روزه همچنین می نویسد : تمرکز در روزهای ماه مبارک رمضان به مراتب بیشتر است از روزهای دیگر و قناعت نزد انسان مسلمان روزه دار در این ماه مبارک ده برابر افزایش پیدا می کند.
گفت: آیا این پژوهش صحت دارد؟
گفتم: اگر از طریق جستجوگر گوگل در باره فواید روزه اسلامی سِرچ کنی به نتایج عجیبی دست خواهی یافت ..
آری ؛ خداوند هیچ تکلیفی را بر بندگانش نمی گذارد مگر اینکه حکمتی دینی و دنیوی در آن نهفته است ؛ من انسان های خلافکار زیادی را می شناسم که با فرا رسیدن رمضان تغییر رفتار داده اند و پس از روزه گرفتن اراده و شکیبایی اشان تقویت شده و از آن به بعد بر شهواتشان چیره شده و خودشان را مدیریت می کنند ؛ زیرا روزه باعث می شود شخص روزه دار نفس و شهوتش را به کنترل خود درآورد و در واقع روزه تنها عبارت نیست از خوردن و آشامیدن ؛ بلکه پرهیز از شهوت رانی و بکاربردن الفاظ زشت از دستاوردهای مهم روزه است .
روزه به ما آموزد که خودمدیرتی نماییم.
پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و سلم می فرماید : «الصیام جنه -أی وقایه-، فإذا کان أحدکم صائما فلا یرفث -أی یجامع زوجته أو یتکلم بسوء- ولا یجهل فإن امرؤ قاتله أو شاتمه فلیقل: إنی صائم إنی صائم» روزه بسان یک سپر است ؛ پس اگر یکی از شما روزه بود نباید با همسرش نزدیکی کند ، نباید سخن زشت بر زبان براند و نباید جهالت به خرج دهد ؛ اگر چنانچه شخصی با او درگیر شد و یا به او ناسزا گفت ؛ نباید مقابله به مثل کند بلکه خطاب به او بگوید : من روزه ام ، من روزه ام.
آری ؛ شخص روزه دار در این گونه مواقع به خودش یادآوری می کند که در حال کنترل خود و اراده اش است و در واقع در مرحله خودمدیرتی و مهار شهوت هایش می باشد .
به همین خاطر است که فیلسوف آلمانی «گیهاردت» وقتی کتابی را در باره تقویت اراده برشته تحریر در می آورد ، اساس این امر را روزه معرفی می کند .
گفت : سخن شما در باره روزه بسیار منطقی و جالب است و من در باره اینکه روزه آموزش و تمرین است نه شکنجه و آزار به تحقیق و بررسی خواهم پرداخت .
و این گونه دیدار ما به پایان رسید
ترجمه : رسول رسولی کیا