قرآن مایه ی هدایت مردم و دلیل و مدرک برایشان است و وبال و حسرت بر دیگران و دلیل بر علیه آنان است ، همچنانکه خداوند مهربان در مورد قرآن فرموده است :
قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاءٌ ۖ وَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَیْهِمْ عَمًى ۚ
بگو: قرآن برای مؤمنان مایهی راهنمائی و بهبودی است. (ایشان را از راههای گمراهی و سرگشتگی میرهاند، و از بیماریهای شکّ و گمان نجات میبخشد) و امّا برای غیرمؤمنان، کری گوشهای ایشان و کوری (چشمان) آنان است.
( فصلت ۴۴ )
وهمچنین فرموده است :
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ ۙ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا
(حق چگونه نیرومند و پیروز نمیگردد؟ وقتی که) ما آیاتی از قرآن را فرو میفرستیم که مایهی بهبودی (دلها از بیماریهای نادانی و گمراهی، و پاکسازی درونها از کثافات هوا و هوس و تنگچشمی و آزمندی و تباهی) و رحمت مؤمنان (به سبب در برداشتن ایمان و رهنمودهای پرخیر و برکت یزدان) است، ولی بر ستمگران (کافر، به سبب ستیز با نور حق و داشتن روح طغیان) جز زیان نمیافزاید.
( الإسراء ۸۲ )
قرآن مایه ی هدایت و شفا برای مومنین و دنباله روانش است ، ولی میان قرآن و کسانی که پشت به وی کرده اند پرده و مانع وجود دارد و هدایت نمی یابند.
خداوند مهربان در سوره ی اسراء می فرماید :
وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ حِجَابًا مَّسْتُورًا
(ای پیغمبر!) هنگامی که قرآن (ناطق به دلائل حق) را میخوانی، میان تو و آنان که به قیامت باور ندارند (و پیوسته دشمن حق و از حقیقت گریزانند) حجاب ناپیدائی قرار میدهیم (تا نور قرآن به دل ایشان پرتو نیندازد و به آنان سودی نرساند).
( الاسراء۴۵ )
وَجَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَکِنَّهً أَن یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا
و (چون در ستیزهجوئی با حق پافشاری میکنند) بر دلهایشان پوششهائی قرار میدهیم تا قرآن را نفهمند، و در گوشهایشان سنگینی ایجاد میکنیم (تا ندای هدایت قرآن را چنان که باید نشوند و از آن سود نبرند)
( الإسراء ۴۶).
وخدا در قرآن می فرماید :
وَقَالُوا قُلُوبُنَا فِی أَکِنَّهٍ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَیْهِ وَفِی آذَانِنَا وَقْرٌ وَمِن بَیْنِنَا وَبَیْنِکَ حِجَابٌ
میگویند: دلهایمان در برابر چیزی که ما را بدان میخوانی (که یگانهپرستی است) در میان پوششهائی قرار گرفته است (و آنچه میگوئی بدان نمیرسد) و در گوشهایمان سنگینی است (و کلام تو را نمیشنود) و میان ما و تو پردهی ستبر و مانع بزرگی است (که نمیگذارد ما با تو در یکجا گرد آئیم).
( فصلت ۵)
قرآن هدایتگر موءمنان پرهیزکار است خداوند در این مورد می فرماید :
ذَٰلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ ۛ فِیهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ
این کتاب هیچ گمانی در آن نیست و راهنمای پرهیزگاران است.
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ
آن کسانی که به دنیای نادیده باور میدارند، و نماز را به گونهی شایسته میخوانند، و از آنچه بهرهی آنان ساختهایم میبخشند.
( البقره ۲ -۳ )
و در سوره ی نمل نیز می فرماید :
ودر همچنین لقمان نیز فرموده است :
تِلْکَ آیَاتُ الْقُرْآنِ وَکِتَابٍ مُّبِینٍ
طا. سین. این (کلام که آن را به تو وحی میکنیم) آیات قرآن و کتاب بیانگر (احکام الهی برای سعادت دو جهان) است.
هُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِینَ
راهنما و مژدهرسان برای مؤمنان است.
الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُم بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ
آن کسانی که نماز را چنان که باید میخوانند، و زکات را میپردازند، و قاطعانه آنان به آخرت ایمان دارند.
( النمل ۱-۳ )
ودر سوره ی لقمان نیز می فرماید :
تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ
این، آیات کتاب پرمحتوا و استوار (قرآن) است.
هُدًى وَرَحْمَهً لِّلْمُحْسِنِینَ
هدایت و رحمت برای نیکوکاران است.
الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُم بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ
آن کسانی که نماز را چنان که باید میخوانند، و زکات را میپردازند، و به آخرت کاملاً ایمان دارند.
( لقمان ۲- ۴ )
در این آیه بیان شده که قرآن مایه ی هدایت همه ی انسانهاست ، نه فقط مسلمانان ، و مسلمانان را به راه حق و صحیح هدایت می کند ، ولی تنهاکسانی از قرآن سود می بزند که به آن ایمان داشته و دنبال رو هدایتش باشند.
قرآن یادآوری و درس عبرت برای کسانی است که از خدا و روز رستاخیز بیم داشته باشد ، خدا در اینباره می فرماید :
فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ مَن یَخَافُ وَعِیدِ
کسانی را به وسیلهی قرآن پند و اندرز بده که از بیم دادن و تهدید کردن من میترسند.
(ق ۴۵)
مَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَىٰ
(ای پیغمبر!) ما قرآن را برای تو نفرستادهایم تا (از غم ایمان نیاوردن کافران، و نپذیرفتن شریعت یزدان) خویشتن را خسته و رنجور کنی.
(طه ۲)
إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکْرَ وَخَشِیَ الرَّحْمَٰنَ بِالْغَیْبِ
تو تنها کسی را میترسانی (و با بیم دادنت بدو سود میرسانی) که از قرآن پیروی کند، و پنهانی از (خداوند) مهربان هراس داشته باشد.
( یس ۱۱)
یعنی کسی از انذارت می ترسد که بیم داشته باشد
خدا می فرماید :
لِّیُنذِرَ مَن کَانَ حَیًّا
(هدف از فرو فرستادن آن، این است که) تا افراد زنده (ی بیدار دل) را با آن بیم دهد
(یس ۷۰)
سود از قرآن نمی برد مگر کسی که دارای قلب زنده و بصیرت باشد بعد از اینکه این را دانستی ، هر دسته ای که می خواهی انتخاب کن اگر می خواهی قرآن برایت برکت و شفا باشد باید در آیاتش تدبر کنی و به آن عمل کنی و به هدایت قرآن هدایت نمایی .
نویسنده : عمر بن عبدالمجید البیانونی
ترجمه : رحیم رهرو .