پیشگامان کیفر الهی
دکتر سعد الکبیسی
یکی از موارد اعجاز دین و محاسن و نقاط قوت شریعت الهی این است که همه واجبات بخاطر جلب و تامین مصالح دینی و دنیایی و همه محرمات نیز تنها در راستای رفع و ریشهکن ساختن آثار زیانبخش و مفاسد مربوط به دنیا و آخرت انسان ها، صورت گرفته است.
یکی از موارد مهم دفع مفاسد دنیوی و اخروی مطالبی است که در حدیث مروی در صحیح مسلم آمده است؛ خلاصه و چکیده آن بدین شرح است که:
نخستین گروههایی که وارد دوزخ گردیده و سوخت اولیه آتش جهنم خواهند گشت، سه دستهاند:
دانشمندان و متخصصین حوزه علوم دینی، انفاق کنندگان اموال و دارایی و مجاهدانی که هدف و مقصودشان جلب و کسب رضوان الهی نبوده است.
مدت زمانی طولانی به مطالعه و اندیشیدن در مضمون حدیث مزبور فرورفتم که چرا اینان نخستین گروههای دوزخی هستند؟ چرا کافران، منافقان، سارقان اموال و دارایی مردم، زنا کاران و قاتلان در صفوف مقدم جهنمیان قرار نمیگیرند؟!!!
بدون تردید وجود مفسده اخروی ناشی از ریا و سوء نیت، شرکورزی در عمل و دنبال نام و شهرت بودن، عامل و سبب پیشگام بودن ایشان است. ولی آیا تنها وجود همین امر کافی است تا خداوند متعال آنان را پیش از کافران، منافقان و مرتکبین گناهان کبیره مورد عذاب و عقاب دردناک دوزخ قرار دهد؟!!!
تحلیل بنده از حدیث فوق بدین ترتیب است که:
– عالمی که علم و آگاهیاش را در مسیری نادرست قرار داده و برای کسب جاه و مقام، شهرت، دارایی و قدرت سیاسی به تحصیل علوم دینی میپردازد، به هیچ وجه مورد اطمینان نبوده و آسیبهای به وجود آمده از جانب وی بیشتر از شر و زیانهای کافران و گنهکاران است.
ـ کسی که به منظور جلب توجه و خشنودی غیر خدا اموال و داراییاش را صرف و خرج مینماید، به انسان مصلحت پرستی بدل میشود که تنها به منظور دستیابی به هدفی دنیایی انفاق میکند و در نهایت مال و ثروتش عاملی برای ربودن و غارت دین و دنیای نیازمندان خواهد بود و ایشان را در زمره عدهای افراد حریص قرار خواهد داد.
ـ جنگاور و جان برکفی که برای کسب شهرت و آوازه جنگیده و وارد میدان کارزار میشود، وقتی که به پاداش مورد نظرش دست نیافت قوم و ملتش را تسلیم خواهد کرد به ویژه در شرایطی که به شجاعت و تجارب نظامیاش نیازی وجود داشته باشد، ولی زمانی که زمینه دستیابی به شهرت و اهداف زودگذر دنیایی برایش فراهم بود وارد میدان جنگ شده و خلاف دین و منهج ربانی به تلاش و تکاپو میپردازد؛ آیا فساد و انحرافی بزرگتر و زیانبارتر از این وجود دارد؟!!
جان کلام این که:
علت و عامل پیشرو بودن سه گروه مزبور برای ورود به ساحت خشم و عقاب الهی تنها وجود فساد اخروی در اعمال و رفتارشان نیست بلکه وجود فساد و آسیبهای وسیع و گسترده اینجهانی در کردارهایی است که ایشان مرتکب شدهاند، یعنی چون رفتار و اقداماتشان دربرگیرنده هر دو نوع مفاسد دینی و دنیایی است، خداوند علیم حکیم آنها را وسیله برافروختن آتش گدازنده دوزخ قرار خواهد داد.
بنابراین انحراف و فساد نیت مورد اشاره حدیث مزبور تنها ناظر به بعد انحراف در توجه و عنایت به خداوند نیست بلکه مربوط به بعد تخطی از منهج و فساد دامنهدار در همین دنیا و زندگی مردم نیز میباشد.
سخن مترجم:
ما که خود را پرچمدار دانش دینی و جانشینی پیامبران قلمداد مینماییم بایستی خیلی مواظب و هوشیار باشیم مبادا در زمره نخستین پیشگامان گرفتار شدهگان به عذاب و عقاب اخروی درآییم، زیرا تنها برخورداری از ظواهر و تهی بودن از عمق و محتوایی خدا پسند و اصلاحگر نه تنها دردی دوا نمیکند که دامنه انحرافات را نیز وسعت میبخشد.
چه بسیاراند عالم نماهایی که خود را خادم دین و مردم میپندارند ولی در واقع شیّادانی فردم فریباند و همّ و غمّشان ارتزاق از طریق ابزارهای علمی و دینی و تکیه زدن بر اریکه توان مالی و سیاسی است. شب و روز در فکر خشنود نگهداشتن مردمانی نادان و فرمانروایانی ستمگراند بی خبر از آنکه دین و دنیای خویش را ارزان فروش نموده و خرمن اعمالشان را با دست خود در آتش میاندازند، بی تردید این افراد بیهویت و بلندگوی تبلیغاتی یکی از مصادیق بارز این بیت شیخ مصلحالدین سعدی شیرازی ـ علیه الرحمه و الرضوان ـ هستند که:
عـلـم چندان کـه بیشتر خوانی
چون عمل در تو نیست نادانی
هدانا الله ٳلی طریقه القویم و عصمنا من الزلل
بانه ـ ۲۳ / ۶ / ۹۷