محتوای کلی نامه های پیامبر به رهبران جهان

محتوای کلی نامه های پیامبر به سران اهل کتاب در جهان                                         

   بی شک ارسال پیام و سفیر درایجاد مناسبات انسانی و  صلح آمیز و روابط حسنه و دیپلماسی پایدار، نقش بسیار داشته است در واقع ارسال پیام به سران دولت ها شیوه و فصل جدیدی از دیپلماسی پیامبر(ص) بود،آن حضرت با پیروی از دیپلماسی جدید،دست کم موانع بزرگی را از سر راه خود وامتش بر داشت و بدین ترتیب از بسیاری از خشونت ها و جنگ های ناخواسته جلوگیری کرد ، و رسیدن به چنین وضعیتی ،اساسی ترین هدف پیامبر اسلام(ص) به شمار می آید .

  با مطالعه و مشاهده نامه های پیامبر به سران قبایل و دولت ها و امپراطوری های جهان به این نتیجه می رسیم که محور اصلی آنها دعوت به اسلام و زمینه سازی برای گسترش   هر چه بیشتر آیین فطری و آسمانی و آشناکردن جهانیان  با شیوه زندگی نو توأم بامعنویت وارزش های والای انسانی است[1].

@  نگاهی به اهداف وادبيات نامه های پیامبر به سران اهل کتاب در جهان

   ارسال نامه و سفیر به سران جهان(بویژه سران اهل کتاب) فصل جدیدی از دیپلماسی پیامبر (ص) بود و این مرحله تازه از دعوت اسلامی پس از پشت سر گذاشتن مراحل پیچیده و سخت و فراهم آمدن شرایط زمانی و سیاسی  ویژه ای آغاز شد .

  پیام ها و دعوت نامه های پیامبر حاوی اصول وبنودي است که جا دارد مورد تحلیل و بررسی قرار گيردتاويژگي هاي اصلي ديپلماسي رسول خدادراين مرحله تازه آشكارگردد.

1-بیان اصول اعتقادی و جهان بینی اسلامی که عمدتاًبر توحیدورسالت جهانی متکی بوداز نکته های بارز وآشکارنامه های پیامبربه سران اهل كتاب درجهان است .

2- رساندن ندای دعوت اسلام به مردم جهان كه هدف اساسی در رسالت پیامبر (ص) بود ، جوهره اصلی نامه های پیامبر (ص) را تشکیل می داد ،به تعبيرديگرنامه ها به منظور ایجاد و تقویت روحیه همزیستی و تفاهم بین ادیان و پیروان آنها صادر شده بود .

3-اهل کتاب در اسلام از احترام و امتیاز ویژه ای برخوردارند ،آئین اسلام خود رامُکمّل آن آئین های آسمانی و پیامبراسلام هم خاتم انبیامحسوب می شودپس جادارددردیپلماسی تازه پیامبر،سران اهل کتاب جهان به اسلام فراخوانده شوند.

 4-اقامه حجت بر مردم ،ازبررسی نامه ها بر    می آید که انگیزه پیامبر اسلام توسعه طلبی مادی ، سیاسی و نظامی نبوده ، بلکه هدف اساسی پیامبر اقامه حجت بر مردم بوده است وبس .

5-دعوت به صلح و آشتی و پرهیز از جنگ و پیکار،پیام اصلی نامه های پيامبر به سران اهل کتابی جهان است.

6-تمسک بروجوه مشترک و تأکید بر مشترکات، از دیگرویژگی دیپلماسی پیامبر در ارسال نامه ها مي باشد.

آیه{ای اهل کتاب بشتابید به سوی کلمه ای که میان ما وشمامشترک است وآن این است که به جز خدا کسی را   نپرستیم و برخی از ما برخی دیگر را پروردگار خود قرار   ندهد} چاشنی اغلب نامه های پیامبر (ص) می باشد .7-احترام به مخاطب و اعتراف به شأن و منزلت سیاسی واجتماعی طرف مقابل ،دیگر گزاره تأثیر گزار در نامه های پیامبر به شمارمي آيد،عباراتی همچون : به بزرگ ایران ، بزرگ روم ، مبین این نکته ریزدیپلماسي رسول خدااست .

