پیامبرهم شوخی می کرد؟!!

علی رغم اینکه نبی اکرم(ص)عضوی ازکاروان انبیاء به شمارمی رفت،وباآسمان در ارتباط بود ولی مانند سایر انسان ها مشاعرگوناگون انسانی بر إیشان عارض میگشت وحالاتی ازخنده وگریه، خوشحالی وغم به وی دست می داد.

نه اینکه ارزش عنصر اخلاقی در حیات رسول اکرم -آن هنگامی که این مشاعرِمتباین ومتضاد،بدور از افراط وتفریط ودرچهاچوب شرعی آن جای می گرفتند-؛به خوبی بروزمی کرد وظاهر می گشت، بلکه هنگامی که آنها رابه قضیة ثواب وانتظارپاداش از سوی خدا ارتباط می داد جایگاه ارزشمندی را بدان ها می بخشید آنجا که حضرتش (ص) می فرمود: «تبسمك في وجه أخيك صدقه» تبسم شما روبه چهره برادرت صدقه است.به روایت ترمذی .

-أبوذر(رض)روایت می کند که روزی پیامبر(ص) روبه من فرمود: لا تحقرن من المعروف شيئا ولو أن تلق أخاك بوجه طَلِق ترجمه : هیچ جزئی از کارهای نیک را کوچک مشمار حتی این را که برادر(نسبی یا دینی وسببی) خود را با خوش رویی ملاقات کنی .به روایت مسلم.
بدون شک خوشحال نمودن مسلمان جزء مکارم اخلاق به حساب می آید به همین خاطر شوخی های پیامبر(ص) (پیوسته)به خاطر الفت ایجاد کردن وخوشحال نمودن خانواده ویارانش بود،که تمامی معانی زیبا ومقاصد ارزشمند را در برمی گرفت طوری که مزاح وشوخی درسیره رسول(ص) جزء سرشت زیبا و صفات پاک ایشان گردیده بود .

-عبيد الله بن مغيره می گوید: از عبد الله بن حارث شنیدم که می گفت: ( ما رأيت أحدا أكثر تبسما من رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ) هیچ کس را به اندازه رسول اکرم خندان ندیده ام . به روایت ترمذي.
-خنده وشوخی چنانکه نصوص قولی ومواقف فعلی رسول اکرم(ص) برآن دلالت دارد امری است مشروع وپسندیده، واین هم بدین خاطر است که سرشت انسان جهت زدودن غم و ناراحتی روزمرّ گی وسبک نمودن بارسخت زندگی نیازمند آرامش و شادی است و مادام که این خنده وشوخی ازحد شرع نگذرد و ضرری برآن مترتب نگردد چیز مطلوب ومفیدی می باشد ؛ چرا که طبیعتاً نفس دچارخستگی و دلگیری می شود و جهت رفع آن لابد باید زمانی باشد که انسان در آن به آرامش وراحتی برسد.

-خود رفتار پیامبر(ص) بزرگ ترین دلیل بر مشروعیت خنده وشوخی می باشد ؛آنگاه که با بیت محترمش بازی می کند، با یارانش به شوخی می پردازد و به خاطر خنده آنها نیز می خندد.
-از ابن عمر سؤال شد که آیا یاران پیامبر می خندیدند؟او در جواب گفت:  آری، می خندید ، با وجود اینکه ایمانشان از کوه عظیم تر بود.

– بلال بن سعد می گوید: آنها را در حالی که باهم می خندیدند مشاهده می نمودم اما وقتی که شب فرا می رسید هرکدام ازآنها برای خودش راهبی بود!
لکن مزاح وشوخی در برنامه وحیات نبی اکرم مقید به قواعد وضوابطی است که لازم است رعایت گردند
@ازجمله
1- درشوخی هایش برای خنداندن مردم متوسل به دروغ نگردد بدین خاطر رسول اکرم می فرماید: ويل للذي يحدث فيكذب ، ليضحك القوم ، ويل له ، ويل له، ويل له ).وای برکسی که برای خنداندن مردم سخنان دروغ می گوید وای بر او وای براو. به روایت ترمذی
– پیامبر شوخی می کرد ومی خندید ولی جز حق و راستی چیزی نمی گفت ؛ بهمین جهت نباید شوخی وخنده ، تحقیر یا استهزا و مسخره نمودن کسی را در برداشته باشد.

 الله متعال می فرماید:{ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَلا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَلا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْأِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ. حجرات:11.ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده اید نباید گروهی از مردان شما گروه دیگری را استهزاء کنند شاید آنان بهتر از اینان باشند ونباید زنانی ، زنان دیگری را مسخره کنند ؛ زیرا چه بسا آنان از اینان خوب تر باشند وهمدیگر را طعنه نزنید ومورد عیبجویی قرار ندهید ویکدیگر را با القاب زشت وناپسند مخوانید و منامید برای مسلمان چه بد است بعد از ایمان آوردن سخنان ناگوار وگناه آلود گفتن و بر زبان راندن کسانی که (ازچنین اعمال واقوالی)دست برندارند و توبه نکنند ایشان ستمگرند.
– پیامبر نیز می فرماید: بحسب امرئ من الشر أن يحقر أخاه المسلم /برای شخص، همین اندازه از شر وبدی کافی است که برادر مسلمان خود را تحقیر کند.
2- شوخی باعث آزار واذیت وترسانیدن مسلمانی نباشد

– پیامبر اکرم می فرماید: لا يحل لمسلم أن يروع مسلما / برای شخص مسلمان جایز نیست برادر مسلمانش رابترساند. به روایت أبو داود.
3– شوخی به قدر معقول ودرحدمیانه ای باشد که مورد قبول فطرت سلیم وعقل کامل است بدین جهت رسول اکرم خطاب به ابوهریره می فرماید: يا أبا هريرة أقل الضحك ، فإن كثرة الضحك تميت القلب ). ای ابوهریره خنده را کم کن چرا که خنده دل انسان را می میراند. به روایت ابن ماجه.

آنچه ازآن نهی گردیده زیاده روی در شوخی وخنده است ؛ چراکه مبالغه درآن باعث غفلت از مسئولیت، جسورشدن سُفها واذیت وآزار دوستان وبالاخره وقوع درمحرمات می گردد.

ترجمه: اسمعیل ابراهیمیان