8-بهره گیری از شیوه ی تشویق و ترغیب مخاطب با عباراتی همچون : اگر از دین اسلام پیروی کنی دو برابر پاداش خواهی گرفت در نامه های پیامبر به چشم می خورد که بیانگر نکته فوق است .

9-متوجه کردن طرف نسبت به مسئولیت اجتماعی از نقاط بارز در نامه ها می باشد و آن هم در قالب عباراتی چون اگر از آیین اسلام سربرتافتی گناه مجوسیان ، رومیان و… بر دوش تو خواهد بود بیان شده است .

10-وبالأخره برخورداز موضع قدرت از ویژگی های عملی این مرحله از دیپلماسی پیامبر است ،آن حضرت در نامه ها همواره هشدار می دهد و اعلام خطر می کند که بالأخره روزی آیین سازگار با فطرت انسان ها قلمرو حکومت شماراخواهد گشود[2].

@ برآورد کلی نتایج نامه های پیامبر به سران اهل کتاب در جهان

   در مجموع از بررسی و تحلیل نتایج دیپلماسی پیامبر (ص) درارسال نامه به سران دنیای مسیحیت و مجوسیت به نکات زیر می توان اشاره کرد :

1-احترام به سفرا و نامه هاي پيامبر                                                                                                                           زمامداران و سران وقت،جز خسرو پرویز مجوسی که مرد متکبر و خود پسندی بود(هرچند عده ای از مورخان پاره شدن نامه توسط اوراانکاركرده اند) تحت تأثیر دعوت نامه های پیامبر قرارگرفته واز سفرای آن حضرت کمال احترام را به عمل آورده اند .

2-بيداري مستضعفان درجهان

   این نامه ها با مضامین توحید ، نبوت جهانی و عدالت باعث شد ، خفتگان، بیدار گشته ، افراد غافل به سختی تکان بخورند وشعور ملت های جهان برانگیخته شودو درباره پیامبری که درتورات و انجیل بدان وعده داده شده بود ، فکر کنند و به تحقیق بپردازند و همچنین میزان دور شدن پیروان آئین آسمانی خود را از عدالت و دادگری و توحید و یکتاپرستی بفهمند،اعزام هیأت های تحقیقی توسط سران کشورهایی همچون حبشه درهمین راستا قابل بررسی است

3-ارسال پاسخ مناسب به نامه ها

   درجریان پاسخ دریافت کنندگان نامه ، میزان تأثیر نامه های پیامبر را می توان سنجید ، در همه پاسخ های ارسالی،تصدیق مضمون نامه به عنوان دستاوردی بزرگ  مشاهده می شود .

4- بازتاب گسترده نامه هادرجهان

   در بررسی و تحلیل دیپلماسی پيامبر(ص)در ارسال پیام و سفیر به سران جهان آنچه جالب توجه است اینکه هر چند در مواردی،تأثیر نامه ، فوری نبوده ولی در دراز مدت بازتاب و تاثیرات گسترده ای رابه دنبال داشته است .

5- طنين افكندن آوازه پيامبرنوظهوردرجهان

  کوتاه سخن درباره تأثیر دیپلماسی پیامبر در این مرحله این است که به اعتراف همه مورخان وسیره نویسان آوازه و ندای اسلام در جزیرة العرب منحصر بود اما پس از دیپلماسی موفق مذکور ، تمام جهان(بویژه دنیای اهل کتاب) در صدد بر آمدكه پیامبر نوظهوررا بشناسد و پیام و رسالت اورابشنود .

رسول رسولی کیا

منابع :

1. 1. عميدزنجانی ،فقه سیاسی و،حقوق تعهدات بین المللی ودیپلماسی در اسلام ، ص 339.
2. 2. سیدابوالقاسم حسینی، جهاد و حقوق بین الملل، ص 252–